Οταν πάσχει κανείς από οστεοαρθρίτιδα γόνατος, μπορεί να βρεθεί σε ένα δύσκολο σταυροδρόμι. Ο χόνδρος που κάποτε προστάτευε τα οστά της άρθρωσης μπορεί να έχει φθαρεί σε τέτοιο βαθμό και η κίνηση να γίνει τόσο επώδυνη, ώστε να είναι δύσκολο να το προσπεράσετε. Ωστόσο, η θεραπεία −δηλαδή η αντικατάσταση του φθαρμένου χόνδρου και οστού με τεχνητά μέρη, με εβδομάδες αποκατάστασης να ακολουθούν− αποτελεί μια τεράστια δέσμευση την οποία μπορεί να μην είστε έτοιμοι να αναλάβετε. Τι θα πρέπει να κάνετε;
Μην ανησυχείτε, η αρθροπλαστική γόνατος δεν είναι μια επέμβαση που πρέπει να κάνετε βιαστικά. Επίσης, υπάρχουν μια σειρά από βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε καθώς εξετάζετε το ενδεχόμενο χειρουργείου. Διαβάστε μερικές προτάσεις.
Δοκιμάστε μια έσχατη λύση για μείωση του πόνου. Κάποιες λύσεις ενδέχεται να σας προσφέρουν λίγο περισσότερο χρόνο, χωρίς να υποβληθείτε σε αρθροπλαστική γόνατος. Μία από αυτές είναι οι ενέσεις με στεροειδή (για τη μείωση της φλεγμονής) ή με υαλουρονικό οξύ (ώστε να συμπληρώσετε το υγρό που φυσιολογικά λειτουργεί σαν λιπαντικό των αρθρώσεων). Αυτές οι προσωρινές λύσεις μπορεί −χωρίς αυτό να είναι βέβαιο− να μειώσουν αρκετά τον πόνο, έτσι ώστε να έχετε τη δυνατότητα να ενδυναμώσετε τους μυς του ποδιού σας, κάτι που βοηθά στη μείωση της πίεσης που ασκείται στο γόνατο και μειώνει τον πόνο για μεγαλύτερο διάστημα.
Η χρήση ενός ειδικού μηροκνημικού νάρθηκα για το γόνατο μπορεί επίσης να είναι βοηθητική εάν η βλάβη αφορά το εσωτερικό της άρθρωσης του γόνατος. «Πρόκειται για έναν μακρύ νάρθηκα, που ξεκινά από το μέσο του μηρού και φθάνει στο μέσο της κνήμης. Χρησιμοποιεί αντίθετες δυνάμεις, ώστε να ελαφρύνει την πίεση στο εσωτερικό του γόνατος και να τη μεταφέρει στο εξωτερικό», εξηγεί η Janice McGrail, φυσιοθεραπεύτρια στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Spaulding Rehabilitation Hospital.
Αυτές οι επιλογές είναι διαθέσιμες μόνο κατόπιν συνταγογράφησης, επομένως θα πρέπει να επισκεφθείτε έναν ορθοπεδικό χειρουργό ή γιατρό ειδικό στη διαχείριση του πόνου, εάν ενδιαφέρεστε.
Τροποποιήστε δραστηριότητες που επιδεινώνουν τον πόνο του γόνατος. Ορισμένες δραστηριότητες καταπονούν περισσότερο τα γόνατα από ό,τι άλλες. Εάν τρέχετε για αεροβική άσκηση, ίσως χρειαστεί να αλλάξετε και να επιλέξετε το περπάτημα ή τη χρήση ελλειπτικού μηχανήματος. Εάν το ανέβασμα − κατέβασμα σκάλας σάς είναι επώδυνο, δοκιμάστε ένα σκαλοπάτι τη φορά με την παρακάτω τεχνική: «Όταν ανεβαίνετε τη σκάλα, ξεκινήστε με το καλό σας γόνατο, που χρειάζεται να έχει δύναμη για να σας ανεβάσει. Όταν κατεβαίνετε, ξεκινήστε με το κακό γόνατο. Το πόδι που πατάει στο πάνω σκαλοπάτι είναι αυτό που δουλεύει περισσότερο για να σας κατεβάσει», λέει η McGrail.
Κάθε κιλό σωματικού βάρους ασκεί πίεση 4 έως 6 κιλών στο γόνατο. Αυτό σημαίνει ότι, χάνοντας μόλις 2 κιλά, μειώνετε την πίεση στο γόνατο κατά 8-12 κιλά.
Εάν το γονάτισμα για να καθαρίσετε, να κάνετε εργασίες στον κήπο ή να παίξετε με τα εγγόνια σας είναι επώδυνο, καθίστε σε ένα χαμηλό σκαμνί όταν ασχολείστε με αυτές τις δραστηριότητες.
Χάστε βάρος. Κάθε κιλό σωματικού βάρους ασκεί πίεση 4 έως 6 κιλών στο γόνατο. Αυτό σημαίνει ότι χάνοντας μόλις 2 κιλά, μειώνετε την πίεση στο γόνατο κατά 8-12 κιλά. Αλλά η απώλεια βάρους (εάν χρειάζεται στην περίπτωσή σας) δεν είναι εύκολη και δεν θα διαρκέσει εάν ακολουθήσετε μια εντατική δίαιτα. Αντιθέτως, βάλτε ως στόχο τη σταδιακή απώλεια βάρους με άσκηση και υγιεινή διατροφή. Καταργήστε τις επεξεργασμένες τροφές με ζάχαρη και επιλέξτε μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, σπόρους και πρωτεΐνες με χαμηλά λιπαρά, όπως το ψάρι ή τα πουλερικά. Όπως αναφέραμε τον Ιανουάριο του 2023, η κατανάλωση γευμάτων εντός ενός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου καθημερινά −π.χ. σε ένα οκτάωρο− συνδέεται με απώλεια βάρους, ιδίως εάν το χρονικό όριο λήγει νωρίς μέσα στην ημέρα (π.χ. 9 π.μ. έως 5 μ.μ.).
Ασκηθείτε περισσότερο. Ανάμεσα στα πολλά οφέλη που έχει για την υγεία, η άσκηση παίζει σημαντικό ρόλο στην απώλεια και στον έλεγχο του βάρους. Η αρθρίτιδα του γόνατος, όμως, μπορεί να κάνει την άσκηση επώδυνη. Ένας τρόπος αντιμετώπισης είναι να τροποποιήσετε τις αγαπημένες σας δραστηριότητες, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Ένας άλλος τρόπος είναι να κάνετε ένα πρόγραμμα άσκησης καθιστοί (στο YouTube θα βρείτε πολλά δωρεάν βίντεο με προγράμματα άσκησης σε καθιστή θέση). Επίσης, σκεφτείτε τη λύση της άσκησης σε πισίνα. «Καθώς στο νερό επιπλέετε, τα γόνατά σας δεν καταπονούνται. Επιπλέον, η πίεση του νερού βοηθά στη μείωση του οιδήματος στο γόνατο», λέει η McGrail. Συνιστά την κολύμβηση στην πισίνα, το τρέξιμο μέσα στην πισίνα με ζώνη επίπλευσης ή την παρακολούθηση ενός μαθήματος στην πισίνα.
Αναζητήστε φυσιοθεραπευτή. Οι φυσιοθεραπευτές θα προσαρμόσουν ένα πρόγραμμα αεροβικής άσκησης, διατάσεων και ενδυνάμωσης για να καλύψουν τις δικές σας συγκεκριμένες ανάγκες. «Μπορούμε επίσης να εφαρμόσουμε τεχνικές κινητοποίησης στο γόνατο, ώστε να βελτιώσουμε την κίνησή του», λέει η McGrail. «Ακόμη, εάν καταλήξετε στο να υποβληθείτε σε αρθροπλαστική γόνατος, θα θέλετε να είστε κατά το δυνατόν δυνατοί και ευλύγιστοι, πλησιάζοντας στο πλήρες εύρος κίνησης. Εάν το γόνατό σας είναι υπερβολικά δύσκαμπτο και αδύναμο όταν πραγματοποιηθεί το χειρουργείο, θα είναι πιο δύσκαμπτο και αδύναμο μετά την αρθροπλαστική και η ανάρρωση θα είναι δυσκολότερη».
Έχετε υπό έλεγχο τις υποκείμενες παθήσεις. Αυτό είναι σημαντικό για την υγεία σας συνολικά και επιπλέον βοηθά στην προετοιμασία σας για το χειρουργείο. «Για παράδειγμα, το χρόνιο υψηλό σάκχαρο αίματος επιβραδύνει τη διαδικασία επούλωσης», λέει η McGrail. «Το σοβαρό άσθμα δυσκολεύει την ασφαλή χορήγηση αναισθησίας. Η μη ελεγχόμενη αρτηριακή πίεση μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά σας να σηκωθείτε και να είστε ενεργοί μετά την επέμβαση». Η σταθεροποίηση υποκείμενων παθήσεων μπορεί να χρειαστεί καιρό, αλλά καιρό έχετε εάν σκέφτεστε το ενδεχόμενο να κάνετε την αρθροπλαστική γόνατος σε λίγα χρόνια.
Ξεκινήστε την έρευνα. Βρείτε έναν πιστοποιημένο και εκπαιδευμένο ορθοπεδικό χειρουργό που ειδικεύεται στην αρθροπλαστική γόνατος (και εκτελεί εκατοντάδες επεμβάσεις τον χρόνο) και στη συνέχεια κλείστε ένα ραντεβού. Ρωτήστε εάν θεωρείστε υποψήφιος/α για αρθροπλαστική γόνατος (μπορεί να απαιτούνται ακτινογραφίες ή μια μαγνητική τομογραφία για να εξακριβωθεί αυτό). Εάν πράγματι είστε, κάντε όσες περισσότερες ερωτήσεις μπορείτε (βλ. «Τι να ρωτήσετε σχετικά με την επέμβαση αρθροπλαστικής γόνατος» στη σελ. ΧΧ). Επικοινωνήστε με την ασφαλιστική σας εταιρεία, για να μάθετε ποια έξοδα καλύπτονται.
Εν ολίγοις, κάντε την προετοιμασία σας, στον δικό σας ρυθμό, και βεβαιωθείτε ότι η αρθροπλαστική είναι η κατάλληλη κίνηση για εσάς.
Τι να ρωτήσετε σχετικά με την επέμβαση αρθροπλαστικής γόνατος
Η επέμβαση αρθροπλαστικής γόνατος αφαιρεί τον εκφυλισμένο χόνδρο και οστό και τα αντικαθιστά με τεχνητά μέρη. Ενδεχομένως να χρειάζεστε μόνο μερική αρθροπλαστική (στη μία μόνο πλευρά της άρθρωσης) ή ολική αρθροπλαστική γόνατος (και στις δύο πλευρές της άρθρωσης).
Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μείζονα επέμβαση και είναι καλό να μάθετε όσες περισσότερες πληροφορίες γίνεται εάν σκέφτεστε να υποβληθείτε στην επέμβαση. ∆είτε μερικές ερωτήσεις που μπορείτε να κάνετε στην επίσκεψή σας σε ορθοπεδικό χειρουργό.
• Ποια μέρη του γονάτου μου χρειάζεται να αντικατασταθούν και γιατί;
• Ποια είναι η επεμβατική τεχνική που θα επιλέξετε και γιατί;
• Ποιοι είναι οι κίνδυνοι αυτής της επέμβασης και τι μπορεί να γίνει ώστε να ελαχιστοποιηθούν;
• Ποιο είδος εμφυτεύματος είναι το καταλληλότερο για μένα και πόσο θα κρατήσει;
• Πόσο θα κοστίσει η επέμβαση; Τι καλύπτει η ασφάλισή μου;
• Για πόσο διάστημα θα παραμείνω στο νοσοκομείο;
• Τι μπορώ να κάνω για να προετοιμαστώ ψυχικά και σωματικά για την επέμβαση;
• Υπάρχει κάποιος ειδικός εξοπλισμός που θα πρέπει να προμηθευτώ από πριν για την ανάρρωσή μου;
• Πόσο επώδυνη θα είναι η διαδικασία και τι είδους παυσίπονα θα μου συνταγογραφήσετε;
• Πότε θα ξεκινήσω φυσιοθεραπεία;
•Για πόσο διάστημα θα χρειαστεί φυσική αποκατάσταση από τη στιγμή που θα βγω από το νοσοκομείο;
• Πόσος καιρός θα χρειαστεί μέχρι να επιστρέψω σε έναν δραστήριο τρόπο ζωής;
