Οι τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες για την αρτηριακή πίεση ορίζουν την ιδανική ένδειξη ως λιγότερο από 120/80 mm στήλης υδραργύρου (mm Hg). Σύμφωνα με έρευνα, μια ακόμη πιο χαμηλή τιμή συστολικής πίεσης (ο πρώτος αριθμός της ένδειξης) μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη ακόμη περισσότερων καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων. Όμως, η πιο επιθετική θεραπεία για τη μείωση της συστολικής πίεσης έχει νόημα μόνο εφόσον δεν παρουσιάζετε συμπτώματα ζάλης.
Ωστόσο, όσον αφορά τη διαστολική πίεση (τη δεύτερη ένδειξη της μέτρησης), το να είναι χαμηλότερη δεν είναι απαραίτητα καλύτερο. Μια μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε την 1η Φεβρουαρίου 2021 στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Network Open διαπίστωσε ότι η πολύ χαμηλή διαστολική πίεση (μικρότερη από 60 mm Hg) συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού σε άτομα με υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο.
«Η ασφάλεια της χαμηλής διαστολικής πίεσης αποτελεί αντικείμενο διαφωνίας επί δεκαετίες», αναφέρει ο δρ Randall Zusman, καρδιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Massachusetts General Hospital.
Γενικά, τόσο οι γιατροί όσο και οι ασθενείς τείνουν να εστιάζονται περισσότερο στη συστολική πίεση, η οποία εκφράζει την πίεση που ασκείται στις αρτηρίες καθώς η καρδιά συστέλλεται και προωθεί το αίμα στο σώμα. Η διαστολική πίεση μετριέται όταν η καρδιά ηρεμεί. Σχετίζεται με την ποσότητα του αίματος που ρέει στις αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα την καρδιά, τις στεφανιαίες αρτηρίες, όπως αποκαλούνται, εξηγεί.
Oταν το αίμα που προωθείται στην καρδιά δεν είναι αρκετό
Εάν οι αρτηρίες που αιματώνουν την καρδιά σας είναι φραγμένες λόγω της εναπόθεσης λιπιδίων (όπως συμβαίνει στην περίπτωση της στεφανιαίας νόσου), η πίεση πέρα από τις περιοχές με στένωση θα μειώνεται ακόμη περισσότερο καθώς το αίμα ρέει μέσω του στενεμένου αυλού. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ανησυχούμε ότι, εάν η διαστολική πίεση πέσει υπερβολικά, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη λειτουργία της καρδιάς», λέει ο δρ Zusman.
Η μελέτη του περιοδικού JAMA Network Open βασίστηκε σε δεδομένα δύο προηγούμενων μελετών στις οποίες συμμετείχαν λίγο περισσότερα από 7.500 άτομα με υψηλό κίνδυνο για καρδιοπάθεια. Όλοι οι συμμετέχοντες έλαβαν φάρμακα για τη μείωση της συστολικής τους πίεσης σε λιγότερο από 130 mm Hg. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα με τιμές διαστολικής πίεσης κάτω από 60 είχαν υψηλότερα ποσοστά καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου και θανάτου οποιασδήποτε αιτιολογίας.
Οι συμμετέχοντες με τιμές διαστολικής πίεσης από 70 έως 80 διέτρεχαν τον χαμηλότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν τέτοια έκβαση. Τα ευρήματα συμφωνούν με προηγούμενες μελέτες που δείχνουν παρόμοια αποτελέσματα (βλ. «Διαστολική πίεση: Η καμπύλη J»).
Και όμως, στη νέα μελέτη δεν λήφθηκαν απαραίτητα υπόψη όλες οι μεταβλητές που μπορεί να εξηγήσουν τα ευρήματα. Στις λεγόμενες αναδρομικές μελέτες αυτό δεν είναι δυνατό, επειδή βασίζονται σε δεδομένα που έχουν συλλεχθεί σε προγενέστερο χρόνο, επισημαίνει ο δρ Zusman.
Όπως συμπεραίνουν οι συγγραφείς, οι πιθανοί κίνδυνοι της πολύ χαμηλής διαστολικής πίεσης αξίζει να μελετηθούν περαιτέρω. Ωστόσο, η εξέταση αυτής της υπόθεσης στο πλαίσιο κλινικής μελέτης δεν είναι εφικτή, επειδή είναι πολύ δύσκολο να μειωθεί σκόπιμα και επιλεκτικά η διαστολική πίεση, προσθέτει. Όλα τα διαθέσιμα σήμερα αντιυπερτασικά φάρμακα μειώνουν τόσο τη συστολική όσο και τη διαστολική πίεση.
Εξατομικευμένη αντιμετώπιση
Τι σημαίνει αυτό για τα άτομα με υπέρταση; Ο κάθε ασθενής είναι διαφορετικός, επομένως όταν επιλέγει φάρμακα για την υπέρταση και ορίζει τον στόχο σας, ο γιατρός σας θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη δική σας ξεχωριστή περίπτωση. Να συνυπολογίζει, δηλαδή, οποιαδήποτε άλλα προβλήματα υγείας, τυχόν ευαισθησίες σε φάρμακα, την πιθανότητα εμφάνισης ζάλης ή άλλων παρενεργειών, λέει ο δρ Zusman. Ο στόχος είναι να μειώσετε την τιμή της συστολικής σας πίεσης κάτω από 130, ώστε να μειώσετε τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού, χωρίς να προκληθεί ζάλη ή τάση για λιποθυμία.
Γενικά, η συστολική πίεση τείνει να αυξάνεται με την ηλικία, ενώ η διαστολική πίεση συνήθως μειώνεται. Μερικές φορές, όταν η διαστολική πίεση πέσει κάτω από 60, η τιμή της συστολικής είναι περίπου 90 ή 95. Εάν συμβεί αυτό, καλό είναι να μειώσετε την αγωγή σας για την αρτηριακή πίεση. Εάν όμως η συστολική σας πίεση ελέγχεται επαρκώς (γύρω στα 115 έως 125) και η διαστολική πίεση είναι κάτω από 60, αξίζει να ζητήσετε από τον γιατρό σας να ακούσει προσεκτικά την καρδιά σας, για να αποκλείσει το ενδεχόμενο παλινδρόμησης αίματος στην αορτική βαλβίδα.
Το πρόβλημα αυτό, γνωστό ως ανεπάρκεια της αορτικής βαλβίδας, επηρεάζει τη φυσιολογική κυκλοφορία του αίματος στην καρδιά, προκαλώντας την πτώση της διαστολικής πίεσης.
Εάν όμως η κατάσταση της αορτικής βαλβίδας σας είναι καλή και η φυσική δραστηριότητά σας δεν συνοδεύεται από συμπτώματα όπως πίεση στο στήθος, δύσπνοια ή τάση λιποθυμίας, η χαμηλή διαστολική πίεση δεν αποτελεί πρόβλημα.
