Εκατομμύρια άτομα πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ), έναν γρήγορο, ακανόνιστο ρυθμό της καρδιάς, ο οποίος αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επιπλοκών, μεταξύ των οποίων το εγκεφαλικό επεισόδιο και η καρδιακή ανεπάρκεια.
Σήμερα που αρκετά έξυπνα ρολόγια διαθέτουν εφαρμογές οι οποίες μπορούν να ανιχνεύσουν πιθανές κρίσεις ΚΜ (βλ. «Έξυπνα ρολόγια που εντοπίζουν την ΚΜ»), όλο και μεγαλύτερος αριθμός πασχόντων από τη νόσο χρησιμοποιούν αυτές τις συσκευές προκειμένου να παρακολουθούν την πάθησή τους. Είναι όμως αυτή πράγματι καλή ιδέα;
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 6 Αυγούστου 2024, στο τεύχος του επιστημονικού περιοδικού Journal of the American Heart Association, τόνισε ορισμένες παγίδες που ενδέχεται να παρουσιάζει αυτή η πρακτική. Συγκριτικά με ασθενείς με ΚΜ που δεν χρησιμοποιούσαν έξυπνα ρολόγια, εκείνοι που τα χρησιμοποιούσαν ήταν πιθανότερο να προβληματιστούν με την παρακολούθηση της κατάστασής τους. Επίσης, ενώ οι περισσότεροι χρήστες ανέφεραν ότι η συσκευή τούς έκανε να αισθάνονται ασφαλείς, ένας στους πέντε ανέφερε έντονο άγχος όταν λάμβανε ειδοποιήσεις για τον καρδιακό του ρυθμό.
Το άγχος είναι σαφές ότι δεν είναι καλό, και μάλιστα υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι το άγχος και το στρες ίσως αυξάνουν τα επεισόδια ΚΜ. «Όμως, κατά την άποψή μου, τα ευρήματα αυτά στην πραγματικότητα τονίζουν τη σημασία της καλής επικοινωνίας με τον καρδιολόγο σας για τις συνέπειες που μπορεί να έχει η ανίχνευση ενός επεισοδίου ΚΜ από ένα έξυπνο ρολόι», λέει η δρ Usha Tedrow, καρδιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Προσυμπτωματικός έλεγχος έναντι παρακολούθησης
Κατ’ αρχάς, δεν συνιστά να βασίζεται σε ένα έξυπνο ρολόι οποιοσδήποτε δεν έχει διαγνωστεί με ΚΜ, αλλά εμφανίζει συμπτώματα που παραπέμπουν σε αυτήν, όπως αίσθηση φτερουγίσματος στο στήθος, λαχάνιασμα, κόπωση και ζάλη. «Σε αυτά τα άτομα ξεκινάμε με τις καθιερωμένες συσκευές παρακολούθησης, οι οποίες καλύπτονται από την ασφάλιση υγείας», λέει η δρ Tedrow. Αυτές συνήθως είναι επιθέματα που τοποθετούνται στο στήθος και παρακολουθούν τον καρδιακό ρυθμό σας για δύο έως τέσσερις εβδομάδες.
Δεν συνιστά να βασίζεται σε ένα έξυπνο ρολόι οποιοσδήποτε δεν έχει διαγνωστεί με ΚΜ, αλλά εμφανίζει συμπτώματα που παραπέμπουν σε αυτήν.
Περίπου 30% των Αμερικανών χρησιμοποιούν φορετές συσκευές, όπως έξυπνα ρολόγια ή βραχιόλια fitness, προκειμένου να παρακολουθούν τη φυσική κατάσταση και τη συνολική υγεία τους. Αλλά στον γενικό πληθυσμό, ο κίνδυνος ΚΜ είναι αρκετά μικρός και τα επεισόδια είναι συχνά σύντομα και παροδικά (βλ. «Κολπική μαρμαρυγή: Ορισμός σύμφωνα με τη διάρκεια»). Συνεπώς, δεν είναι πρακτική η χρήση των συσκευών αυτών για τον προσυμπτωματικό έλεγχο των ατόμων για ΚΜ.
Ωστόσο, για εκείνους με διαγνωσμένη ΚΜ, η παρακολούθηση με τη χρήση έξυπνων ρολογιών μπορεί να δίνει αρκετές πληροφορίες, λέει η δρ Tedrow. Εάν ήδη έχετε στην κατοχή σας μια τέτοια συσκευή, το να τη χρησιμοποιείτε για να καταγράφετε τη συχνότητα και τη διάρκεια των επεισοδίων σας ΚΜ μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση των συμβουλών που θα σας δώσει ο/η γιατρός σας. Ρωτήστε τι –εάν υπάρχει κάτι– θα πρέπει να κάνετε όταν έχετε μια κρίση ΚΜ, καθώς κι αν μπορείτε να μοιραστείτε μαζί του/της τα δεδομένα από τη συσκευή σας. Μη διστάσετε να απενεργοποιήσετε τις ειδοποιήσεις για την ΚΜ, εάν διαπιστώστε ότι σας προκαλούν άγχος, λέει η δρ Tedrow.
Οι περισσότεροι άνθρωποι με ΚΜ λαμβάνουν αντιθρομβωτικά φάρμακα για την πρόληψη εγκεφαλικού επεισοδίου, με βάση μια βαθμολογία που λαμβάνει υπόψη την ηλικία, το φύλο και το εάν έχουν υπέρταση, διαβήτη ή άλλες παθήσεις. «Είναι αξιοσημείωτο ότι το πλήθος και ο χρόνος εμφάνισης των επεισοδίων ΚΜ δεν επηρεάζουν αυτή τη βαθμολογία», λέει η δρ Tedrow. Έτσι, ηλικιωμένοι με υψηλό κίνδυνο εγκεφαλικού συνήθως λαμβάνουν καθημερινά αντιθρομβωτικά φάρμακα, ανεξαρτήτως του εάν έχουν σχεδόν συνεχή ΚΜ ή μόνο ένα επεισόδιο κάθε μερικούς μήνες.
Καθώς όσοι λαμβάνουν αντιθρομβωτικά φάρμακα καθίστανται επιρρεπείς σε αιμορραγίες, οι επιστήμονες διερευνούν το κατά πόσον οι ασθενείς θα μπορούσαν να λαμβάνουν τα φάρμακα μόνο για έναν μήνα μετά από μια κρίση ΚΜ (όπως ανιχνεύεται από ένα έξυπνο ρολόι) αντί να συνεχίζουν επ’ αόριστον την αντιθρομβωτική αγωγή. Η μελέτη, με την ονομασία REACT-AF, ελπίζει να συμπεριλάβει 5.000 ασθενείς σε 100 κέντρα από όλη την επικράτεια των Ηνωμένων Πολιτειών (επισκεφθείτε την ηλεκτρονική διεύθυνση www.reactaf.com για περισσότερες πληροφορίες).
Κολπική μαρμαρυγή: Ορισμός σύμφωνα με τη διάρκεια
Τα επεισόδια ΚΜ είναι απρόβλεπτα, διαρκούν από λίγα λεπτά έως ημέρες, εβδομάδες ή πολύ περισσότερο. Οι ειδικοί ταξινομούν τη διαταραχή σε τρεις κύριες κατηγορίες με βάση τη διάρκειά της:
Παροξυσμική. Επεισόδια που παρουσιάζονται σποραδικά (από καθημερινά έως μερικές φορές τον χρόνο), αλλά υποχωρούν μόνα τους (αυτόματα) ή με παρέμβαση εντός επτά ημερών από την έναρξη.
Εμμένουσα. Ένα επεισόδιο που διαρκεί για περισσότερο από επτά ημέρες.
Χρόνια. Συνεχής κολπική μαρμαρυγή που έχει διαρκέσει για περισσότερο από έναν χρόνο.
Έξυπνα ρολόγια που εντοπίζουν την ΚΜ
Μέχρι στιγμής, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, FDA, έχει αναγνωρίσει τέσσερις συσκευές που φοριούνται στον καρπό με ικανότητα εντοπισμού της ΚΜ: το Apple Watch Series 4 και μεταγενέστερα μοντέλα, το Fitbit Sense 2, το Samsung Galaxy Watch 3 και το Withings ScanWatch. Το καθένα λειτουργεί εκπέμποντας φωτεινό σήμα στο δέρμα του εσωτερικού του καρπού σας, ώστε να εντοπίσει τη ροή του αίματος, μετρώντας την καρδιακή συχνότητά σας, και χρησιμοποιώντας έναν αλγόριθμο για να ελέγξει αν υπάρχει αρρυθμία. Η συσκευή λαμβάνει είτε περιοδικές είτε συνεχείς μετρήσεις και στέλνει μια ειδοποίηση εάν ανιχνεύσει αρρυθμία. Μπορείτε επίσης να ανοίξετε μια εφαρμογή στη συσκευή και να καταγράψετε κατά παραγγελία ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα – δηλαδή μια καταγραφή 30 δευτερολέπτων του καρδιακού ρυθμού σας, που μπορεί να αποκαλύψει την ύπαρξη πιθανής κολπικής μαρμαρυγής.
