Οι ιοί του χειμώνα βρίσκονται καθ’ οδόν και σε αυτούς συγκαταλέγονται οι μικροοργανισμοί που προκαλούν γρίπη και COVID-19. Και οι δύο αυτοί τύποι ιών μπορούν να αντιμετωπιστούν με αντι-ιικά φάρμακα. Αν δεν έχετε πάρει αντι-ιικά στο παρελθόν, μπορεί να αναρωτιέστε αν είναι απαραίτητο να τα λάβετε αν μολυνθείτε τώρα, ιδίως αν έχετε περάσει προηγουμένως COVID-19 ή γρίπη. Η απάντηση εξαρτάται από τον ιό, την ηλικία σας, την υγεία σας και πολλά άλλα.
Ποιον ιό έχετε;
Μπορεί να είναι δύσκολο να διακρίνετε την COVID-19 από τη γρίπη, καθώς έχουν παρόμοια συμπτώματα: πονόλαιμο, ρινική καταρροή, πονοκέφαλο, πυρετό, ρίγη και μυϊκούς πόνους. Αν η λοίμωξη εξελιχθεί, μπορεί να εμφανίσετε βήχα, δυσκολία στην αναπνοή και επίμονο υψηλό πυρετό, τα οποία σας προειδοποιούν ότι πρέπει να αναζητήσετε άμεσα ιατρική βοήθεια.
Πώς μπορείτε να καταλάβετε τη διαφορά ανάμεσα στις δύο ιογενείς λοιμώξεις; «Με τη γρίπη αισθάνεστε χειρότερα πιο γρήγορα, σαν να σας έχει χτυπήσει φορτηγό, ενώ η έναρξη της COVID-19 μπορεί να είναι πιο ήπια. Θα πρέπει να κάνετε τεστ για να γνωρίζετε από ποιον ιό έχετε προσβληθεί», λέει ο δρ Daniel Kuritzkes, επικεφαλής του Τμήματος Λοιμωδών Νόσων στο Brigham and Women’s Hospital, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Προσθέτει πως δεν χρειάζεται να πάτε σε κάποιο ιατρείο για να κάνετε τεστ για γρίπη ή COVID-19· τα κιτ κατ’ οίκον εξέτασης που διατίθενται στα φαρμακεία μπορούν να εντοπίσουν ποιον ιό έχετε.
Πώς μπορούν να βοηθήσουν τα αντι-ιικά
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ποιον τύπο λοίμωξης έχετε, γιατί οι θεραπείες –οι οποίες διατίθενται μόνο με συνταγή– λειτουργούν διαφορετικά σε κάθε περίπτωση.
Το αντι-ιικό που χρησιμοποιείται για άτομα με γρίπη (όταν δεν νοσηλεύονται) είναι η οσελταμιβίρη. Δρα σε ένα ένζυμο το οποίο επιτρέπει στον ιό να φύγει από ένα κύτταρο και να μολύνει άλλα. Το φάρμακο λαμβάνεται δύο φορές την ημέρα για πέντε ημέρες και μπορεί να μειώσει τη διάρκεια των συμπτωμάτων κατά μία ή δύο ημέρες. Οι κύριες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι διάρροια και ναυτία.
Το αντι-ιικό που χρησιμοποιείται για άτομα με COVID-19 (τα οποία δεν νοσηλεύονται) είναι ο συνδυασμός νιρματρελβίρης/ριτοναβίρης. Η νιρματρελβίρη εμποδίζει τον ιό να αντιγραφεί και να πολλαπλασιαστεί. Η ριτοναβίρη βοηθά τη νιρματρελβίρη να λειτουργήσει καλύτερα. Ο συνδυασμός αυτός λαμβάνεται δύο φορές την ημέρα για πέντε ημέρες και μπορεί να εμποδίσει την COVID-19 να σας οδηγήσει στο νοσοκομείο. «Δεν είναι σαφές αν το φάρμακο κάνει τα συμπτώματα να υποχωρήσουν πιο γρήγορα», επισημαίνει ο δρ Kuritzkes.
Είναι προτιμότερο να προλάβετε μια λοίμωξη παρά να χρειαστεί να την αντιμετωπίσετε. Εμβολιαστείτε και λάβετε μέτρα για να μην αρρωστήσετε.
Οι κύριες ανεπιθύμητες ενέργειες του συνδυασμού νιρματρελβίρης/ριτοναβίρης είναι μεταλλική γεύση στο στόμα (που προκαλείται από τη νιρματρελβίρη), καθώς και ναυτία και διάρροια (που προκαλούνται από τη ριτοναβίρη).
Οι καλύτεροι υποψήφιοι για αντι-ιικά
Παρόλο που ο γιατρός σας είναι αυτός που θα αποφασίσει αν θα σας συνταγογραφήσει αντι-ιικό, ο δρ Kuritzkes επισημαίνει ότι υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο και θα πρέπει να σας κάνουν να ζητήσετε βοήθεια το συντομότερο δυνατό, ακόμη και αν έχετε περάσει ξανά γρίπη ή COVID-19 στο παρελθόν: η ηλικία (65 και άνω), το μειωμένο ανοσοποιητικό σύστημα ή οι υποκείμενες παθήσεις (ιδίως καρδιοπάθεια ή πνευμονοπάθεια).
Όλοι αυτοί οι παράγοντες σας καθιστούν αυτομάτως πιο ευάλωτους στους ιούς, ακόμη και αν έχετε εμβολιαστεί. (Οι έγκυοι έχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο για βαριά γρίπη και COVID-19 και θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να πάρουν αντι-ιικό.)
Η γκρίζα ζώνη
Τι γίνεται αν είστε υγιείς, κάτω των 65 ετών και εμβολιασμένοι; «Θα πρέπει να συζητήσετε με τον γιατρό σας», απαντά ο δρ Kuritzkes. «Για παράδειγμα, θα πρέπει να σταθμίσετε τα οφέλη της θεραπείας έναντι της πιθανότητας ανεπιθύμητων ενεργειών του φαρμάκου. Ωστόσο, οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν είναι σοβαρές. Τα φάρμακα είναι ασφαλή και μπορείτε να τα διακόψετε αν οι ανεπιθύμητες ενέργειες αποδειχθούν πολύ ενοχλητικές».
Άλλα ζητήματα είναι το κόστος των φαρμάκων (το οποίο μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με την ασφάλιση που έχετε), το πόσο γρήγορα πρέπει να επιστρέψετε στη δουλειά σας ή σε άλλες δραστηριότητες, η πιθανότητα επανεμφάνισης της COVID-19 μετά από λήψη νιρματρελβίρης και ριτοναβίρης (ένα θέμα που προκαλεί έντονη διαμάχη) και η προστασία των ανθρώπων γύρω σας. «Η οσελταμιβίρη μπορεί να προστατέψει τα άτομα που ζουν μαζί σας από το να κολλήσουν γρίπη», λέει ο δρ Kuritzkes.
Μην περιμένετε για να αποφασίσετε
Το χρονικό περιθώριο στο οποίο ένα αντι-ιικό μπορεί να είναι αποτελεσματικό είναι περιορισμένο: 48 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων της γρίπης και πέντε ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων της COVID-19. «Δεν είναι επιβλαβές να πάρετε τα φάρμακα μετά από αυτό το χρονικό περιθώριο, αλλά είναι λιγότερο πιθανό να δράσουν», διευκρινίζει ο δρ Kuritzkes. «Δώστε προσοχή στην αίσθηση γδαρσίματος στον λαιμό ή στη ρινική καταρροή και μην περιμένετε μέχρις ότου συνειδητοποιήσετε τι συμβαίνει».
Και κάτι άλλο που πρέπει να σκεφτείτε: «Είναι προτιμότερο να προλάβετε μια λοίμωξη παρά να χρειαστεί να την αντιμετωπίσετε», υπογραμμίζει ο δρ Kuritzkes. «Εμβολιαστείτε και λάβετε μέτρα για να μην αρρωστήσετε».
