Ενας επαναλαμβανόμενος ήχος που μόνο εσείς μπορείτε να ακούσετε· δεν είναι δημιούργημα της φαντασίας σας. Δηλαδή, όχι ακριβώς. Μπορεί να ανήκετε σε εκείνο το τμήμα του πληθυσμού (στις ΗΠΑ υπολογίζεται σε 15%) που υποφέρει από εμβοές, μια μυστηριώδη κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ήχων μέσα στο κεφάλι, χωρίς αυτοί να συνδέονται με κάποια εξωτερική πηγή.
Από πολλούς γίνεται αντιληπτός ως ένα διαπεραστικό κουδούνισμα, ενώ από άλλους ακούγεται σαν σφύριγμα, φύσημα, βουητό, τιτίβισμα, συριγμός, μουρμούρισμα, βρυχηθμός ή ακόμη και τσίριγμα. Ο ήχος μπορεί να επηρεάζει μόνο το ένα αυτί ή και τα δύο και γίνεται αισθητός σαν να προέρχεται από το εσωτερικό του κεφαλιού ή από απόσταση. Μπορεί να είναι μόνιμος ή διακεκομμένος, σταθερός ή με μορφή παλμών.
«Παρότι προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία που να απαλλάσσει πλήρως από τις εμβοές, υπάρχουν πολλοί τρόποι διαχείρισής τους, ώστε τα συμπτώματα να μη δημιουργούν προβλήματα στην καθημερινή ζωή», δηλώνει η Emma R. Alscher, ακοολόγος στο νοσοκομείο Eye and Ear της Μασαχουσέτης, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Πιθανές αιτίες
Οι εμβοές συνήθως ξεκινούν σε μεγαλύτερη ηλικία και σχετίζονται στενά με την απώλεια ακοής. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν μετά από μακροχρόνια έκθεση σε δυνατούς θορύβους ή να οφείλονται στην παρουσία λοίμωξης ή όγκου στο μέσο αυτί είτε σε κάτι τόσο απλό όπως η συσσώρευση κεριού.
«Εάν παρατηρήσετε συμπτώματα εμβοών, επισκεφθείτε τον γιατρό σας ή έναν ακοολόγο ή ωτορινολαρυγγολόγο», συνιστά η Alscher.
Δεν είναι σαφές τι συμβαίνει στον εγκέφαλο και προκαλούνται αυτοί οι μη φυσιολογικοί ήχοι. Μια εξήγηση είναι ότι το ακουστικό νεύρο (το οποίο συνδέει το αυτί με τον εγκέφαλο) αρχίζει να «φθείρεται», με αποτέλεσμα να μειώνονται οι κανονικοί ήχοι που φτάνουν στον εγκέφαλο, σύμφωνα με τον Daniel Polley, διευθυντή του Κέντρου Ερευνών Lauer για τις Εμβοές στο νοσοκομείο Eye and Ear της Μασαχουσέτης. Για να αντισταθμίσουν αυτή την απώλεια, οι νευρώνες στο ακουστικό κέντρο του εγκεφάλου γίνονται πιο ευαίσθητοι.
«Οι “διακόπτες ευαισθησίας” ρυθμίζονται τόσο ψηλά, που οι εν λόγω νευρώνες αρχίζουν να ανταποκρίνονται στη δραστηριότητα άλλων γειτονικών νευρώνων, γεγονός που δημιουργεί την αντίληψη ενός ήχου που δεν υπάρχει», εξηγεί ο Polley. «Το αποτέλεσμα είναι ένας βρόγχος ανάδρασης, παρόμοιος με το στρίγκλισμα του μικροφώνου όταν ο ομιλητής το κρατάει πολύ κοντά στο στόμα του». Οι εμβοές μπορεί να σχετίζονται και με άλλα προβλήματα, όπως για παράδειγμα τα εξής:
Μια επιτυχής μέθοδος αντιμετώπισης είναι η ηχοθεραπεία, μια διαδικασία για να εκπαιδεύσετε εκ νέου τον εγκέφαλό σας στο πώς αντιδρά στον θόρυβο των εμβοών.
Μυοσκελετικοί παράγοντες. Το τρίξιμο των δοντιών, το «κλείδωμα» της γνάθου ή η μυϊκή ένταση στον αυχένα συχνά κάνουν πιο έντονες τις εμβοές.
Υποκείμενες παθήσεις. Ίσως μπορέσετε να μειώσετε τις επιπτώσεις των εμβοών αντιμετωπίζοντας καταστάσεις όπως η κατάθλιψη, το άγχος και η αϋπνία. Οι εμβοές μπορεί επίσης να αποτελούν σύμπτωμα της νόσου του Ménière, μιας διαταραχής του μηχανισμού ισορροπίας στο εσωτερικό του αυτιού.
Φάρμακα. Οι εμβοές μπορεί να είναι παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων, όπως η ασπιρίνη και άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και ορισμένα αντικαταθλιπτικά – ιδίως όταν λαμβάνονται σε υψηλότερες δόσεις. Το πρόβλημα συχνά εξαφανίζεται όταν μειωθούν ή διακοπούν τα φάρμακα.
Εκπαιδεύστε τον εγκέφαλό σας
Οι εμβοές μπορεί να γίνουν λιγότερο αντιληπτές με την πάροδο του χρόνου. Στο μεταξύ, υπάρχουν τρόποι κάλυψης ή μείωσης του θορύβου, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις του (βλ. «Καλύπτοντας τον θόρυβο»).
Για την αντιμετώπιση των εμβοών χρησιμοποιούνται αρκετές θεραπείες, συμπεριλαμβανομένης της συμβουλευτικής και της γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείας. Μια επιτυχής μέθοδος για πολλούς ανθρώπους είναι η ηχοθεραπεία, κατά την οποία χρησιμοποιείται μια διαδικασία που ονομάζεται εξοικείωση για να εκπαιδεύσετε εκ νέου τον εγκέφαλό σας στο πώς αντιδρά στον θόρυβο των εμβοών. Σε συνεργασία με έναν ειδικό ακοολόγο ακούτε διαφορετικούς θορύβους για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (το διάστημα αυτό διαφέρει για κάθε άτομο). Τελικά, ο εγκέφαλος μαθαίνει να αλλάζει την αντίληψη του κάθε θορύβου και να τον αντιμετωπίζει ως κάτι μη σημαντικό.
Οι περισσότερες θεραπείες με ήχους περιλαμβάνουν πολλές θεραπευτικές συνεδρίες. Ο αριθμός των συνεδριών ποικίλλει και το συνολικό χρονικό διάστημα συνήθως κυμαίνεται από 6 έως 24 μήνες.
Πάντως, η ηχοθεραπεία βασίζεται σε μια προσέγγιση «δοκιμής-σφάλματος-νέας δοκιμής», η οποία λειτουργεί σε ορισμένους ανθρώπους, ενώ σε άλλους όχι. «Επίσης, ενώ πολλοί άνθρωποι βρίσκουν ότι η ηχοθεραπεία μπορεί να προσφέρει ανακούφιση, δεν υπάρχουν καταληκτικά στοιχεία που να δείχνουν ότι μπορεί οριστικά να μειώσει ή να εξαλείψει τις εμβοές», επισημαίνει η Alscher.
Καλύπτοντας τον θόρυβο
Μια άλλη προσέγγιση για τον έλεγχο των εμβοών είναι η ηχοκάλυψη, κατά την οποία χρησιμοποιείται ένας εξωτερικός θόρυβος για να αλλάξει τον τρόπο που γίνονται αντιληπτές οι εμβοές ή την αντίδρασή σας σε αυτές. Στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης, καλείστε να ακούσετε έναν ηρεμιστικό ήχο υποβάθρου, όπως λευκό θόρυβο, ήχους της φύσης ή ήχους περιβάλλοντος, που βοηθούν να αποσπαστεί η προσοχή σας από τις εμβοές. Πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν συσκευές παραγωγής ήχου ή ειδικά ακουστικά που παράγουν θόρυβο ηχοκάλυψης. Εναλλακτικά, μπορείτε να δοκιμάσετε μια οικιακή συσκευή, όπως έναν ηλεκτρικό ανεμιστήρα, ένα ραδιόφωνο ή μια τηλεόραση. Αν φοράτε ακουστικά βοηθήματα, μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε για να δημιουργήσετε ηχοκάλυψη, αυξάνοντας την ένταση για τους εξωτερικούς θορύβους. Ένας ακοολόγος μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε τους κατάλληλους ήχους περιβάλλοντος και την κατάλληλη ένταση για να δημιουργήσετε την ηχοκάλυψη που είναι πιο αποτελεσματική για εσάς.
