Το δυνατό και ηχηρό ρέψιμο αποτελούσε πηγή υπερηφάνειας και ήταν άξιο επιβράβευσης όταν ήμασταν παιδιά. Στην ενήλικη ζωή, όμως, το ρέψιμο (η ερυγή, όπως είναι η επίσημη ονομασία του) μπορεί να είναι ενοχλητικό και να προκαλεί αίσθημα ντροπής όταν βρισκόμαστε μαζί με άλλους.
Ωστόσο οι άνθρωποι δεν θα έπρεπε να νιώθουν απωθητικά προς το ρέψιμο, γιατί εξυπηρετεί έναν σημαντικό σκοπό. «Το ρέψιμο είναι ένας προστατευτικός μηχανισμός απέναντι στην υπερδιάταση του στομάχου, η οποία προκαλείται από την κατάποση υπερβολικά μεγάλης ποσότητας αέρα», εξηγεί ο δρ Kyle Staller, γαστρεντερολόγος στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ. «Σκεφτείτε πόσο καλά αισθάνεστε μετά από ένα καλό ρέψιμο».
Η ανατομία του ρεψίματος
Υπάρχουν δύο τύποι ρεψίματος: το γαστρικό ρέψιμο και το υπεργάστριο ρέψιμο.
Το γαστρικό ρέψιμο είναι ο καθημερινός τύπος που εμφανίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Κάθε φορά που καταπίνετε, προσλαμβάνετε και λίγο αέρα. Μερικές φορές αυτός ταξιδεύει προς τα κάτω στον οισοφάγο και στο πάνω μέρος του στομάχου. Όταν το στομάχι αρχίζει να διατείνεται εξαιτίας της παρουσίας αυτού του αέρα, ορισμένοι αισθητήρες πίεσης στο τοίχωμά του στέλνουν σήματα στον οισοφάγο. Τα σήματα αυτά «ενημερώνουν» τον σφιγκτήρα (τον μικρό μυϊκό δακτύλιο στο κάτω μέρος του οισοφάγου) ότι πρέπει να ανοίξει, επιτρέποντας στον αέρα που είχε συσσωρευτεί στο στομάχι να διαφύγει προς τα έξω. Κατά την έξοδό του μπορεί να κινεί μαλακά μόρια, με αποτέλεσμα να παράγεται ο ήχος του ρεψίματος.
Το γαστρικό ρέψιμο πολλές φορές μυρίζει. «Ο αέρας μπορεί να έχει την οσμή της τροφής που φάγατε πρόσφατα», λέει ο δρ Staller. Αντιθέτως, στο υπεργάστριο ρέψιμο, ο αέρας που καταπίνετε παραμένει στον οισοφάγο και δεν φτάνει ποτέ στο στομάχι. Ο αέρας αποβάλλεται γρήγορα, με συχνά και γρήγορα, άοσμα ρεψίματα.
Οι άνθρωποι μπορεί να καταπίνουν υπερβολικά πολύ αέρα για διάφορους λόγους. Για παράδειγμα:
Το υπερβολικό ρέψιμο είναι συχνό σύμπτωμα κάποιων πεπτικών διαταραχών, όπως η λειτουργική δυσπεψία.
Πολύ γρήγορη κατανάλωση τροφής. «Όταν τρώτε γρήγορα, καταπίνετε περισσότερο αέρα και αυτός είναι ο λόγος που πολλοί άνθρωποι αισθάνονται συχνά την ανάγκη να ρευτούν αφού φάνε», παρατηρεί ο δρ Staller. Η λύση είναι να τρώτε πιο αργά, έτσι ώστε να καταπίνετε λιγότερο αέρα. Δοκιμάστε το εξής: Στην αρχή του γεύματος ρυθμίστε ένα χρονόμετρο στα 20 λεπτά. Στη συνέχεια υιοθετήστε έναν ρυθμό, έτσι ώστε το γεύμα σας να τελειώσει όταν θα τελειώσει το χρονόμετρο. Μασάτε κάθε μπουκιά 30 φορές και αφήνετε το πιρούνι σας κάτω ανάμεσα στις μπουκιές.
Ποτά με ανθρακικό. Ποτά όπως η μπίρα, η σόδα και το ανθρακούχο νερό σελτς μπορούν να φέρουν επιπλέον αέρα στον οισοφάγο και στο στομάχι. Αν καταπίνετε γρήγορα αυτά τα ποτά ή χρησιμοποιείτε καλαμάκι, μπορεί επίσης να προσλάβετε περισσότερο αέρα. Μπορεί να βοηθηθείτε αν κόψετε τα ανθρακούχα ποτά, αν πίνετε πιο αργά και αν δεν χρησιμοποιείτε καλαμάκι.
Τσίχλες και σκληρές καραμέλες. Το μάσημα τσίχλας και το πιπίλισμα σκληρής καραμέλας μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε ακούσια κατάποση αέρα.
Ο ήχος των προβλημάτων
Το ρέψιμο δεν αποτελεί συνήθως αιτία ανησυχίας, αναφέρει ο δρ Staller. Προτείνει, ωστόσο, να δείτε τον γιατρό σας εάν γίνει πιο συχνό και σας προκαλεί δυσφορία και ενόχληση. Το υπερβολικό ρέψιμο είναι συχνό σύμπτωμα κάποιων πεπτικών διαταραχών, όπως η λειτουργική δυσπεψία (υποτροπιάζοντα συμπτώματα διαταραχών του στομάχου χωρίς εμφανή αιτία) και η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ).
«Το ρέψιμο θα μπορούσε να αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι αν συνοδεύει άλλα συμπτώματα, όπως αιφνίδια απώλεια βάρους, δυσκολία στην κατάποση ή παρουσία αίματος στα κόπρανα», λέει ο δρ Staller. Το προβληματικό ρέψιμο θα μπορούσε επίσης να σχετίζεται με στρες ή άγχος – η αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων με ψυχοθεραπεία και τεχνικές διαφραγματικής αναπνοής συχνά βοηθά.
Όταν αισθάνεστε ένα ρέψιμο να έρχεται, μην προσπαθείτε να το καταπνίξετε. «Δεν μπορείτε να κάνετε πολλά για να το σταματήσετε», παρατηρεί ο δρ Staller. «Μπορείτε να είστε διακριτικοί καλύπτοντας ένα ρέψιμο ή συγκρατώντας το για λίγα δευτερόλεπτα έως ότου απομακρυνθείτε από τους άλλους, αλλά τελικά το σώμα σας θα νικήσει».
Όταν λοιπόν πρέπει να ρευτείτε, αφήστε τον αέρα να βγει και απλώς πείτε «Συγγνώμη».
Τι συμβαίνει αν δεν μπορείτε να ρευτείτε;
Αν δεν μπορείτε να ρευτείτε, μπορεί να έχετε μια πάθηση που ονομάζεται κρικοφαρυγγική δυσλειτουργία (R-CPD), γνωστή επίσης ως «σύνδρομο του μη ρεψίματος». «Έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε για την R-CPD, καθώς υπάρχουν περιορισμένα δεδομένα για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας ή τον σωστό τρόπο διάγνωσης», επισημαίνει ο γαστρεντερολόγος δρ Kyle Staller στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης.
Η R-CPD θεωρείται ότι εμφανίζεται όταν ο κρικοφαρυγγικός μυς, ένας σφιγκτήρας μυς στο πάνω μέρος του οισοφάγου, δεν μπορεί να χαλαρώσει και, ως εκ τούτου, δεν ανοίγει για να επιτρέψει την έξοδο του αέρα από τον οισοφάγο.
Έτσι, ο αέρας συσσωρεύεται στο στομάχι, στον οισοφάγο και στα έντερα, προκαλώντας μετεωρισμό (φούσκωμα) και πίεση στην κοιλιά, στον θώρακα και στο κάτω μέρος του λαιμού και τη δημιουργία ήχων γουργουρητού στον θώρακα και στον λαιμό. Επειδή ο αέρας δεν μπορεί να διαφύγει μέσω του οισοφάγου, φεύγει από το σώμα υπό τη μορφή αερίων, που πολλές φορές είναι υπερβολικά.
Οι θεραπευτικές επιλογές για την R-CPD περιλαμβάνουν την ένεση τοξίνης της αλλαντίασης (Botox) στον κρικοφαρυγγικό μυ ή τη χειρουργική επέμβαση για τη διάνοιξη διόδου. Και οι δύο αυτές προσεγγίσεις βοηθούν τον μυ να χαλαρώσει και επιτρέπουν στον αέρα να βγει από τον οισοφάγο.
