Το καλοκαίρι του 2025 φαίνεται πως είναι ένα από τα πιο ζεστά που έχουν καταγραφεί, και καθώς η θερμοκρασία ανεβαίνει, αυξάνεται και ο κίνδυνος σχετιζόμενων με τη ζέστη παθήσεων, όπως θερμικό εξάνθημα, θερμική εξάντληση και θερμοπληξία.
Οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην υψηλή θερμοκρασία, σύμφωνα με τον δρα Barrak Alahmad, διδάσκοντα περιβαλλοντικής υγείας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ. Το πρωταρχικό αίτιο είναι βιολογικό. «Ο οργανισμός δεν θερμορρυθμίζεται το ίδιο αποτελεσματικά καθώς γερνά, που σημαίνει ότι δεν μπορεί να διατηρήσει μια σταθερή εσωτερική θερμοκρασία σώματος όταν οι εξωτερικές συνθήκες μεταβάλλονται».
Οι καρδιολογικές παθήσεις επίσης καθιστούν το άτομο πιο ευαίσθητο στη ζέστη. Παραδείγματος χάριν, οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια λόγω αδυναμίας ή δυσκαμψίας του μυοκαρδίου έχουν μειωμένη ροή αίματος, γεγονός που με τη σειρά του δυσκολεύει περισσότερο τον οργανισμό να αποβάλλει την επιπλέον θερμότητα. Οι αρτηρίες με στένωση, λόγω υψηλής χοληστερόλης και αθηρωματικών πλακών, περιορίζουν την αιμάτωση του δέρματος, εμποδίζοντας τον οργανισμό να κατεβάσει τη θερμοκρασία του με τον ιδρώτα. Τα φάρμακα για την καρδιοπάθεια ενδέχεται επίσης να επιτείνουν το πρόβλημα. Οι β-αποκλειστές, οι οποίοι επιβραδύνουν τον καρδιακό ρυθμό, καθυστερούν την ικανότητα της καρδιάς να κυκλοφορήσει το αίμα αρκετά γρήγορα για μια αποτελεσματική θερμική ανταλλαγή. Τα διουρητικά, τα οποία αυξάνουν την αποβολή των ούρων, αυξάνουν και τον κίνδυνο αφυδάτωσης.
Οι ηλικιωμένοι μπορούν να προστατευτούν από τις κοινές παθήσεις λόγω της ζέστης λαμβάνοντας προφυλάξεις και αναγνωρίζοντας τα πρώιμα συμπτώματά τους ώστε να αναζητήσουν άμεση θεραπεία.
Θερμικό εξάνθημα
Το θερμικό εξάνθημα (ή εξάνθημα από τη ζέστη) παρουσιάζεται όταν οι πόροι των εκκρινών ιδρωτοποιών αδένων, οι οποίοι παράγουν τον ιδρώτα που δροσίζει τον οργανισμό, φράζουν από στενά ρούχα, τις πτυχές του δέρματος ή λόγω φλεγμονής. Ο ιδρώτας παγιδεύεται κάτω από το δέρμα και δημιουργεί μικρά, κόκκινα εξογκώματα (σπυράκια στο μέγεθος της μύτης του μολυβιού). Αυτά τα εξογκώματα μπορεί να εμφανιστούν στον λαιμό, στο δέρμα της κεφαλής ή στο στήθος, στη βουβωνική χώρα ή στο εσωτερικό των αγκώνων. Το εξάνθημα από τη ζέστη αντιμετωπίζεται εύκολα στο σπίτι. Πρώτα, μεταφερθείτε σε έναν δροσερό χώρο και στεγνώστε το δέρμα σας με τη βοήθεια ανεμιστήρα ή κλιματιστικού. Στη συνέχεια κάντε ένα δροσερό ντους ή εφαρμόστε κρύες κομπρέσες στις προσβεβλημένες περιοχές. Φορέστε ελαφρά, φαρδιά βαμβακερά ρούχα που επιτρέπουν τη ροή αέρα γύρω από το δέρμα σας.
Εάν ένα θερμικό εξάνθημα παρουσιαστεί στη βουβωνική χώρα, αποφύγετε να φοράτε εσώρουχα μέχρι να υποχωρήσει. Χρησιμοποιήστε γαλάκτωμα καλαμίνης ή μη συνταγογραφούμενα τοπικά κορτικοστεροειδή σε μορφή κρέμας ή αλοιφής για να αντιμετωπίσετε τον κνησμό. Αντίθετα, αποφύγετε το ταλκ, τα ενυδατικά λάδια και το αντηλιακό (ωστόσο προστατεύστε την προσβεβλημένη περιοχή από την έκθεση στον ήλιο), καθώς αυτά μπορεί να φράξουν περαιτέρω τους πόρους του δέρματος. Από τη στιγμή που θα κατεβάσετε τη θερμοκρασία του σώματός σας, το εξάνθημα συνήθως υποχωρεί εντός μίας ή δύο ημερών, πιο σοβαρές εξάρσεις όμως είναι δυνατό να διαρκέσουν μία εβδομάδα ή περισσότερο. Επισκεφθείτε τον γιατρό σας εάν το θερμικό εξάνθημα επιμένει περισσότερο. Αναζητήστε άμεση φροντίδα εάν εμφανίσετε πόνο ή έντονο κνησμό ή εάν το εξάνθημα φαίνεται να έχει μολυνθεί.
Θερμική εξάντληση
Η θερμική εξάντληση παρουσιάζεται όταν ο οργανισμός δεν είναι σε θέση να αποβάλει την πλεονάζουσα θερμότητα αρκετά γρήγορα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν έντονη εφίδρωση, μυαλγία ή κράμπες και τάση για λιποθυμία. «Η θερμική εξάντληση επιδεινώνεται όταν το σώμα χάνει υπερβολική ποσότητα νερού και αλατιού, συνήθως μέσω της έντονης εφίδρωσης», λέει ο δρ Alahmad.
Επιπρόσθετα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν, όπως αδυναμία, πονοκέφαλος, ναυτία και κόκκινο, υγρό δέρμα. Η θερμική εξάντληση μπορεί επίσης να επηρεάσει και τη νοητική διαύγεια και την κρίση. Η αντιμετώπιση εστιάζεται στην ταχεία μείωση της θερμοκρασίας του σώματος. Αφαιρέστε τον περιττό ρουχισμό, καθώς και τα παπούτσια και τις κάλτσες. Εφαρμόστε κρύες κομπρέσες στο δέρμα, όπως παγοκύστες ή πετσέτες εμποτισμένες σε κρύο νερό. Βρείτε έναν κλιματιζόμενο χώρο και, εάν είναι δυνατό, κάντε ένα κρύο ντους ή μπάνιο. Παράλληλα, συνεχίστε την ενυδάτωση πίνοντας συχνά μικρή ποσότητα κρύου νερού (κάτω από 15,5°C), σύμφωνα με τον δρα Alahmad. «Κάθε περιστατικό θερμικής εξάντλησης θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με προσοχή και ένας συγγενής ή φίλος να είναι διαθέσιμος για να σας μεταφέρει στο τμήμα επειγόντων περιστατικών ή να καλέσει το 166, εάν παραστεί ανάγκη», επισημαίνει.
Θερμοπληξία
Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η θερμική εξάντληση μπορεί γρήγορα να εξελιχθεί σε θανατηφόρα θερμοπληξία. Η θερμοπληξία επέρχεται όταν η εσωτερική θερμοκρασία του σώματος ξεπερνά τους 39,4°C. Η θερμοπληξία συνιστά επείγουσα κλινική κατάσταση και απαιτείται άμεση νοσηλεία, καθώς μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην καρδιά, στο ήπαρ, στους νεφρούς, στον εγκέφαλο και στο σύστημα πήξης του αίματος, οδηγώντας σε θάνατο.
Τα συμπτώματα αρχικά είναι παρόμοια με αυτά της θερμικής εξάντλησης, αλλά επιδεινώνονται και εξελίσσονται γρήγορα. Μεταξύ των προειδοποιητικών σημείων μπορεί να είναι: η απουσία εφίδρωσης, κόκκινο ή ζεστό δέρμα, ταχυπαλμία, λήθαργος, ζάλη, ναυτία, αδυναμία και σύγχυση. «Παρότι η θερμοπληξία είναι θανατηφόρα, είναι επίσης μια πλήρως αντιμετωπίσιμη κατάσταση εάν κατεβάσουμε άμεσα τη θερμοκρασία του σώματος», λέει ο δρ Alahmad.
Διατηρήστε τη δροσιά
Ακολουθούν οι βασικές τεχνικές τις οποίες συνιστούν οι ειδικοί και οι οργανισμοί υγείας για να προστατευτείτε από τις παθήσεις εξαιτίας της υψηλής θερμοκρασίας. Οι περισσότερες μας είναι γνωστές, αλλά είναι κρίσιμο να εξοικειωθείτε ξανά και να τις ακολουθείτε πιστά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Προγραμματίστε τον χρόνο σας σε υπαίθριους χώρους. Προγραμματίστε δραστηριότητες νωρίς το πρωί ή το βράδυ, όταν οι θερμοκρασίες είναι οι ελάχιστες. Μείνετε σε εσωτερικούς χώρους όταν ανακοινώνονται προειδοποιήσεις για υψηλές θερμοκρασίες.
Φροντίστε την ενυδάτωσή σας. Πίνετε τουλάχιστον 230 γρ. νερό κάθε 15 με 20 λεπτά όταν βρίσκεστε έξω – και ρυθμίστε έναν χρονοδιακόπτη για υπενθύμιση. Επίσης, παρακολουθείτε το χρώμα των ούρων σας. Εάν πίνετε αρκετό νερό, τα ούρα σας θα πρέπει να είναι υποκίτρινα. Εάν είστε έστω και ελαφρώς αφυδατωμένος, το χρώμα σκουραίνει.
Προστατεύστε το δέρμα σας. Το ηλιακό έγκαυμα αφαιρεί από τον οργανισμό σας την ικανότητα να κατεβάζει τη θερμοκρασία του και αυξάνει την αφυδάτωση. Όταν βρίσκεστε σε υπαίθριο χώρο, φοράτε καπέλο με μεγάλο γείσο, γυαλιά τύπου wraparound και ελαφρύ, ανοιχτόχρωμο και φαρδύ ρουχισμό.
Χρησιμοποιείτε απλόχερα αντηλιακό. Εφαρμόζετε αντηλιακό ευρέος φάσματος ή UVA/UVB με δείκτη προστασίας (SPF) 30 και άνω σε όλες τις περιοχές του δέρματος που εκτίθενται στον ήλιο, 30 λεπτά πριν βγείτε έξω. Επαναλάβετε κάθε δύο ώρες. Ακολουθήστε τον κανόνα του «ενός κουταλιού του γλυκού και ενός ποτηριού για σφηνάκι»: χρησιμοποιήστε 1 κουταλάκι του γλυκού αντηλιακό για το πρόσωπο και τον αυχένα και μια ποσότητα ίση με ένα σφηνάκι (περίπου δύο κουταλιές της σούπας) για τις υπόλοιπες περιοχές του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο
