Τ ο δυνατό ροχαλητό, οι ήχοι πνιγμονής και οι τρομακτικές παύσεις της αναπνοής στη διάρκεια του ύπνου αποτελούν κλασικά σημάδια της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, μιας πάθησης από την οποία πάσχουν περίπου 1 στους 12 Αμερικανούς. Πολλές φορές, οι πάσχοντες δεν συνειδητοποιούν οι ίδιοι αυτά τα συμπτώματα, αλλά πληροφορούνται την ύπαρξή τους από το άτομο που κοιμάται μαζί τους ή από κάποιο μέλος της οικογένειάς τους.
Αν δεν αντιμετωπιστεί, η διαταραχή αυτή μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία. Στα άτομα με υπνική άπνοια, οι μαλακοί ιστοί στο πίσω μέρος του φάρυγγα φράσσουν προσωρινά τον αεραγωγό κατά τον ύπνο. Ως αποτέλεσμα, οι παύσεις στην αναπνοή (άπνοιες) παρατηρούνται επανειλημμένα στη διάρκεια της νύχτας, μερικές φορές έως 100 φορές την ώρα.
Τα επακόλουθα της άπνοιας
Το βαρύ κεφάλι, οι πρωινοί πονοκέφαλοι, η κόπωση και η υπνηλία της επόμενης ημέρας είναι μόνο ένα μέρος του προβλήματος. Η σοβαρότερη απειλή είναι πιθανώς το ενδεχόμενο να αποκοιμηθεί κανείς κατά την οδήγηση. Όμως, η υπνική άπνοια έχει αντίκτυπο και στην καρδιά και στον εγκέφαλο. «Κάθε παύση της αναπνοής πυροδοτεί αύξηση του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης», λέει η δρ Sogol Javaheri, ειδικός ύπνου στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital. Οι συχνές ή μεγάλης διάρκειας άπνοιες μπορούν να οδηγήσουν σε πτώση του επιπέδου οξυγόνου, προσθέτει. Με την πάροδο του χρόνου, η επιβάρυνση του καρδιαγγειακού συστήματος μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία σας και στο μυοκάρδιο. Τα άτομα με υπνική άνοια διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο υπέρτασης, διαβήτη, καρδιακής προσβολής, κολπικής μαρμαρυγής και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Η υπνική άπνοια ενδέχεται επίσης να επηρεάσει τη διάθεσή σας, λέει η δρ Javaheri. Κάποιοι άνθρωποι διαγιγνώσκονται με κατάθλιψη, αλλά τα συμπτώματά τους οφείλονται στην υπνική άπνοια. «Υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία ότι η αντιμετώπιση της υπνικής άπνοιας μπορεί να βελτιώσει την κατάθλιψη», σημειώνει. Μια μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2021 στο επιστημονικό περιοδικό European Clinical Respiratory Journal, έδειξε ότι η θεραπεία θετικής πίεσης των αεραγωγών (PAP) (βλ. παρακάτω) όχι μόνο μειώνει την υπνηλία και βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου, αλλά ανακουφίζει και τα συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους. Τόσο η κόπωση όσο και η κατάθλιψη μπορούν να εξαντλήσουν τη διάθεσή σας για άσκηση και υγιεινή διατροφή, δύο καθοριστικές συνήθειες για μια υγιή καρδιά. Και ενώ αυτή η συγκεκριμένη μελέτη δεν έδειξε όφελος όσον αφορά την απώλεια βάρους από τη θεραπεία της υπνικής άπνοιας, πολλές άλλες μελέτες το έχουν καταδείξει.
Το υπερβάλλον βάρος αποτελεί μείζονα παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση υπνικής άπνοιας, επισημαίνει η δρ Javaheri. Η υπνική άπνοια μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι συχνότερη σε μεγάλες ηλικίες, ενώ η συχνότητά της είναι υπερδιπλάσια στους άνδρες απ’ ό,τι στις γυναίκες. Η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο που διατρέχει κανείς, καθώς και η μεγάλη περίμετρος του λαιμού.
Διάγνωση της υπνικής άπνοιας
Εάν υποψιάζεστε ότι πάσχετε από υπνική άπνοια, ζητήστε από τον γιατρό σας να σας εξετάσει. Εάν είναι δυνατό, επισκεφθείτε έναν ειδικό ύπνου ή ζητήστε να σας παραπέμψουν. Οι ειδικοί αυτοί είναι πιο εξοικειωμένοι με την αντιμετώπιση εμποδίων που σχετίζονται με την ασφάλιση και γνωρίζουν πώς να ζητήσουν τη διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων για να αποφύγουν προβλήματα και καθυστερήσεις στην παροχή φροντίδας.
Σήμερα, η διάγνωση των περισσότερων ατόμων γίνεται με δοκιμασία κατ’ οίκον αντί να χρειάζεται να περάσουν μια ολόκληρη νύχτα σε ένα εργαστήριο ύπνου, όπως συνηθιζόταν στο παρελθόν. Για άτομα των οποίων τα συμπτώματα δείχνουν ότι έχουν μέτρια έως σοβαρή υπνική άπνοια χωρίς άλλα σημαντικά προβλήματα υγείας, η παρακολούθηση του ύπνου στο σπίτι είναι σχεδόν εξίσου ακριβής για την ανίχνευση άπνοιας όσο και μιας νύχτας σε ένα εργαστήριο ύπνου.
Λύσεις για την υπνική άπνοια
Στην πιο συχνή θεραπεία, την PAP, χρησιμοποιείται ένα μικρό μηχάνημα που τοποθετείται δίπλα στο κρεβάτι και διοχετεύει ροή αέρα σε μια μάσκα η οποία καλύπτει τη μύτη μόνο ή τη μύτη και τον λαιμό. Η πίεση του αέρα εμποδίζει το κλείσιμο του αεραγωγού όταν οι μύες χαλαρώνουν στη διάρκεια του ύπνου. Η εφαρμογή της PAP μειώνει την υπέρταση και, παρότι οι μελέτες δεν έχουν αποδείξει ακόμη ότι η θεραπεία αυτή προλαμβάνει καρδιοπάθειες και αγγειοπάθειες, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.
Η χρήση του μηχανήματος σε συνεχή βάση μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά μπορεί να βοηθήσει, αν επιλύσετε ορισμένα προβλήματα. Ίσως το πιο σημαντικό είναι να βρει κανείς μια μάσκα με καλή εφαρμογή. «Κάθε πρόσωπο έχει διαφορετικό σχήμα και μέγεθος, επομένως ίσως να πρέπει να δοκιμάσετε πολλές μάσκες μέχρι να βρείτε την πιο βολική», εξηγεί η δρ Javaheri. Η χρήση του μηχανήματος για σύντομα χρονικά διαστήματα, ενώ διαβάζετε ή βλέπετε τηλεόραση, μπορεί να βοηθήσει ώστε να το συνηθίσετε.
Υπάρχουν πολλές άλλες θεραπείες, όπως η χρήση μιας συσκευής που μοιάζει με βηματοδότη και εμφυτεύεται με χειρουργική επέμβαση στο άνω μέρος του θώρακα. Η συσκευή αυτή, η οποία διαθέτει έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), ενεργοποιεί νεύρα στους μυς της γλώσσας και του αεραγωγού, για να εμποδίζει τον αεραγωγό από το να κλείνει. Τα τελευταία αποτελέσματα δείχνουν βελτίωση στην υπνηλία και στην ποιότητα ζωής σε άτομα που έχουν χρησιμοποιήσει τη συσκευή. Στις ΗΠΑ, η αγορά της συσκευής καλύπτεται από το ασφαλιστικό ταμείο Medicare και τις περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες. Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στον ηλεκτρονικό οδηγό του Harvard Health Publishing, με τίτλο Snoring and Sleep Apnea (Ροχαλητό και Υπνική Άπνοια) στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.health.harvard.edu/ssa.
