Αν κάποιες φορές παρατηρείτε μια αίσθηση σαν φτερούγισμα ή τρέμουλο στον θώρακα, μπορεί να έχετε κολπική μαρμαρυγή. Περίπου ένας στους 11 άνδρες ηλικίας 65 ετών και άνω εμφανίζει αυτή τη διαταραχή του καρδιακού ρυθμού.
Η κολπική μαρμαρυγή προκαλεί ακανόνιστους καρδιακούς χτύπους, οι οποίοι είναι συχνά πιο γρήγοροι από το φυσιολογικό. Σε ηρεμία, η φυσιολογική καρδιακή συχνότητα είναι 60 έως 100 παλμοί ανά λεπτό, με σταθερό ρυθμό: παλμός… παλμός… παλμός. Στη διάρκεια της κολπικής μαρμαρυγής, οι καρδιακοί παλμοί γίνονται απρόβλεπτοι και έχουν ακανόνιστο ρυθμό: παλμός… παλμός… παλμός-παλμός-παλμός… παλμός. Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να είναι επίμονη και χρόνια ή μπορεί να εμφανίζεται περιοδικά, να μην είναι δηλαδή μόνιμα παρούσα (παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή).
Οι πάσχοντες μπορεί να μην έχουν συμπτώματα με κανέναν από τους δύο τύπους ή μπορεί να αισθάνονται ζάλη, δύσπνοια, πόνο στον θώρακα ή ακραία κόπωση. Αυτό ωστόσο που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία με την κολπική μαρμαρυγή είναι ο πενταπλάσιος κίνδυνος για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
«Οι επιστήμονες δεν έχουν κατανοήσει πλήρως πού οφείλεται η κολπική μαρμαρυγή», δηλώνει ο δρ Paul Zei, διευθυντής του Ολοκληρωμένου Προγράμματος για την Κολπική Μαρμαρυγή στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital. «Η κολπική μαρμαρυγή δεν θεραπεύεται, αλλά υπάρχουν τρόποι να διαχειριστείτε αυτή την κατάσταση».
Ανίχνευση της κολπικής μαρμαρυγής
Πολλά άτομα με κολπική μαρμαρυγή δεν γνωρίζουν ότι την έχουν. Την ανακαλύπτουν όταν παρατηρήσουν ότι οι παλμοί τους είναι απρόβλεπτοι ή αν ο γιατρός τους την ανιχνεύσει σε κάποια ιατρική επίσκεψη. Ωστόσο, η νεοεμφανιζόμενη κολπική μαρμαρυγή μπορεί να κάνει τους καρδιακούς παλμούς πολύ γρήγορους, 150 ή περισσότερους ανά λεπτό. Όταν ο ρυθμός είναι γρήγορος και ακανόνιστος, η καρδιά δεν λειτουργεί αποτελεσματικά ως αντλία αίματος και τότε ξεκινούν τα σοβαρά προβλήματα.
Αν και η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να εκδηλωθεί σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, ο κίνδυνος αυξάνεται με την ηλικία. Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο ενός ατόμου είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υπνική άπνοια, η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η μέτρια έως υψηλή κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και η καρδιοπάθεια. Η έγκαιρη ανίχνευση της κολπικής μαρμαρυγής είναι κρίσιμης σημασίας. «Όσο πιο γρήγορα διαγνωστεί, τόσο νωρίτερα μπορείτε να ξεκινήσετε θεραπεία για να προστατευτείτε από τα προβληματικά συμπτώματα και να μειώσετε τον κίνδυνο για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο», δηλώνει ο δρ Zei.
Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να διαγνωστεί στο ιατρείο του καρδιολόγου με ένα τυπικό ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ), το οποίο καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς. Ωστόσο, τα άτομα με παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή εμφανίζουν εναλλαγή μεταξύ του κανονικού ρυθμού και της κολπικής μαρμαρυγής. Έτσι, το ΗΚΓ στο ιατρείο είναι πιθανό να δείξει φυσιολογικό ρυθμό. Χρειάζεται περιπατητικό ΗΚΓ, δηλαδή το άτομο θα πρέπει να φορά συσκευή παρακολούθησης για μία ολόκληρη ημέρα ή για έως και δύο εβδομάδες, προκειμένου να καταγραφεί η ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Eλεγχος της συχνότητας
Οι κύριες θεραπευτικές επιλογές για τα άτομα με επίμονη κολπική μαρμαρυγή είναι ο έλεγχος της συχνότητας και ο έλεγχος του ρυθμού. Εσείς και ο γιατρός σας θα καθορίσετε ποιον δρόμο θα ακολουθήσετε, ανάλογα με τους στόχους της θεραπείας, την ηλικία, την κατάσταση της υγείας (ιδίως τον κίνδυνο για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) και τη βαρύτητα των συμπτωμάτων κολπικής μαρμαρυγής.
Για τον έλεγχο της συχνότητας χορηγείται ένας β-αναστολέας, όπως η μετοπρολόλη, προκειμένου να διατηρηθεί η καρδιακή συχνότητα εντός του φυσιολογικού εύρους. Για τα περισσότερα άτομα, απαιτείται επίσης η λήψη αντιπηκτικού (αντιθρομβωτικού) φαρμάκου διά βίου. Στην επίμονη κολπική μαρμαρυγή, οι μικροί θρόμβοι αίματος που σχηματίζονται στην καρδιά μπορούν να μετακινηθούν από εκεί και να φράξουν αρτηρίες στον εγκέφαλο και σε άλλα μέρη του σώματος. Τα αντιπηκτικά φάρμακα βοηθούν στην πρόληψη του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Οι γιατροί συνήθως συνταγογραφούν ένα αντιπηκτικό άμεσης δράσης που χορηγείται από το στόμα (DOAC), όπως είναι η απιξαμπάνη, η δαβιγατράνη ή η ριβαροξαμπάνη.
Eλεγχος του ρυθμού
Στόχος του ελέγχου του ρυθμού είναι να σταματήσει η μαρμαρυγή και να επιστρέψουν οι καρδιακοί παλμοί σε ένα κανονικό μοτίβο. Τα μακροχρόνια πλεονεκτήματα του ελέγχου του ρυθμού, αντί για τον έλεγχο της συχνότητας, είναι τα λιγότερα συμπτώματα κολπικής μαρμαρυγής, ο χαμηλότερος κίνδυνος εξασθένησης της λειτουργίας του μυοκαρδίου και η πιθανότητα να μη χρειάζεται αντιπηκτική αγωγή.
Εάν εσείς και ο γιατρός σας προτιμήσετε τον έλεγχο του ρυθμού, υπάρχουν αρκετές επιλογές. Η μία είναι μια διαδικασία που ονομάζεται ηλεκτρική καρδιομετατροπή (ή ηλεκτρική ανάταξη). Σε αυτή τη διαδικασία, εφαρμόζεται ένα μικρό ηλεκτρικό σοκ στον θώρακα, το οποίο μπορεί να επαναφέρει την καρδιά σε φυσιολογικό ρυθμό. Θα χρειαστεί να λάβετε αντιπηκτικό φάρμακο πριν από την καρδιομετατροπή και για μερικές εβδομάδες μετά. «Η ηλεκτρική καρδιομετατροπή λειτουργεί στα περισσότερα άτομα, αλλά πάνω από τους μισούς ασθενείς τελικά αναπτύσσουν ξανά κολπική μαρμαρυγή», δηλώνει ο δρ Zei.
Μια άλλη επιλογή είναι η κατάλυση με καθετήρα. Εδώ, ο γιατρός διοχετεύει έναν λεπτό, εύκαμπτο σωλήνα (καθετήρα) σε μια μεγάλη φλέβα και τον προωθεί έως την καρδιά. Εκεί, χορηγεί θερμική ενέργεια για να καυτηριάσει μικρές και συγκεκριμένες περιοχές ιστού που μπορεί να προκαλούν τους παθολογικούς καρδιακούς παλμούς. Το συνολικό ποσοστό επιτυχίας της καθετηριακής κατάλυσης είναι περίπου 75%. Ορισμένες φορές, οι πάσχοντες υποβάλλονται και σε δεύτερη επέμβαση εάν η πρώτη δεν είναι αποτελεσματική, γεγονός που ανεβάζει το ποσοστό επιτυχίας σε σχεδόν 90%.
Οι καρδιολόγοι ορισμένες φορές προσπαθούν να επαναφέρουν τους ασθενείς σε φυσιολογικό ρυθμό μόνο με αντιαρρυθμικά φάρμακα, όπως η δοφετιλίδη ή η φλεκαϊνίδη. Ωστόσο, τα φάρμακα αυτά έχουν ενδεχομένως σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες –όπως υψηλότερο κίνδυνο για πιο επικίνδυνο καρδιακό ρυθμό– και η λήψη τους θα μπορούσε να ακυρώσει οποιοδήποτε πλεονέκτημα για την ποιότητα ζωής.
Τα άτομα που έχουν παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή μπορούν να αποφύγουν τα επεισόδια κάνοντας αλλαγές στον τρόπο ζωής τους, όπως φροντίζοντας να κοιμούνται αρκετά και να διαχειρίζονται το στρες, μειώνοντας την πρόσληψη καφεΐνης και περιορίζοντας την κατανάλωση αλκοόλ. Κατά τα άλλα, η θεραπευτική προσέγγιση είναι παρόμοια με αυτή για την επίμονη κολπική μαρμαρυγή.
