Η υψηλή χοληστερόλη είναι γνωστό εδώ και καιρό ότι αποτελεί κακό παράγοντα για την υγεία της καρδιάς. Η υψηλή LDL (κακή) χοληστερόλη στο αίμα σας μπορεί να οδηγήσει σε εναποθέσεις λιπαρών στις αρτηρίες σας και στον σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας που στενεύει τις αρτηρίες (αθηροσκλήρωση), σε καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο. Όμως η LDL δεν δρα μόνη της.
Η χρόνια φλεγμονή –μια επίμονη ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος– αυξάνει επίσης τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αντιμετωπίσετε τόσο το υψηλό επίπεδο της LDL όσο και τη χρόνια φλεγμονή προκειμένου να προστατεύσετε την υγεία σας.
Διπλή άμυνα
Είναι πολλές οι προσεγγίσεις που καταπολεμούν ταυτόχρονα την υψηλή LDL και τη χρόνια φλεγμονή.
Ακολουθείτε μια υγιεινή διατροφή. Οι τροφές που τρώτε μπορεί να συμβάλλουν στη χρόνια φλεγμονή αλλά και στο υψηλό επίπεδο LDL. Στις «ένοχες τροφές» περιλαμβάνονται τα κορεσμένα λιπαρά (τα λιπαρά που περιέχονται στο κόκκινο κρέας, οι τροφές που τηγανίζονται σε ζωικά λίπη ή το τυρί), οι τροφές και τα αναψυκτικά που περιέχουν ζάχαρη (όπως τα ανθρακούχα αναψυκτικά και τα είδη ζαχαροπλαστικής) και οι επεξεργασμένες τροφές (όπως οι κοτομπουκιές, τα κατεψυγμένα έτοιμα γεύματα ή τα χοτ ντογκ).
Μια υγιεινή για την καρδιά, αντιφλεγμονώδης διατροφή –όπως η μεσογειακού τύπου διατροφή– περιέχει λαχανικά, φρούτα, όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης, ξηρούς καρπούς και σπόρους, πρωτεΐνες χωρίς λιπαρά (ψάρι και πουλερικά), γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά και ελαιόλαδο.
«Δεν είναι ένα συγκεκριμένο τρόφιμο που παρέχει οφέλη, αλλά ένα μοντέλο διατροφής που περιλαμβάνει φρέσκα φυλλώδη λαχανικά με αντιοξειδωτικά, ίνες που ίσως βοηθούν στη μείωση της χοληστερόλης και ελαιόλαδο, το οποίο έχει πιθανότατα αντιοξειδωτική δράση, μειώνει τα τριγλυκερίδια, καταπολεμώντας έτσι τη φλεγμονή, και περιορίζει τα καρδιαγγειακά προβλήματα», επισημαίνει ο δρ. Peter Libby, καρδιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Ελέγξτε το βάρος σας. Όταν κανείς είναι υπέρβαρος, αυξάνει τους κινδύνους για υψηλά επίπεδα LDL, καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό. Ένας λόγος είναι ότι «ο λιπώδης ιστός βρίθει κυττάρων που προκαλούν χρόνια φλεγμονή», λέει ο δρ Libby. «Έχουμε αδιάσειστα στοιχεία ότι η κοιλιακή παχυσαρκία κάνει κακό στην υγεία της καρδιάς».
Για να ελέγξετε το βάρος σας, ο Libby προτείνει να σκεφτείτε τι ποσότητες καταναλώνετε –όχι μόνο τι τρώτε– και να μειώσετε το μέγεθος των μερίδων σας, εάν χρειάζεται. «Ακόμη και μια μείωση του σωματικού βάρους κατά 5% θα ενισχύσει την καρδιακή σας υγεία», λέει.
Αυξήστε τη φυσική δραστηριότητα. Ένας καθιστικός τρόπος ζωής ενέχει πολλούς κινδύνους, μεταξύ των οποίων υψηλότερο επίπεδο χρόνιας φλεγμονής και χαμηλότερο επίπεδο HDL (της καλής χοληστερόλης, η οποία συμβάλλει στην απομάκρυνση της LDL από τις αρτηρίες σας). Αυτό είναι κάτι που ισχύει ακόμη κι αν το βάρος σας είναι φυσιολογικό.
Από την άλλη πλευρά, ένας δραστήριος τρόπος ζωής βοηθά στη μείωση της LDL, της υπέρτασης, του στρες και του σωματικού βάρους, ενώ βελτιώνει το επίπεδο των τριγλυκεριδίων, τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων και την ανταπόκριση του οργανισμού στην ινσουλίνη (η οποία συμβάλλει στην είσοδο του σακχάρου από το αίμα στα κύτταρα).
Επιπλέον, η σωματική δραστηριότητα ίσως έχει κάποιον ρόλο στην τιθάσευση της παραγωγής λευκών αιμοσφαιρίων. «Εάν χρησιμοποιήσετε ποντίκια ως πειραματόζωα και τα γυμνάσετε στο εργαστήριο, είναι δυνατό να μειώσετε την υπερπαραγωγή φλεγμονωδών κυττάρων στον μυελό των οστών, διατηρώντας παράλληλα την ικανότητά του να καταπολεμά τις λοιμώξεις», εξηγεί ο δρ Libby.
Πόσο θα πρέπει να γυμνάζεστε; Μην το σκέφτεστε με αυτόν τον τρόπο, συμβουλεύει ο δρ Libby. «Ξεκινήστε απλώς να κάνετε περισσότερα. Μπορείτε να αυξήσετε το περπάτημα από μία φορά την εβδομάδα σε δύο φορές; Θα δείτε διαφορά στην καρδιαγγειακή υγεία σας με τη σταδιακά αυξανόμενη αλλαγή».
Αντιμετωπίστε τα προβλήματα ύπνου και στρες. Ο διακεκομμένος ύπνος και το υψηλό επίπεδο στρες είναι δυνατό να συμβάλουν στην παχυσαρκία, στη σωματική αδράνεια και σε κακές διατροφικές επιλογές – οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλά επίπεδα LDL.
Ο δρ Libby προσθέτει πως ο κακός ύπνος και το υψηλό επίπεδο στρες είναι επίσης πιθανό να στέλνουν σήμα στον μυελό των οστών να αυξήσει την παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων, τροφοδοτώντας τη χρόνια φλεγμονή. Αυτό καθιστά καίριας σημασίας για την καρδιακή υγεία τη μείωση του στρες (η γιόγκα ή ο διαλογισμός μπορεί να βοηθήσουν), ενώ, εάν υποπτεύεστε ότι έχετε υπνική άπνοια (παύσεις της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου) ή οποιαδήποτε άλλη δυσκολία στον ύπνο, συμβουλευτείτε έναν γιατρό.
Oταν δεν είναι αρκετό να κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας
Υπάρχουν πολλά φάρμακα που μπορούν να θεραπεύσουν την υψηλή LDL και τη χρόνια φλεγμονή. Στην πρώτη γραμμή ανήκουν οι στατίνες, οι οποίες μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού.
«Η ικανότητα των στατινών να μειώνουν την LDL και να αποτρέπουν τη φλεγμονή είναι εξίσου σημαντική για τη μείωση του κινδύνου για καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό», λέει ο δρ Libby. Επίσης, σήμερα γνωρίζουμε ότι μερικά φάρμακα που προορίζονται μόνο για την αντιμετώπιση της φλεγμονής μπορεί να συμβάλουν και στη μείωση του κινδύνου καρδιακής προσβολής.
Για περισσότερες πληροφορίες, διαβάστε την Ειδική Έκθεση για την Υγεία του Χάρβαρντ για την αντιμετώπιση της χοληστερόλης Managing Your Cholesterol (www.health.harvard.edu/mc).
Οι συνένοχοι
Καθώς οι εναποθέσεις χοληστερόλης προκαλούν βλάβη στα τοιχώματα των αρτηριών, το ανοσοποιητικό σύστημα στέλνει στο σημείο αυτό λευκά αιμοσφαίρια και άλλα αντιφλεγμονώδη κύτταρα, σε μια μάταιη απόπειρα να απομακρύνει τις εναποθέσεις. Μια ινώδης κάψα αναπτύσσεται πάνω από αυτές, διευκολύνοντας την αύξηση της αθηρωματικής πλάκας. «Πρόκειται για μια χρόνια φλεγμονώδη απόκριση, η οποία είναι αργή και πραγματοποιείται σε διάστημα μηνών, ετών ή ακόμα και δεκαετιών», εξηγεί ο δρ Peter Libby, καρδιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
