Σήμερα, η συντριπτική πλειονότητα των γυναικών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού επιβιώνουν της νόσου – 91% βρίσκονται εν ζωή μία πενταετία μετά τη διάγνωση. Αυτό οφείλεται εν μέρει στη χρήση των ορμονοθεραπειών. Τα φάρμακα αυτά αντιμετωπίζουν –ή προλαμβάνουν την υποτροπή– όγκων που «τροφοδοτούνται» από τα οιστρογόνα, οι οποίοι αποτελούν την πλειονότητα (83%) των διηθητικών καρκίνων του μαστού.
Ορμονικοί παράγοντες συνταγογραφούνται συνήθως για πέντε έτη μετά τη θεραπεία, έτσι ώστε να λειτουργήσουν ανασχετικά στις επιπτώσεις των οιστρογόνων στον ιστό του μαστού. Εμποδίζοντας τη δράση αυτών των γυναικείων ορμονών, τα εν λόγω φάρμακα σταματούν την αύξηση του όγκου.
Ωστόσο, ενώ οι ορμονοθεραπείες προσφέρουν οφέλη, ενέχουν επίσης ορισμένους κινδύνους για την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία.
Μια επιστημονική ανακοίνωση της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (American Heart Association), η οποία δημοσιεύθηκε στις 26 Απριλίου 2021 στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Circulation: Genomic and Precision Medicine, περιέγραψε ορισμένα από τα στοιχεία που γνωρίζουμε σχετικά με τη διασύνδεση μεταξύ ορμονικής θεραπείας για τον καρκίνο του μαστού και καρδιαγγειακής νόσου.
Υπογράμμισε τη σημασία της αναγνώρισης και του περιορισμού των κινδύνων για τις γυναίκες που έχουν λάβει ορμονοθεραπείες.
«Οι γυναίκες που επιζούν της νόσου πρέπει να παραμείνουν σε εγρήγορση όσον αφορά την καρδιαγγειακή νόσο, η οποία εξακολουθεί να αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στις γυναίκες που έχουν νοσήσει από καρκίνο του μαστού», λέει η δρ Kathryn Rexrode, επικεφαλής του Τμήματος Υγείας της Γυναίκας στο συνεργαζόμενο με Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Κατανοώντας τους κινδύνους
Παρότι αρκετές θεραπείες κατά του καρκίνου του μαστού είναι δυνατό να επηρεάσουν την καρδιαγγειακή υγεία, η ανακοίνωση της AHA εξέτασε συγκεκριμένα τον ρόλο που διαδραματίζουν οι ορμονοθεραπείες.
Χρησιμοποιούνται δύο κύριοι τύποι ορμονών:
Οι αναστολείς της αρωματάσης, στους οποίους περιλαμβάνονται η αναστροζόλη, η εξεμεστάνη και η λετροζόλη.
Οι εκλεκτικοί ρυθμιστές υποδοχέων των οιστρογόνων (SERMs), στους οποίους περιλαμβάνονται η ταμοξιφαίνη, η ραλοξιφαίνη και η τορεμιφαίνη.
«Από τον συγκεκριμένο ορμονικό παράγοντα που συνταγογραφείται εξαρτώνται οι ειδικοί κίνδυνοι, όπως, θρόμβωση, καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο, λιπίδια, υπέρταση και καρδιακή ανεπάρκεια», επισημαίνει η δρ Rexrode.
Οι γυναίκες που λαμβάνουν θεραπεία με αναστολείς της αρωματάσης, παραδείγματος χάριν, ίσως είναι πιθανότερο να αναπτύξουν αθηρωματική πλάκα στις αρτηρίες (ή αθηροσκλήρωση), να εμφανίσουν καρδιακή ανεπάρκεια ή να παρατηρήσουν νοσηρή αύξηση των επιπέδων των λιπιδίων αίματος που ευθύνονται για το φράξιμο των αρτηριών.
«Οι γυναίκες που λαμβάνουν θεραπεία με SERMs, από την άλλη πλευρά, πιθανόν να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων αίματος, υπέρτασης και πνευμονικής υπέρτασης», συμπληρώνει η δρ Rexrode. Η υπέρταση αναφέρεται γενικά στην υψηλή αρτηριακή πίεση που επηρεάζει τις αρτηρίες σε όλο το σώμα. Τα άτομα με πνευμονική υπέρταση, ωστόσο, έχουν υψηλή πίεση μόνο στις αρτηρίες των πνευμόνων.
Μειώνοντας τον κίνδυνο
Εάν έχετε υποβληθεί σε ορμονοθεραπεία για καρκίνο του μαστού, μπορείτε ακόμη να κάνετε αλλαγές ώστε να προστατεύσετε την υγεία της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων σας μακροπρόθεσμα.
«Οι στρατηγικές πρόληψης της καρδιαγγειακής νόσου στις γυναίκες που έχουν νοσήσει από καρκίνο του μαστού και υποβληθεί σε ορμονοθεραπείες είναι παρόμοιες με τις συστάσεις για τον γενικό πληθυσμό», λέει η δρ Rexrode.
Συνιστάται στις γυναίκες να ακολουθούν τις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες που είναι σχεδιασμένες για την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται η αναθεώρηση των παραγόντων κινδύνου που σας αφορούν, σε συνεργασία με τον γιατρό σας, και το ενδεχόμενο θεραπείας εάν διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο, προσθέτει η δρ Rexrode.
Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (AHA) και το Αμερικανικό Κολλέγιο Καρδιολογίας (ACC) έχουν αναπτύξει έναν υπολογιστή κινδύνου (www.health.harvard.edu/heartrisk), με τη βοήθεια του οποίου μπορείτε να εκτιμήσετε τον προσωπικό σας κίνδυνο. Σε αυτούς τους υπολογισμούς δεν περιλαμβάνονται πάντα οι επιπρόσθετοι, ειδικοί για τις γυναίκες, παράγοντες κινδύνου, αξίζει όμως να τους συζητήσετε με τον γιατρό σας.
Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται στοιχεία όπως η παρουσία πρώιμης εμμηνόπαυσης (πριν από την ηλικία των 40) ή προεκλαμψίας (μια δυνητικά θανατηφόρα επιπλοκή της κύησης που χαρακτηρίζεται από υψηλή αρτηριακή πίεση και πρωτεΐνη στα ούρα).
Οι γυναίκες που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο θα πρέπει να παρακολουθούν την αρτηριακή τους πίεση και να κάνουν τακτικές αιματολογικές αναλύσεις χοληστερίνης και σακχάρου.
«Επιπλέον, η σωματική δραστηριότητα, μια υγιεινή διατροφή και η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους βελτιώνουν τόσο τον καρδιαγγειακό κίνδυνο όσο και αυτόν για καρκίνο του μαστού», επισημαίνει η δρ Rexrode.
Και θυμηθείτε, υψηλός κίνδυνος δεν σημαίνει ότι είστε «καταδικασμένη» να παρουσιάσετε προβλήματα.
