Θα μπορούσε η λήψη συμπληρώματος βιταμίνης D να μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου που δίνει μεταστάσεις ή είναι θανατηφόρος; Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2020 στην ηλεκτρονική έκδοση του επιστημονικού περιοδικού JAMA Network Open παρέχει κάποια στοιχεία ότι αυτό μπορεί να ισχύει. Τα άτομα που επιλέχθηκαν τυχαία να λάβουν 2.000 διεθνείς μονάδες (IU) βιταμίνης D καθημερινά για 5,3 έτη κατά μέσον όρο, μεταξύ 25.000 ανδρών και γυναικών, είχαν σχεδόν 20% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο προχωρημένου σταδίου από εκείνους που έλαβαν εικονικό φάρμακο – ως προχωρημένου σταδίου ορίστηκε ο μεταστατικός καρκίνος (που επεκτείνεται και πέρα από το αρχικό σημείο εντόπισης του όγκου) ή που αποδείχθηκε θανατηφόρος.
Όταν οι ερευνητές εξέτασαν τα δεδομένα πιο ενδελεχώς, παρατήρησαν ότι η μείωση του κινδύνου (κατά 38%) περιορίστηκε σε άτομα που είχαν φυσιολογικό βάρος συγκριτικά με εκείνα με μεγαλύτερο βάρος, λέει η δρ JoAnn Manson, μία από τους συγγραφείς της μελέτης και καθηγήτρια Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Περιέργως, οι ερευνητές δεν διαπίστωσαν κανένα όφελος στα άτομα που ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα, σημειώνει η δρ Manson.
Ενδείξεις οφέλους
Πριν από αυτή τη μελέτη, η Μελέτη VITAL για τη Βιταμίνη D και τα ω3, μια μεγάλη τυχαιοποιημένη μελέτη που περιλάμβανε σχεδόν 26.000 συμμετέχοντες από το σύνολο των ΗΠΑ, παρείχε ήδη ενδείξεις ότι η βιταμίνη D μπορεί να έχει ορισμένα οφέλη που σχετίζονται με τον καρκίνο.
Πριν από δύο χρόνια, όταν οι συγγραφείς δημοσίευσαν τα κύρια ευρήματα της VITAL στο επιστημονικό περιοδικό The New England Journal of Medicine, «είχαμε ήδη ενδείξεις ότι η βιταμίνη D μπορεί να μειώσει τους θανάτους από καρκίνο», αναφέρει η δρ Manson.
Αυτή η νέα μελέτη επανεξέτασε τα δεδομένα της VITAL για τον καρκίνο λεπτομερέστερα, λέει η δρ Manson. Στη μελέτη VITAL συμμετείχαν άνδρες ηλικίας 50 ετών και άνω και γυναίκες ηλικίας 55 ετών και άνω. Κανένας από τους συμμετέχοντες δεν έπασχε από καρκίνο κατά την έναρξη της μελέτης. Οι συμμετέχοντες επιλέχθηκαν τυχαία να λάβουν είτε συμπλήρωμα βιταμίνης D είτε ένα χάπι εικονικού φαρμάκου.
Από τους συμμετέχοντες στη μελέτη, περίπου 1.600 άτομα ανέπτυξαν διηθητικό καρκίνο κατά τη διάρκεια της περιόδου της μελέτης. Ωστόσο, μόνο μερικοί από αυτούς τους καρκίνους εξελίχθηκαν και έφτασαν σε προχωρημένο στάδιο. Οι συγγραφείς της μελέτης διαπίστωσαν ότι υπήρχε σημαντική διαφορά μεταξύ του αριθμού των ατόμων που ανέπτυξαν προχωρημένο καρκίνο στην ομάδα βιταμίνης D έναντι της ομάδας του εικονικού φαρμάκου. Από τα 12.927 άτομα στην ομάδα της βιταμίνης D, 226 ανέπτυξαν καρκίνο που επεκτάθηκε ή ήταν θανατηφόρος, σε σύγκριση με 274 στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου. Η διαφορά ήταν πιο εμφανής στους συμμετέχοντες με φυσιολογικό βάρος (άτομα με δείκτη μάζας σώματος μικρότερο από 25). Μεταξύ περίπου 7.800 συμμετεχόντων με φυσιολογικό βάρος, οι μεταστατικοί ή θανατηφόροι καρκίνοι στην ομάδα της βιταμίνης D ήταν 58, έναντι 96 στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου.
Δεν παρατηρείται συνολική μείωση του καρκίνου
Αυτό που οι ερευνητές δεν διαπίστωσαν, ωστόσο, ήταν μια ένδειξη ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D θα μπορούσαν να αποτρέψουν εντελώς τον καρκίνο.
Τα άτομα που έλαβαν τα συμπληρώματα βιταμίνης D διέτρεχαν παρόμοιο κίνδυνο να διαγνωστούν με έναν αρχικό καρκίνο όπως τα άτομα που έλαβαν το εικονικό φάρμακο. Απλώς είχαν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν μεταστατικό καρκίνο ή να καταλήξουν από αυτόν.
Παλαιότερες έρευνες μας παρέχουν στοιχεία για τον λόγο για τον οποίο μπορεί να συμβαίνει αυτό, λέει η δρ Manson. Μελέτες σε πειραματόζωα έχουν ανακαλύψει ότι η βιταμίνη D φαίνεται να αλλάζει τον τρόπο συμπεριφοράς των όγκων, επηρεάζοντας τη βιολογία των κυττάρων τους και καθιστώντας τους λιγότερο επιθετικούς ή λιγότερο πιθανό να επεκταθούν.
Προηγούμενες έρευνες έχουν συνδέσει επίσης το υψηλότερο επίπεδο βιταμίνης D κατά τον χρόνο διάγνωσης ενός καρκίνου με πιο μακροχρόνια επιβίωση, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης.
Διαφορές στον ΔΜΣ
Αν, όμως, η βιταμίνη D συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο για προχωρημένο καρκίνο, το ερώτημα είναι γιατί οι υπέρβαροι και οι παχύσαρκοι συμμετέχοντες δεν είχαν τα ίδια αποτελέσματα με τους συμμετέχοντες με φυσιολογικό βάρος.
Η αιτιολογία μπορεί να σχετίζεται με διαφορές στη βιολογική δραστηριότητα της βιταμίνης D στα άτομα με φυσιολογικό βάρος σε σχέση με τα υπέρβαρα άτομα, εξηγεί η δρ Manson. Όπως τα άτομα με παχυσαρκία είναι δυνατόν να αναπτύξουν μια πάθηση που ονομάζεται αντίσταση στην ινσουλίνη, όπου ο οργανισμός δεν ανταποκρίνεται στην ινσουλίνη με φυσιολογικό τρόπο, κάτι παρόμοιο θα μπορούσε να συμβαίνει και με τη βιταμίνη D, λέει η δρ Manson.
«Ίσως ο οργανισμός των παχύσαρκων ατόμων να μη χρησιμοποιεί τη βιταμίνη D τόσο αποτελεσματικά», συμπληρώνει. Πιθανώς οι διαφορές αυτές να διατηρούνται ακόμη και όταν τα υπέρβαρα ή τα παχύσαρκα άτομα λαμβάνουν υψηλότερες δόσεις βιταμίνης D, μας εξηγεί.
Τι να κρατήσετε από τη μελέτη
Ενώ τα ευρήματα της μελέτης VITAL είναι ελπιδοφόρα, απαιτείται επιπρόσθετη έρευνα προκειμένου να επιβεβαιωθούν και να εξεταστούν πιο προσεκτικά αυτές οι συσχετίσεις, λέει η δρ Manson.
«Δεν προτείνουμε σε όλους να λαμβάνουν τακτικά βιταμίνη D σε υψηλή δόση για την πρόληψη του προχωρημένου καρκίνου», λέει η δρ Manson. Αυτό που δείχνουν τα ευρήματα της μελέτης, όμως, είναι ότι τα άτομα που ενδεχομένως διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για καρκίνο λόγω του οικογενειακού ιστορικού ή άλλων παραγόντων, καθώς και εκείνοι με προηγούμενη διάγνωση καρκίνου, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε να αποφύγουν την έλλειψη βιταμίνης D.
«Βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε τουλάχιστον τη συνιστώμενη δόση 600 έως 800 IU την ημέρα», επισημαίνει η δρ Manson.
Στις ετικέτες με τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων αναγράφεται πλέον η περιεκτικότητα σε βιταμίνη D σε πολλές περιπτώσεις. Εστιάστε στην κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη D, όπως τα λιπαρά ψάρια, τα αποξηραμένα στον ήλιο μανιτάρια, το γάλα ή άλλα τρόφιμα εμπλουτισμένα με βιταμίνη D (βλ. τον πίνακα «Πηγές βιταμίνης D»).
Αν δεν καταναλώνετε επαρκείς ποσότητες από τα τρόφιμα αυτά, ένα συμπλήρωμα βιταμίνης D μπορεί να είναι χρήσιμο.
