Για χρόνια οι γιατροί συζητούν κατά πόσον η άσκηση μπορεί να βοηθά στη μείωση του κινδύνου κολπικής μαρμαρυγής (ΚΜ), μιας συχνής και δυνητικά επικίνδυνης αρρυθμίας της καρδιάς (βλέπε «Τι είναι η κολπική μαρμαρυγή»). Ορισμένα στοιχεία υποδήλωναν ένα όφελος, αλλά η συσχέτιση δεν ήταν σαφής. «Προερχόταν από αυτο-αναφορές συμμετεχόντων σε μελέτες, κάτι που δεν συνιστά ακριβώς επιστήμη», λέει ο δρ Steven Lubitz, ηλεκτροφυσιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Massachusetts General Hospital.
Κατευθυντήριες οδηγίες για άσκηση έχουν επίσης συνεισφέρει στη συζήτηση. «Η σύσταση για μέτρια προς έντονη φυσική δραστηριότητα επί 150 λεπτά την εβδομάδα δεν αφορά μία συγκεκριμένη νόσο όπως η κολπική μαρμαρυγή», λέει ο δρ Lubitz. «Στηρίζεται σε ισχυρά δεδομένα ότι η τακτική άσκηση αυτού του είδους μειώνει τον κίνδυνο που διατρέχει κανείς για πολλές διαφορετικές παθήσεις, καθώς και τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Η μείωση του κινδύνου για ΚΜ αποτελεί συνεπώς ένα από τα οφέλη της τακτικής άσκησης».
Νέα δεδομένα
Η συσχέτιση μεταξύ άσκησης και πρόληψης της ΚΜ είναι σήμερα λίγο πιο ξεκάθαρη, χάρη σε μια μελέτη του δρα Lubitz και των συνεργατών του, η οποία δημοσιεύθηκε στις 25 Μαΐου 2021, στο επιστημονικό περιοδικό European Heart Journal. Οι επιστήμονες ανέλυσαν δεδομένα δραστηριότητας 94.000 ατόμων που φορούσαν μετρητές κίνησης και παρακολούθησης της φυσικής κατάστασης (fitness trackers) για μία εβδομάδα μεταξύ 2013 και 2015 και στη συνέχεια μελέτησαν τις διαγνώσεις ΚΜ και εγκεφαλικών επεισοδίων μεταξύ των συμμετεχόντων από το 2013 έως το 2020.
Τα άτομα που έφταναν τα 150 λεπτά μέτριας έως έντονης σωματικής άσκησης εβδομαδιαίως είχαν 18% μικρότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ΚΜ και 24% μικρότερες πιθανότητες να υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο, συγκριτικά με τα άτομα που έκαναν λιγότερη σωματική άσκηση. Επρόκειτο για μελέτη παρατήρησης η οποία δεν απέδειξε τη σχέση αιτίας – αποτελέσματος. «Αλλά η ικανότητα να έχουμε ένα δείγμα τεράστιου μεγέθους σε αντιστοιχία με αντικειμενικές εκτιμήσεις σωματικής άσκησης μας επέτρεψε να θέσουμε ευθέως ένα ερώτημα για το οποίο δεν υπήρχε απάντηση. Εξ όσων γνωρίζω, αυτά είναι τα πρώτα δεδομένα που υποστηρίζουν ότι η οδηγία για 150 λεπτά σωματικής άσκησης πράγματι συσχετίζεται με μείωση του κινδύνου κολπικής μαρμαρυγής», λέει ο δρ Lubitz.
Αποτελέσματα της άσκησης
Ο δρ Lubitz δεν εκπλήσσεται με το γεγονός ότι η άσκηση συσχετίζεται με μικρότερο κίνδυνο ΚΜ. «Η άσκηση βοηθά τις κοιλότητες της καρδιάς να συστέλλονται και να χαλαρώνουν καλύτερα», επισημαίνει. «Η καθιστική ζωή αυξάνει τον κίνδυνο ΚΜ». Επίσης, η άσκηση συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου για διαβήτη, υπέρταση και παχυσαρκία, καταστάσεις οι οποίες συσχετίζονται –καθεμία ξεχωριστά– με υψηλότερο κίνδυνο ΚΜ και εγκεφαλικού. Υπάρχει όμως ένας περιορισμός: η υπερβολική άσκηση –όπως οι ώρες ανά ημέρα που αφιερώνει ένας αθλητής αντοχής– μπορεί να συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ΚΜ.
Χρειάζεστε μετρητή κίνησης;
Αν και οι φορετοί μετρητές κίνησης (fitness trackers) είναι αποτελεσματικά εργαλεία για τη μέτρηση της σωματικής δραστηριότητας, η χρήση τους δεν αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη μείωση του κινδύνου για ΚΜ και εγκεφαλικό. «Οι συσκευές αυτές σας δίνουν την ευκαιρία να επαληθεύσετε με ακρίβεια την ποσότητα της δραστηριότητάς σας». Και εάν δεν σας ενδιαφέρει η πρόληψη της ΚΜ και θέλετε να βεβαιωθείτε ότι τηρείτε τις κατευθυντήριες οδηγίες, μπορεί να συνιστούν ένα μέσο εμψύχωσης. Ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό να χρησιμοποιείτε μια τέτοια συσκευή. Απλώς βγείτε έξω και αφιερώστε μισή ώρα σε μια φυσική δραστηριότητα, αρκετές φορές κάθε εβδομάδα», συμβουλεύει ο δρ Lubitz.
Τι άλλο είναι βοηθητικό
Πέρα από την τακτική άσκηση και τον έλεγχο του βάρους σας, της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου αίματος, δείτε παρακάτω μερικούς ακόμη τρόπους για να κρατήσετε μακριά την κολπική μαρμαρυγή και τα εγκεφαλικά επεισόδια:
Αντιμετωπίστε την υπνική άπνοια. Η υπνική άπνοια (παύσεις της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου) συνδέεται με υπέρταση, κολπική μαρμαρυγή και εγκεφαλικά επεισόδια.
Διακόψτε το κάπνισμα. Το κάπνισμα αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο κολπικής μαρμαρυγής και εγκεφαλικού.
Πίνετε αυστηρά με μέτρο. «Μην πίνετε περισσότερο από ένα ποτό την ημέρα εάν είστε γυναίκα ή δύο ποτά την ημέρα εάν είστε άνδρας», λέει ο δρ Lubitz. «Η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ είναι απόλυτα απαγορευτική για τα άτομα που ανησυχούν και θέλουν να αποτρέψουν την ΚΜ, καθώς συσχετίζεται ισχυρά με την ΚΜ και συμβάλλει σε πολλούς παράγοντες κινδύνου της νόσου».
Προχωρήστε σε μια επέμβαση. Ο γιατρός μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για επανειλημμένα επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής με κατάλυση της ΚΜ μέσω καθετήρα, μια επέμβαση η οποία καταστρέφει τον καρδιακό ιστό που ευθύνεται για τα αρρυθμιογόνα ηλεκτρικά σήματα τα οποία προκαλούν ΚΜ.
Είναι δυνατό, ακολουθώντας τα παραπάνω βήματα, να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης ΚΜ; «Ναι, το πιστεύουμε απόλυτα», τονίζει ο δρ Lubitz. «Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου επιδέχονται τροποποίησης και τα εργαλεία βρίσκονται εξ ολοκλήρου στα χέρια σας. Μπορείτε να αποκτήσετε το προβάδισμα και να προλάβετε, να καθυστερήσετε ή να ελαχιστοποιήσετε τη σοβαρότητα της ΚΜ και τις επιπτώσεις της».
Τι είναι η κολπική μαρμαρυγή;
Η κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ) χαρακτηρίζεται από γρήγορο, ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό. Οι δύο ανώτερες κοιλότητες της καρδιάς (οι κόλποι) τρέμουν (μαρμαίρουν)αντί να συστέλλονται με δύναμη, γεγονός που δεν τους επιτρέπει να εξωθούν το αίμα αποτελεσματικά. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το αίμα να λιμνάζει στους κόλπους και να σχηματίζει θρόμβους, οι οποίοι είναι πιθανό να ταξιδέψουν προς τον εγκέφαλο και να προκαλέσουν εγκεφαλικό επεισόδιο (διακοπή της ροής του αίματος). Λόγω της ΚΜ επίσης, οι δύο κατώτερες κοιλότητες της καρδιάς (οι κοιλίες) αντλούν το αίμα υπερβολικά γρήγορα. Αυτό επίσης μειώνει την αποτελεσματικότητα της καρδιάς στην εξώθηση του αίματος και μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια – ανικανότητα άντλησης/εξώθησης αρκετού αίματος για την κάλυψη των αναγκών του οργανισμού.
