Μια ζωή αθλητής, ο Steve έκανε ποδηλασία και άρση βαρών και έπαιζε μπάσκετ με φίλους ακόμα και σε ηλικία άνω των 65, όταν κάποια στιγμή υποβλήθηκε σε μερική αρθροπλαστική γόνατος λόγω οστεοαρθρίτιδας. Μέσα σε λίγους μήνες επέστρεψε στο γυμναστήριο, όπου πλέον κάνει στατικό ποδήλατο και ασκήσεις βαρών με μηχανήματα τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα. Λαμβάνει λίγη ιβουπροφαίνη όταν τα γόνατά του ή άλλες αρθρώσεις αρχίζουν να πονάνε, καθώς και δύο φάρμακα ημερησίως για την αρτηριακή πίεση.
Η γειτόνισσά του η Marjorie, 73 ετών, η οποία υπέστη καρδιακή προσβολή πριν από σχεδόν έναν χρόνο, έχει οστεοαρθρίτιδα στα ισχία. Η γιατρός της την ενθαρρύνει να ασκείται, αλλά το περπάτημα τη δυσκολεύει. Τα φάρμακά της περιλαμβάνουν χαμηλή δόση ασπιρίνης και κλοπιδογρέλη για την πρόληψη του σχηματισμού θρόμβων στο αίμα, ροσουβαστατίνη για τον έλεγχο της χοληστερόλης και μετφορμίνη για τη διαχείριση του διαβήτη.
Πολλοί άνθρωποι, όπως ο Steve και η Marjorie, έχουν καρδιαγγειακές παθήσεις ενώ συγχρόνως αντιμετωπίζουν επώδυνη βλάβη στις αρθρώσεις λόγω οστεοαρθρίτιδας. Η τακτική άσκηση ωφελεί και τις δύο παθήσεις, αλλά ο πόνος στις αρθρώσεις μπορεί να δυσχεράνει ορισμένους τύπους άσκησης. Επιπλέον, ορισμένα δημοφιλή παυσίπονα που χρησιμοποιούνται στην αρθρίτιδα αλληλεπιδρούν με κάποια συνηθισμένα φάρμακα που λαμβάνονται για το καρδιαγγειακό – με ενδεχομένως ανησυχητικές συνέπειες. Δείτε τι πρέπει να γνωρίζετε αν αντιμετωπίζετε και τα δύο αυτά προβλήματα υγείας συγχρόνως.
Συμβουλές για άσκηση
Το τρέχον πρόγραμμα άσκησης του Steve είναι κατάλληλο για την περίπτωσή του, καθώς ωφελεί τόσο την καρδιά όσο και τις αρθρώσεις. «Η χρήση ενός στατικού ποδηλάτου, όρθιου ή με κλίση, επιβαρύνει πολύ λιγότερο τις αρθρώσεις από ό,τι το περπάτημα», δηλώνει ο Jim Zachazewski, φυσικοθεραπευτής και προπονητής στο Mass General Brigham Sports Medicine. Όταν περπατάς, κάθε σου βήμα επιβαρύνει τις αρθρώσεις με διπλάσιο φορτίο από το σωματικό σου βάρος ή και περισσότερο, εξηγεί. Καλές επιλογές είναι επίσης και κάποια άλλα μηχανήματα άσκησης μέτριας έντασης, όπως το ελλειπτικό μηχάνημα ή η σκαλιέρα.
Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι προτιμούν το περπάτημα, επειδή είναι βολικό και οικονομικό. Έχετε υπόψη σας ότι το περπάτημα στις τσιμεντένιες πλάκες ενός πεζοδρομίου ασκεί πολύ μεγαλύτερη πίεση στις αρθρώσεις των γονάτων και των ισχίων από ό,τι το περπάτημα σε μια πιο μαλακή επιφάνεια, όπως το γρασίδι, ο χωματόδρομος ή τα φρύγανα, αναφέρει ο Zachazewski. «Μια άλλη καλή επιλογή είναι να περπατάτε στον στίβο ενός αθλητικού κέντρου της περιοχής σας. Το ταρτάν του στίβου, το οποίο είναι κατασκευασμένο από καουτσούκ, απορροφά τους κραδασμούς και είναι ακόμη πιο μαλακό για τις αρθρώσεις», εξηγεί. Επίσης, ορισμένες αθλητικές εγκαταστάσεις διαθέτουν στίβο για περπάτημα και τρέξιμο σε εσωτερικό χώρο. Φροντίστε όταν ασκείστε να φοράτε άνετα αθλητικά παπούτσια που στηρίζουν το πέλμα, προσθέτει ο Zachazewski.
Για ανθρώπους όπως η Marjorie, η άσκηση στο νερό μπορεί να είναι μια εξαιρετική επιλογή. Λόγω της άνωσης, η κίνηση μέσα στο νερό μειώνει την πίεση στις αρθρώσεις, ενώ η πρόσθετη αντίσταση αυξάνει τη δυσκολία για τους μυς. Δεν σας αρέσει να κολυμπάτε; Δοκιμάστε να περπατήσετε ή να τρέξετε σε ένα σημείο όπου το νερό σάς φτάνει τουλάχιστον έως τη μέση. «Μπορείτε επίσης να φοράτε μια ζώνη επίπλευσης σε ένα σημείο όπου τα νερά είναι βαθιά και να κάνετε ποδήλατο με τα πόδια», προτείνει ο Zachazewski. Αν έχετε αρθρίτιδα στον ώμο, σταθείτε σε ένα σημείο όπου το νερό σάς φτάνει έως τον λαιμό, κρατώντας ένα άδειο κλειστό μπουκάλι με τεντωμένο χέρι. Η κίνηση του μπουκαλιού πάνω-κάτω και μπρος-πίσω κάτω από το νερό είναι μια αποτελεσματική άσκηση για το άνω μέρος του σώματος, ακόμη και για άτομα που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση στον ώμο, παρατηρεί. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. «Γυμναστική στο νερό: Τι είναι αυτό που της δίνει τόση αξία;» στο τεύχος των Θεμάτων Καρδιολογίας που κυκλοφόρησε στις 9 Αυγούστου 2023.
Λόγω της άνωσης, η κίνηση μέσα στο νερό μειώνει την πίεση στις αρθρώσεις, ενώ η πρόσθετη αντίσταση αυξάνει τη δυσκολία για τους μυς.
Αν κάποια προβλήματα που έχετε σας δυσκολεύουν να καθορίσετε ένα πρόγραμμα άσκησης, ζητήστε από τον γιατρό σας να σας παραπέμψει σε φυσικοθεραπευτή. Αυτός μπορεί να σας βοηθήσει να σχεδιάσετε ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων το οποίο να μπορείτε να ανεχθείτε και, αν χρειάζεται, να σας συστήσει κάποια βοηθήματα, όπως νάρθηκες, βακτηρίες (μπαστούνια) ή περιπατητήρες, που μπορούν να σας βοηθήσουν να παραμείνετε κινητικοί.
Διαχείριση των φαρμάκων
Για την αντιμετώπιση του πόνου και της φλεγμονής, πολλά άτομα με οστεοαρθρίτιδα βασίζονται στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), τα οποία περιλαμβάνουν την ασπιρίνη, την ιβουπροφαίνη και τη ναπροξένη, και στο συνταγογραφούμενο φάρμακο σελεκοξίμπη. «Όμως τα ΜΣΑΦ έχουν ως συνέπεια οι νεφροί να κατακρατούν αλάτι και νερό, κάτι που μπορεί επίσης να αυξήσει την αρτηριακή πίεση. Μελέτες δείχνουν ότι τα φάρμακα αυτά συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής», δηλώνει ο δρ Robert H. Shmerling, αρχισυντάκτης στις Εκδόσεις Υγείας του Χάρβαρντ και πρώην κλινικός επικεφαλής του Τμήματος Ρευματολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Beth Israel Deaconess.
Σε κάποιον με καλά ελεγχόμενη αρτηριακή πίεση, όπως ο Steve, η λήψη ιβουπροφαίνης ή άλλου ΜΣΑΦ μερικές φορές την εβδομάδα είναι απίθανο να προκαλέσει πρόβλημα, ιδίως αν διευκολύνει την άσκηση και τη δραστηριότητα. Ωστόσο, ο Steve θα πρέπει να ελέγχει περιοδικά την αρτηριακή του πίεση για να βεβαιωθεί ότι δεν αυξάνεται.
Η Marjorie, όμως, θα ήταν προτιμότερο να παίρνει ακεταμινοφαίνη για τον πόνο αντί για ιβουπροφαίνη, επισημαίνει ο δρ Shmerling. Αυτό συμβαίνει επειδή παίρνει ήδη χαμηλή δόση ασπιρίνης για την αποτροπή μιας δεύτερης καρδιακής προσβολής. Η ιβουπροφαίνη μπορεί να επηρεάσει την αντιπηκτική δράση της ασπιρίνης, εξουδετερώνοντας ενδεχομένως τις ευεργετικές της επιδράσεις στην καρδιά. Ωστόσο, μπορείτε να αποφύγετε αυτό το πιθανό πρόβλημα αν περιμένετε τουλάχιστον 30 λεπτά μετά τη λήψη της ασπιρίνης έως ότου λάβετε την ιβουπροφαίνη ή τη ναπροξένη (ή, εναλλακτικά, αν λάβετε οποιοδήποτε από τα δύο ΜΣΑΦ τουλάχιστον οκτώ ώρες πριν από την ασπιρίνη).
Τα ΜΣΑΦ αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο αιμορραγίας, η οποία μπορεί να κυμαίνεται από ήπιες ενοχλήσεις (όπως ένας ορατός μωλωπισμός) έως πιο σοβαρές επιπλοκές, όπως η αιμορραγία στο γαστρεντερικό σύστημα ή, σε σπάνιες περιπτώσεις, στον εγκέφαλο. Ο κίνδυνος αυτός είναι ακόμη μεγαλύτερος σε άτομα που λαμβάνουν φάρμακα για την πρόληψη του σχηματισμού θρόμβων, όπως απιξαμπάνη και ριβαροξαμπάνη, τα οποία συνταγογραφούνται σε άτομα με κολπική μαρμαρυγή και άλλα καρδιαγγειακά προβλήματα.
Αν τα ΜΣΑΦ που λαμβάνονται από το στόμα ερεθίζουν το στομάχι σας, μπορείτε να δοκιμάσετε ένα τοπικό φάρμακο. Η δικλοφενάκη είναι ένα ΜΣΑΦ που διατίθεται χωρίς συνταγή σε μορφή τοπικού τζελ. Λειτουργεί καλύτερα για την αρθρίτιδα των μικρών αρθρώσεων και των αρθρώσεων που βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια του δέρματος, όπως οι παλάμες, τα γόνατα, οι αστράγαλοι και τα πέλματα. Μπορεί να είναι λιγότερο αποτελεσματική για τις βαθύτερες αρθρώσεις, όπως αυτές του ισχίου και του ώμου.
