Τι συμβαίνει με τους αντίχειρες ή τα άλλα δάχτυλα των χεριών σας; Αυτά τα πολυεργαλεία που σας επέτρεπαν πάντα να κουμπώσετε τα κουμπιά του πουκαμίσου σας, να ανοίξετε ένα βάζο ή να δακτυλογραφήσετε σε ένα πληκτρολόγιο έχουν τώρα γίνει δύσκαμπτα, σας πονάνε ή μπορεί ακόμη και να έχουν αλλάξει σχήμα.
Το πιθανότερο είναι ότι έχετε αρθρίτιδα και οι επιπτώσεις της ενδέχεται να μειώσουν την ανεξαρτησία σας. «Το Αμερικανικό Κολέγιο Ρευματολογίας έχει αναπτύξει μια εκστρατεία σχετικά με το πώς η αρθρίτιδα και άλλες ρευματικές παθήσεις επηρεάζουν τη ζωή και ως σύμβολο έχουν ένα πιρούνι με στραβωμένα δόντια. Η εικόνα αυτή συνοψίζει την κατάσταση. Η χρήση ενός πιρουνιού ή η εκτέλεση οποιασδήποτε απλής εργασίας μπορεί να γίνει δύσκολη – είτε πρόκειται για τη χρήση του τηλεφώνου ή δακτυλογράφηση, είτε για προσωπική φροντίδα, μαγείρεμα ή κατανάλωση τροφής», δηλώνει ο δρ Jeffrey Sparks, επίκουρος καθηγητής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και ρευματολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Αρθρώσεις των δαχτύλων των χεριών και του αντίχειρα
Τα δάχτυλα των χεριών έχουν τρεις αρθρώσεις: την άρθρωση στην οποία το δάχτυλο συνδέεται με το χέρι (μετακάρπιο), η οποία ονομάζεται μετακαρποφαλαγγική άρθρωση, τη μεσαία άρθρωση, η οποία ονομάζεται εγγύς φαλαγγο-φαλαγγική άρθρωση, και αυτήν η οποία βρίσκεται πιο κοντά στο άκρο του δαχτύλου, την άπω φαλαγγο-φαλαγγική άρθρωση. Η άρθρωση στη βάση του αντίχειρα ονομάζεται καρπομετακάρπια άρθρωση.
Συμπτώματα και τύποι
Οι αντίχειρες και τα δάχτυλα των χεριών μπορούν να πληγούν από δύο κύριους τύπους αρθρίτιδας. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το ποιον τύπο έχετε.
Ο συχνότερος τύπος, η οστεοαρθρίτιδα, είναι ένα εκφυλιστικό πρόβλημα που αφορά τη διάβρωση της επικάλυψης (χόνδρου) των αρθρώσεων. Καθώς τα οστά τρίβονται μεταξύ τους, σχηματίζεται νέο οστό, το οποίο εμφανίζεται ως εξόγκωμα (ονομάζεται οστεόφυτο) στις αρθρώσεις. «Αυτά τα οστέινα μορφώματα αναγκάζουν τα μαλακά μόρια γύρω τους να επεκταθούν. Μπορεί να αναπτύξετε οστεόφυτα στη μία ή και στις δύο αρθρώσεις και σε διάφορα δάχτυλα οποιουδήποτε χεριού. Το πού θα εμφανιστούν αποτελεί κατά κάποιον τρόπο μυστήριο», δηλώνει ο δρ Sparks.
Στην οστεοαρθρίτιδα, οι αρθρώσεις που εμπλέκονται συχνότερα είναι οι άπω φαλαγγο-φαλαγγικές και οι καρπομετακάρπιες αρθρώσεις και ορισμένες φορές οι εγγύς φαλαγγο-φαλαγγικές αρθρώσεις. Οι αρθρώσεις αυτές μπορούν να γίνουν επώδυνες, δύσκαμπτες και ελαφρώς διογκωμένες και να αισθάνεστε ότι έχουν γρομπαλάκια (στα σημεία όπου υπάρχουν τα μικρά οστέινα μορφώματα). Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να περιορίσουν την κίνηση των δαχτύλων και του αντίχειρα.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) διαφέρει από την οστεοαρθρίτιδα. Προκαλείται από ένα υπερδραστήριο ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο (για άγνωστους λόγους) επιτίθεται στην επικάλυψη των αρθρώσεων. Τα χέρια είναι ένα συνηθισμένο σημείο από το οποίο ξεκινούν οι εκδηλώσεις της ΡΑ και συνήθως πλήττονται οι μετακαρποφαλαγγικές και οι εγγύς φαλαγγο-φαλαγγικές αρθρώσεις. Όπως και στην οστεοαρθρίτιδα, οι αρθρώσεις είναι επώδυνες και δύσκαμπτες. Ωστόσο, στη ΡΑ οι αρθρώσεις είναι επίσης πολύ οιδηματώδεις (πρησμένες), κόκκινες και θερμές, στοιχεία που σχετίζονται με τη φλεγμονή που υπάρχει στο εσωτερικό.
Επίσης, η ΡΑ πλήττει συνήθως τις αρθρώσεις των καρπών, των άκρων ποδών, των αστραγάλων, των αγκώνων, των ώμων, των ισχίων, των γονάτων και του αυχένα.
«Συχνά πλήττονται πολλές αρθρώσεις και συνήθως πρόκειται για τις ίδιες αρθρώσεις στις δύο αντίστοιχες πλευρές του σώματος συγχρόνως», αναφέρει ο δρ Sparks. «Με την πάροδο του χρόνου, καταστρέφονται οι αρθρώσεις στα σημεία που υπάρχει απώλεια χόνδρου και οι αρθρώσεις παραμορφώνονται».
Εκτός από τον πόνο στις αρθρώσεις, η ΡΑ μπορεί να προκαλέσει επίσης κόπωση, χαμηλό πυρετό, εφίδρωση, μειωμένη όρεξη, δυσκολία στον ύπνο και φλεγμονή στην καρδιά, στους πνεύμονες ή στους οφθαλμούς.
Άλλοι τύποι αρθρίτιδας των δαχτύλων των χεριών και του αντίχειρα
Υπάρχουν και αρκετοί άλλοι τύποι αρθρίτιδας που μπορούν να πλήξουν τους αντίχειρες ή τα άλλα δάχτυλα των χεριών, ιδίως δύο αυτοάνοσα νοσήματα, ο λύκος και η ψωριασική αρθρίτιδα. «Στην ψωριασική αρθρίτιδα μπορεί να εμπλέκονται οι άπω φαλαγγο-φαλαγγικές αρθρώσεις», δηλώνει ο δρ Sparks, «ενώ μπορεί να υπάρχουν μικρές λακκούβες στα νύχια των δαχτύλων των χεριών».
Μια άλλη μορφή αρθρίτιδας που πλήττει τα δάχτυλα είναι η ουρική αρθρίτιδα, η οποία προκαλείται από τη συσσώρευση ουρικού οξέος (ενός «απόβλητου» των μεταβολικών διεργασιών του οργανισμού στο αίμα) που μπορεί να σχηματίσει αιχμηρούς κρυστάλλους στις αρθρώσεις, με συνέπεια την ανάπτυξη φλεγμονής. «Ο κόσμος συνήθως γνωρίζει για την ουρική αρθρίτιδα στα δάχτυλα των ποδιών. Ωστόσο, μπορεί επίσης να πλήξει τους αντίχειρες και τα άλλα δάχτυλα των χεριών».
Τι μπορείτε να κάνετε
Συζητήστε με τον γιατρό σας εάν υποψιάζεστε ότι έχετε αρθρίτιδα στα χέρια. Μην το αναβάλλετε. «Διαθέτουμε φάρμακα που αντιμετωπίζουν πολύ αποτελεσματικά αυτά τα νοσήματα», δηλώνει ο δρ Sparks.
«Όσο νωρίτερα αντιμετωπιστεί η αρθρίτιδα, τόσο πιθανότερο είναι να έχει ήπια πορεία. Στην περίπτωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, μπορούμε να προλάβουμε τις δυσμορφίες, να επιβραδύνουμε τη νόσο και να αποφύγουμε άλλες επιπλοκές».
Δυστυχώς, δεν διαθέτουμε φάρμακα για να ανακόψουμε ή να επιβραδύνουμε την οστεοαρθρίτιδα. Η θεραπεία περιλαμβάνει έλεγχο των συμπτωμάτων και βελτίωση της λειτουργικότητας.
«Συχνά συνιστούμε τη λήψη παυσίπονων από το στόμα, όπως ακεταμινοφαίνης, τη χρήση τοπικών παυσίπονων, όπως η δικλοφενάκη, τη χρήση θερμοθεραπείας ή κρυοθεραπείας και την ενδυνάμωση των χεριών», αναφέρει ο δρ Sparks.
Για οποιονδήποτε τύπο αρθρίτιδας, μπορεί να είναι χρήσιμη η χρήση νάρθηκα, η χρήση βοηθητικών συσκευών που μπορούν να σας διευκολύνουν στις καθημερινές δραστηριότητες (όπως βοηθημάτων για το κούμπωμα του πουκαμίσου) και η συνεργασία με έναν πιστοποιημένο φυσικοθεραπευτή ειδικευμένο στις παθήσεις των χεριών, ο οποίος μπορεί να προσαρμόσει τη θεραπεία στην πάθησή σας και να βρει λύσεις για τις δραστηριότητες που σήμερα σας δυσκολεύουν.
