Ο αριθμός των επιζησάντων από καρκίνο στις Ηνωμένες Πολιτείες υπερβαίνει σήμερα τα 18 εκατομμύρια, ένας αριθμός ρεκόρ που αναμένεται να συνεχίσει να μεγαλώνει με τον χρόνο.
Αυτή η θετική τάση απορρέει κυρίως από την πιο πρώιμη ανίχνευση πολλών τύπων καρκίνου σε συνδυασμό με το γεγονός ότι διαθέτουμε πλέον περισσότερες αποτελεσματικές θεραπείες.
Καθώς οι βελτιωμένες θεραπείες συνεχίζουν να παρατείνουν τη ζωή των ασθενών, οι καρκινοπαθείς ίσως να είναι πιθανότερο να πεθάνουν από άλλη αιτία, ιδίως από καρδιοπάθεια.
«Οι σύγχρονες θεραπείες κατά του καρκίνου συχνά καταλήγουν σε μακράς διάρκειας υφέσεις της νόσου», λέει ο δρ Ohad Oren, επιμελητής καρδιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Massachusetts General Hospital.
Ωστόσο, οι παρενέργειες από αντικαρκινικές θεραπείες είναι δυνατόν να επηρεάσουν την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία, προκαλώντας σοβαρές και κάποιες φορές πιθανόν θανατηφόρες επιπλοκές, επισημαίνει.
Η ευρύτερη αναγνώριση αυτών των δυνητικών προβλημάτων έχει αυξήσει τις παραπομπές σε καρδιο-ογκολογικές κλινικές, οι οποίες επικεντρώνονται στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση καρδιαγγειακών προβλημάτων σε ασθενείς που υποβάλλονται (ή έχουν ολοκληρώσει) θεραπεία για καρκίνο.
Στοχευμένες θεραπείες κατά του καρκίνου
Ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιολογικών προβλημάτων κατά τη διάρκεια ή μετά από θεραπεία για καρκίνο εξαρτάται από τον τύπο και την ποσότητα των φαρμάκων ή της ακτινοβολίας που λαμβάνετε και από το πόσο υγιής ήταν η καρδιά σας πριν από τη θεραπεία.
Οι ανθρακυκλίνες, παλαιότερα χημειοθεραπευτικά φάρμακα, είναι γνωστό ότι προκαλούν βλάβη στην καρδιά. Τα τελευταία χρόνια όμως έχει γίνει σαφές ότι νεότερες, στοχευμένες θεραπείες κατά του καρκίνου είναι επίσης δυνατόν να προσβάλουν το καρδιαγγειακό σύστημα, λέει ο δρ Oren.
Παρενέργειες από αντικαρκινικές θεραπείες είναι δυνατόν να επηρεάσουν την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία.
Τα φάρμακα αυτά στοχεύουν σε συγκεκριμένους βιολογικούς παράγοντες που βρίσκονται στο υπόβαθρο του καρκίνου. Παραδείγματος χάριν, ορισμένα φάρμακα σταματούν τα σήματα που συμβάλλουν στον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων, ενώ άλλα ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα.Θα θέλαμε πολύ να πιστέψουμε πως αυτά τα νεότερα φάρμακα στοχεύουν αποκλειστικά στα καρκινικά κύτταρα και όχι σε φυσιολογικά, υγιή κύτταρα. Δυστυχώς, αυτό δεν ισχύει, λέει ο δρ Oren.
Η μπεβασιζουμάμπη, ένα φάρμακο που χορηγείται σε μορφή χαπιού για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού και του παχέος εντέρου, μπορεί να προκαλέσει υπέρταση μέχρι και στο ένα τρίτο όσων το λαμβάνουν.
Επίσης, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης θρόμβων αίματος και καρδιακής ανεπάρκειας, όπως και ορισμένα άλλα φάρμακα που αναστέλλουν την ανάπτυξη όγκων.
Περίπου 40% των καρκινοπαθών πιθανόν να είναι υποψήφιοι να λάβουν μια πολλά υποσχόμενη κατηγορία φαρμάκων, που είναι γνωστά ως αναστολείς σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως η πεμπρολιζουμάμπη και η νιβολουμάμπη. Οι θεραπείες αυτές συνήθως είναι καλά ανεκτές, αλλά ένα ποσοστό που φτάνει το 2% των ασθενών μπορεί να παρουσιάσει φλεγμονή του καρδιακού μυός (μυοκαρδίτιδα), λέει ο δρ Oren. Αν και ορισμένες περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας είναι ήπιες, άλλες είναι δυνατό να προκαλέσουν καρδιακές αρρυθμίες ή καρδιακή ανεπάρκεια.
Σήμερα, η έρευνα σχετικά με άλλες πιθανές καρδιολογικές δράσεις αυτών των ανοσοθεραπειών αποτελεί θέμα υπό εντατική διερεύνηση, επισημαίνει ο δρ Oren.
Συμβουλές για καρκινοπαθείς
Εάν έχετε διαγνωστεί με οποιονδήποτε τύπο καρκίνου, ρωτήστε τον γιατρό σας εάν η προγραμματισμένη θεραπεία σας είναι πιθανό να οδηγήσει σε καρδιαγγειακά προβλήματα, συμβουλεύει ο δρ Oren.
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για άτομα 65 ετών και άνω και για οποιοδήποτε άτομο έχει παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθεια (όπως υπέρταση ή διαβήτη), τα οποία μπορεί να επιθυμούν να ζητήσουν παραπομπή σε έναν ειδικό στην καρδιο-ογκολογία.
Δυνητικά ωφέλιμες στρατηγικές καρδιοπροστασίας περιλαμβάνουν τις στατίνες, τα αντιυπερτασικά και την άσκηση. Μάλιστα, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2022 στο επιστημονικό περιοδικό JACC: CardioOncology διαπίστωσε ότι η άσκηση κατά τη διάρκεια χημειοθεραπείας κατά του καρκίνου όχι μόνο είναι ασφαλής και βοηθά στη βελτίωση του επιπέδου φυσικής κατάστασης και καρδιακής λειτουργίας, αλλά μπορεί επίσης να ανακουφίσει από κάποιες από τις παρενέργειες της θεραπείας, όπως η κόπωση.
Φροντίστε να ξεκινήσετε την άσκηση αργά και να την αυξήσετε σταδιακά με τον χρόνο, λαμβάνοντας καθοδήγηση από τον ογκολόγο σας, συμβουλεύει ο δρ Oren (βλ. «Μέτρα προφύλαξης κατά την άσκηση όσων αναρρώνουν από καρκίνο»).
