Γνωρίζατε ότι οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να εμφανίσουν οφθαλμικές παθήσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια της όρασης, όπως ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, γλαύκωμα και καταρράκτη;
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας, πάνω από το 60% των ατόμων με αυτές τις παθήσεις είναι γυναίκες, εν μέρει επειδή ζουν περισσότερο και ο κίνδυνος αυξάνεται με την ηλικία. Παρότι οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κάποιας οφθαλμικής πάθησης, θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι, σε πολλές περιπτώσεις, η απώλεια της όρασης δεν είναι αναπόφευκτη εάν δράσετε προληπτικά για την υγεία των ματιών σας.
Με δεδομένα τα παραπάνω, ρωτήσαμε τον δρα Michael Lin, καθηγητή Οφθαλμολογίας και οφθαλμίατρο στο νοσοκομείο Massachusetts Eye and Ear, τι πρέπει να κάνετε για να διατηρήσετε την υγεία των ματιών σας. Δείτε παρακάτω τις απαντήσεις.
Ε Υπάρχουν κάποια συνηθισμένα προβλήματα τα οποία θα πρέπει να γνωρίζουν οι γυναίκες καθώς μεγαλώνουν;
Α Ναι. Υπάρχουν κάποιες παθήσεις για τις οποίες θα πρέπει σίγουρα να έχουν τον νου τους.
Οπίσθια αποκόλληση του υαλοειδούς.
Μία από τις συχνότερες αιτίες που άτομα ηλικίας 50-70 ετών επισκέπτονται το τμήμα επειγόντων είναι το ότι βλέπουν λάμψεις ή φωτεινές γραμμές στην περιφέρεια του οπτικού τους πεδίου είτε κάτι σαν μυγάκια ή θολό ιστό αράχνης που επιπλέει στο οπτικό τους πεδίο.
Αυτό συμβαίνει διότι ο οφθαλμός τους έχει γεμίσει με μια ζελατινώδη ουσία που ονομάζεται υαλοειδές. Το υαλοειδές είναι κανονικά προσκολλημένο στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, το τμήμα του οφθαλμού που λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό όπως το φιλμ στις φωτογραφικές μηχανές παλαιού τύπου. Με την πάροδο του χρόνου, το υαλοειδές ρευστοποιείται περισσότερο και συρρικνώνεται.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το υαλοειδές αποκολλάται από τον αμφιβληστροειδή: αυτό ονομάζεται οπίσθια αποκόλληση του υαλοειδούς. Καθώς το υαλοειδές συρρικνώνεται, μπορεί να τραβά τον αμφιβληστροειδή, γεγονός που διεγείρει τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς, τα οποία με τη σειρά τους «αναφέρουν» στον εγκέφαλο ότι βλέπουν φωτεινές λάμψεις.
Στην πραγματικότητα δεν βλέπουν φως – πρόκειται για μια οπτική διαταραχή που προκαλείται από το υαλοειδές. Ο θολός ιστός αράχνης ή τα μυγάκια που αναφέρουν συχνά οι πάσχοντες ότι βλέπουν να επιπλέουν οφείλονται σε σκιές που δημιουργούνται από το «τρεμούλιασμα» του υαλοειδούς, καθώς δεν είναι πλέον σταθερά προσκολλημένο στον αμφιβληστροειδή.
Εάν κάποιος αρχίσει να βλέπει λάμψεις ή σημάδια που επιπλέουν, είναι σημαντικό να επισκεφθεί αμέσως τον οφθαλμίατρο για μια εξέταση με διεσταλμένη κόρη οφθαλμού, γιατί υπάρχει περίπτωση το υαλοειδές να τραβήξει τόσο έντονα τον αμφιβληστροειδή, ώστε να προκαλέσει ρήξη ή αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, κάτι που πρέπει να αντιμετωπιστεί γρήγορα, προτού προκαλέσει σημαντική απώλεια όρασης.
Καταρράκτης. Πολλοί άνθρωποι γεννιούνται με διαυγή φακό σε κάθε μάτι, αλλά με τα χρόνια ο φακός αυτός θολώνει. Αυτός ο θολός, κιτρινισμένος φακός ονομάζεται καταρράκτης. Η ανάπτυξη καταρράκτη είναι μέρος της διαδικασίας της γήρανσης. Κάποιος με καταρράκτη μπορεί να βλέπει τον κόσμο αχνό, επειδή η θολότητα του φακού εμποδίζει την είσοδο του φωτός στον οφθαλμό.
Η φαρμακευτική αγωγή γενικά δεν είναι αποτελεσματική στον καταρράκτη, αλλά η επέμβαση αφαίρεσης καταρράκτη έχει εξελιχθεί πολύ τις τελευταίες δεκαετίες. Σήμερα είναι μια σχετικά γρήγορη διαδικασία, που δεν απαιτεί διανυκτέρευση στο νοσοκομείο και πραγματοποιείται από οφθαλμίατρο, ο οποίος αφαιρεί τον θολό καταρράκτη και τον αντικαθιστά με έναν διαυγή φακό που επιτρέπει στον ασθενή να βλέπει πολύ πιο καθαρά.
Γλαύκωμα. Το γλαύκωμα είναι μια χρόνια, εξελισσόμενη νόσος του οπτικού νεύρου, το οποίο συνδέει τον οφθαλμό με τον εγκέφαλο. Το γλαύκωμα συνήθως προκαλεί αρχικά απώλεια της περιφερειακής όρασης, αν και μπορεί να παρατηρηθεί απώλεια της κεντρικής όρασης πρώιμα με ορισμένους τύπους γλαυκώματος ή στο πολύ προχωρημένο γλαύκωμα. Η μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης είναι σήμερα ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης του γλαυκώματος.
Οι πιθανές θεραπείες περιλαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, λέιζερ και χειρουργική επέμβαση.
Αν κάποιος συγγενής σας είχε γλαύκωμα ή υψηλή ενδοφθάλμια πίεση, είναι πολύ σημαντικό να ξεκινήσετε την τακτική οφθαλμολογική εξέταση στην ηλικία περίπου των 40 ετών, γιατί το γλαύκωμα είναι συχνά ανώδυνο και δεν γίνεται αντιληπτό παρά μόνο όταν έχει γίνει πολύ σοβαρό.
Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ). Η ΗΕΩ είναι μια εκφύλιση του αμφιβληστροειδούς η οποία μπορεί να προκαλέσει απώλεια και παραμόρφωση της κεντρικής όρασης. Ο οφθαλμίατρος μπορεί να την ανιχνεύσει παρατηρώντας αλλαγές στον αμφιβληστροειδή κατά την εξέταση του πίσω μέρους του οφθαλμού.
Παράγοντες κινδύνου για ΗΕΩ είναι η μεγάλη ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό και το κάπνισμα. Η ΗΕΩ διακρίνεται σε δύο τύπους: «υγρό» και «ξηρό».
Οι θεραπείες για την ΗΕΩ περιλαμβάνουν ειδικά σκευάσματα βιταμινών για τον ξηρό τύπο και ενέσεις φαρμάκου για τον υγρό τύπο.
Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Το μη ελεγχόμενο σάκχαρο αίματος και η μη ελεγχόμενη αρτηριακή πίεση μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στον αμφιβληστροειδή, όπως κηλίδες αίματος, παθολογική αύξηση αιμοφόρου αγγείου, οίδημα του αμφιβληστροειδούς με παθολογική παρουσία υγρού και αιμορραγία του οφθαλμού.
Αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί με έλεγχο του σακχάρου αίματος και της αρτηριακής πίεσης. Ο οφθαλμίατρός σας μπορεί επίσης να συστήσει θεραπεία με λέιζερ, ενέσεις φαρμάκου ή και τα δύο.
Ξηροφθαλμία. Με την πάροδο των ετών, η δακρυϊκή στιβάδα που διατηρεί τη λίπανση του οφθαλμού γίνεται λιγότερο αποτελεσματική. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στα μάτια ή την αίσθηση ότι κάτι έχει μπει σε αυτά. Η χρήση μη συνταγογραφούμενων τεχνητών δακρύων είναι ένα καλό πρώτο βήμα, αλλά θα πρέπει να δείτε οφθαλμίατρο εάν δεν επιτυγχάνετε ανακούφιση από τα συμπτώματα.
Ε Τι θα πρέπει να γνωρίζουν οι γυναίκες σχετικά με τις οφθαλμικές αλλαγές που μπορεί να εμφανίσουν καθώς μεγαλώνουν;
Α Οι αλλαγές στην όραση μπορεί να αποτελούν φυσιολογικό μέρος της γήρανσης ή να σχετίζονται με οφθαλμική πάθηση, όπως ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας ή γλαύκωμα. Η ετήσια οφθαλμολογική εξέταση σε οπτομέτρη ή οφθαλμίατρο είναι ο καλύτερος τρόπος να διαπιστωθεί εάν υπάρχει κάποια νόσος που μπορεί ή θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί. Γενικά, οι αλλαγές στην όραση που είναι αργές και χρόνιες μπορούν να περιμένουν έως την προγραμματισμένη οφθαλμολογική εξέταση ρουτίνας, αλλά είναι σημαντικό να δείτε οφθαλμίατρο το συντομότερο δυνατό εάν εμφανίσετε αιφνίδιες αλλαγές στην όραση, όπως θολότητα ή απώλεια μέρους της όρασης, νεοεμφανιζόμενες λάμψεις, νεοεμφανιζόμενα επιπλέοντα σημάδια, πόνο, ευαισθησία στο φως, ερυθρότητα ή οτιδήποτε άλλο.
Ε Τι θα πρέπει να περιλαμβάνει η προληπτική φροντίδα των ματιών;
Α Η τακτική προγραμματισμένη οφθαλμο λογική εξέταση είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους έγκαιρης ανίχνευσης τυχόν προβλημάτων όρασης ώστε να χορηγηθεί έγκαιρα θεραπεία. Σε αυτές τις επισκέψεις, η οφθαλμιατρική ομάδα θα εξετάσει την όρασή σας με έναν οφθαλμολογικό πίνακα, θα αξιολογήσει κατά πόσο η όρασή σας θα μπορούσε να βελτιωθεί με γυαλιά ή φακούς επαφής και θα μετρήσει την ενδοφθάλμια πίεση. Μπορεί επίσης να υποβληθείτε σε εξέταση των οφθαλμών με ένα ειδικό μικροσκόπιο που ονομάζεται σχισμοειδής λυχνία. Γενικά είναι χρήσιμο να γίνεται διαστολή των ματιών τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο χρόνια για μια πλήρη οφθαλμολογική εξέταση, καθώς υπάρχουν ορισμένα τμήματα του οφθαλμού που είναι δύσκολο να εξεταστούν χωρίς διαστολή.
Ε Υπάρχουν κάποιες αλλαγές που μπορούν να κάνουν οι γυναίκες στον τρόπο ζωής τους ώστε να διατηρήσουν τα μάτια τους υγιή;
Α Ο υγιεινός τρόπος ζωής δεν είναι καλός μόνο για τη γενική υγεία, αλλά και για την υγεία των ματιών. Η σωστή διατροφή και η άσκηση είναι σημαντικές, γιατί το μη ελεγχόμενο σάκχαρο αίματος και η μη ελεγχόμενη αρτηριακή πίεση αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για οφθαλμική πάθηση, όπως διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Το κάπνισμα μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο για πολλά οφθαλμολογικά προβλήματα.
Η χρήση γυαλιών ηλίου σε εξωτερικούς χώρους και η προστασία των ματιών κατά τις οικιακές εργασίες μπορεί να αποτρέψει τυχόν βλάβη από υπεριώδη ακτινοβολία και από αντικείμενα που εκτοξεύονται κατά λάθος, καθώς επίσης και από τη σκόνη. Η πλήρης οφθαλμολογική εξέταση κάθε χρόνο είναι ένας εξαιρετικός τρόπος διασφάλισης της υγείας των οφθαλμών, ιδίως εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό οφθαλμοπάθειας.
Οπτικός, οπτομέτρης και οφθαλμίατρος: Ποια είναι η διαφορά;
Εάν είστε έτοιμη να κλείσετε ραντεβού για οφθαλμολογική εξέταση, μπορεί να αναρωτιέστε ποιον πρέπει να δείτε: οπτικό, οπτομέτρη ή οφθαλμίατρο; Σύμφωνα με τον δρα Michael Lin, καθηγητή Οφθαλμολογίας και οφθαλμίατρο στο νοσοκομείο Massachusetts Eye and Ear, η ειδικότητα του επαγγελματία που θα δείτε εξαρτάται από τον σκοπό του ραντεβού.
Οπτομέτρης
Ο οπτομέτρης είναι ένας ειδικός στα προβλήματα των ματιών ο οποίος έχει λάβει πτυχίο οπτομετρίας μετά από τετραετή φοίτηση. Πολλοί άνθρωποι απευθύνονται σε οπτομέτρη για τη φροντίδα των ματιών τους, έως ότου χρειαστούν επέμβαση για καταρράκτη ή για άλλα πιο πολύπλοκα οφθαλμολογικά προβλήματα. Ο οπτομέτρης είναι πιστοποιημένος για τη συνταγογράφηση γυαλιών και φακών επαφής και συχνά μπορεί να διαγνώσει και να παρακολουθήσει κάποια οφθαλμική νόσο, αλλά δεν είναι εκπαιδευμένος για χειρουργικές επεμβάσεις στο μάτι, όπως είναι η επέμβαση για καταρράκτη. Για πιο πολύπλοκα προβλήματα τα οποία απαιτούν θεραπεία με φάρμακα ή χειρουργική επέμβαση, ο οπτομέτρης θα παραπέμψει τους ασθενείς σε οφθαλμίατρο.
Οφθαλμίατρος
Ο οφθαλμίατρος είναι ένας γιατρός ο οποίος έχει πάρει πτυχίο Ιατρικής και στη συνέχεια έχει κάνει ειδικότητα στην οφθαλμολογία. Συχνά, μπορεί να συνεχίσει με μετεκπαίδευση για ακόμα ένα ή δύο χρόνια. Οι οφθαλμίατροι παρέχουν φαρμακευτική και χειρουργική θεραπεία για όλες τις οφθαλμικές παθήσεις. Η συχνότερη χειρουργική επέμβαση που εκτελούν είναι η επέμβαση αφαίρεσης καταρράκτη – πάνω από τρία εκατομμύρια ετησίως στις ΗΠΑ.
Οπτικός
Ο οπτικός είναι υπεύθυνος για την κατασκευή και την προσαρμογή των γυαλιών. Συνεργάζεται με οπτομέτρες και οφθαλμίατρους και χρησιμοποιεί τις συνταγές που γράφουν αυτοί οι γιατροί για να προσαρμόσει τους κατάλληλους σκελετούς και φακούς για κάθε ασθενή.
Τεχνικός οφθαλμολογίας
Μια άλλη ειδικότητα που υπάρχει είναι αυτή του τεχνικού οφθαλμολογίας, ο οποίος βοηθά τους οπτομέτρες και τους οφθαλμίατρους στη διάρκεια μιας επίσκεψης: πραγματοποιεί απεικονιστικές εξετάσεις, ελέγχει την όραση και την ενδοφθάλμια πίεση και λαμβάνει ιατρικό ιστορικό.
