Είναι τόσο συνηθισμένο, που σχεδόν δεν το παρατηρείτε: το απαλό άγγιγμα του γιατρού σας χαμηλά στον λαιμό σας στο πλαίσιο ενός τακτικού τσεκάπ. Μεταξύ άλλων, ελέγχει την παρουσία βρογχοκήλης (διόγκωσης του θυρεοειδούς του) ή όζων σε αυτόν τον αδένα που το σχήμα του θυμίζει πεταλούδα. Η παρουσία τους θα μπορούσε να είναι ένδειξη διάφορων προβλημάτων υγείας ή να αποδειχθεί εντελώς αθώα.
Η παρουσία όζων στον θυρεοειδή είναι εξαιρετικά συχνή, καθώς παρατηρείται σχεδόν στο 50% του πληθυσμού έως την ηλικία των 60 ετών, λέει η δρ Sara Ahmadi, ενδοκρινολόγος με ειδίκευση στα νοσήματα του θυρεοειδούς στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital. Οι γυναίκες προσβάλλονται τέσσερις φορές συχνότερα απ’ ό,τι οι άνδρες, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οικογενειακών Ιατρών.
Μπορεί η εξέταση του λαιμού από τον γιατρό μας να μοιάζει κάτι απλό, αλλά ο ρόλος του θυρεοειδούς στη συνολική ευεξία μας είναι κάθε άλλο παρά ασήμαντος. Αυτός ο αδένας, ο οποίος βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον λάρυγγα, παράγει ορμόνες σημαντικές για τα επίπεδα ενέργειας, τη θερμοκρασία, τον μεταβολισμό και την ανάπτυξη των μαλλιών και των νυχιών.
Για να διαπιστωθεί αν και κατά πόσον η λειτουργία του θυρεοειδούς δεν είναι ομαλή, απαιτούνται διάφορες εξετάσεις, επειδή η παρουσία βρογχοκήλης ή όζου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο αδένας παράγει περισσότερες ή λιγότερες ορμόνες από το φυσιολογικό. Σε σπανιότερες περιπτώσεις, η παρουσία βρογχοκήλης ή όζου μπορεί να αποτελεί ένδειξη καρκίνου. Ακόμη όμως και μια βρογχοκήλη ή ένας καλοήθης όζος μπορεί να διογκωθεί αρκετά, ώστε να εμποδίζει την αναπνοή, την κατάποση ή την ομιλία.
«Αν δυσκολεύεστε να καταπιείτε ή να ξαπλώσετε ανάσκελα επειδή νιώθετε σαν να πνίγεστε, θα πρέπει να εξεταστείτε από γιατρό», λέει η δρ Ahmadi. «Αν είστε βραχνιασμένες σχεδόν κάθε μέρα, αυτό επίσης θα ήταν ανησυχητικό».
Πώς αποκλείεται το ενδεχόμενο καρκίνου
Με τις συνήθεις αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να ελεγχθούν τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών, αλλά δεν είναι πάντοτε δυνατή η ανίχνευση κακοήθειας. «Πολλοί ασθενείς με καρκίνο του θυρεοειδούς έχουν φυσιολογικές αιματολογικές εξετάσεις», σημειώνει η δρ Ahmadi. Ωστόσο, ο υπέρηχος δεν συνιστάται για τη διάγνωση καρκίνου του θυρεοειδούς σε περιπτώσεις που ο αδένας μοιάζει φυσιολογικός κατά τη διάρκεια εξέτασης, εκτός κι αν υπάρχει συγκεκριμένος παράγοντας κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του θυρεοειδούς, όπως το βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό ή η προηγούμενη έκθεση της κεφαλής ή του λαιμού σε ακτινοβολία.
Η παρουσία όζων στον θυρεοειδή είναι εξαιρετικά συχνή, καθώς παρατηρείται σχεδόν στο 50% του πληθυσμού έως την ηλικία των 60 ετών.
«Όταν επισκέπτεστε τον/την παθολόγο ή τον/τη γυναικολόγο σας, βεβαιωθείτε ότι εξετάζουν τον θυρεοειδή και τον λαιμό σας», λέει. «Οι περισσότεροι το κάνουν αυτόματα, αλλά όχι όλοι. Εάν εντοπίσουν κάτι ανησυχητικό κατά τη διάρκεια της εξέτασης, θα σας παραπέμψουν συνήθως για αιματολογική εξέταση, ώστε να ελεγχθεί η λειτουργία του αδένα, και για υπερηχογράφημα».
Ο/Η ακτινολόγος που διενεργεί την εξέταση θα μετρήσει το μέγεθος του θυρεοειδούς και θα επισημάνει την παρουσία όζων – αν υπάρχουν. Τα οζίδια που εντοπίζονται σε άτομα με κατά τα άλλα φυσιολογική θυρεοειδική λειτουργία χρειάζεται απλώς να παρακολουθούνται.
Για μεγαλύτερους όζους μπορεί να διενεργηθεί βιοψία, προκειμένου να εξακριβωθεί αν είναι καλοήθεις ή καρκινικοί. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, είναι καλοήθεις. «Μεταξύ 80% και 90% των όζων του θυρεοειδούς είναι καλοήθεις», λέει η δρ Ahmadi. Εάν διαγνωστεί καρκίνος ή αν ένας καλοήθης όζος προκαλεί σοβαρά προβλήματα, μπορεί να αφαιρεθεί με χειρουργική επέμβαση ολόκληρος ο αδένας ή μέρος του.
Μια νέα θεραπευτική επιλογή
Οι γιατροί μπορεί σύντομα να έχουν στη διάθεσή τους μια νέα θεραπευτική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των όζων του θυρεοειδούς. Για να αποφασιστεί όμως εάν κάποια θεραπεία είναι όντως απαραίτητη, υπεισέρχονται διάφοροι παράγοντες. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν το μέγεθος της ανωμαλίας και τις υποκείμενες αιτίες της, καθώς και τα συμπτώματα.
Μια νέα θεραπεία, που ονομάζεται θερμοκαυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες, έχει χαρακτηριστεί ως «έτοιμη για ευρεία εφαρμογή» σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2022 στο επιστημονικό περιοδικό RadioGraphics. Η τεχνική αυτή, η οποία εφαρμόζεται στην Ευρώπη και στην Κορέα εδώ και πολλά χρόνια σε εξωτερικά ιατρεία, χρησιμοποιείται στις ΗΠΑ για την αφαίρεση όζων του θυρεοειδούς μόλις τα τελευταία χρόνια. Περιλαμβάνει τη χρήση θερμότητας μέσω μιας βελόνας φορτισμένης με ηλεκτρισμό για την καταστροφή (καυτηρίαση) του ιστού του όζου. Μετά την επέμβαση, ο όζος συνήθως συρρικνώνεται με την πάροδο του χρόνου.
«Μία από τις δυσκολίες είναι η ασφαλιστική κάλυψη», σημειώνει η δρ Ahmadi. «Παρότι η τεχνική αυτή δεν είναι πειραματική, δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει όλοι οι ασφαλιστικοί φορείς για την κάλυψή της».
