Το ότι σε κάτι υπάρχει ισότητα δεν σημαίνει αυτονόητα ότι υπάρχει και δικαιοσύνη. Παράδειγμα: Η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (ΦΝΕ), η οποία διαγιγνώσκεται περίπου σε έναν στους 100 ενήλικους Αμερικανούς, πλήττει περίπου σε ίσους αριθμούς τα δύο φύλα.
Όμως η πάθηση αυτή προκαλεί δυσανάλογα μεγαλύτερη επιβάρυνση στις γυναίκες, καθώς επηρεάζει τα συμπτώματα, καθορίζει τις αποφάσεις για τεκνοποίηση και αυξάνει τον κίνδυνο για απειλητικές συνέπειες.
Η ΦΝΕ περιλαμβάνει τόσο τη νόσο του Crohn, η οποία μπορεί να εντοπιστεί σε οποιοδήποτε τμήμα του πεπτικού συστήματος από το στόμα έως τον πρωκτό, όσο και την ελκώδη κολίτιδα, η οποία περιορίζεται στο παχύ έντερο.
Η διάρροια, ο πόνος και οι κράμπες στην κοιλιά, η επιτακτική ανάγκη για κένωση, η αιμορραγία στο ορθό, η απώλεια βάρους και η κόπωση είναι συνηθισμένα συμπτώματα τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες με αυτή τη διαταραχή. Ορισμένοι ασθενείς με ΦΝΕ εμφανίζουν μόνο ήπια συμπτώματα, ενώ άλλοι αντιμετωπίζουν πολύ πιο σοβαρά συμπτώματα.
Τα άτομα με νόσο του Crohn, για παράδειγμα, μπορούν να αναπτύξουν παθολογικό συρίγγιο, δηλ. άνοιγμα σαν τούνελ ανάμεσα στο παχύ έντερο και στους γειτονικούς ιστούς, όπως το δέρμα, η ουροδόχος κύστη ή ο κόλπος. Οι διαφορές στη ΦΝΕ ανάλογα με το φύλο τονίστηκαν σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Φεβρουαρίου 2023 του Journal of Personalized Medicine και ανέφερε ότι οι γυναίκες με αυτή την πάθηση αναφέρουν περισσότερη ψυχολογική δυσφορία και χειρότερη ποιότητα ζωής από τους άνδρες.
Η ΦΝΕ μπορεί επίσης να είναι πιο δύσκολη για τις γυναίκες εξαιτίας των ειδικών επιπτώσεων στην αναπαραγωγική και τη συνολική τους υγεία, εξηγεί η δρ Rachel Winter, γαστρεντερολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Ανυπέρβλητες προκλήσεις
Δείτε πώς μπορεί η ΦΝΕ να επηρεάσει τις γυναίκες διαφορετικά από τους άνδρες:
Τα συμπτώματα εντείνονται στη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως. Σε πολλές γυναίκες, ακόμη και χωρίς ΦΝΕ, η περίοδος προκαλεί εντερικά προβλήματα, όπως πόνο στην κοιλιά, χαλαρά κόπρανα ή δυσπεψία.
Στις γυναίκες με ΦΝΕ, τα αλληλεπικαλυπτόμενα αυτά συμπτώματα μπορεί να τις κάνουν να αισθάνονται σαν να έχουν έξαρση ακόμη και όταν δεν έχουν, αναφέρει η δρ Winter.
Η σεξουαλική επαφή μπορεί να είναι επώδυνη. Εάν η νόσος του Crohn επηρεάζει ένα τμήμα του εντέρου κοντά στο περίνεο –την περιοχή ανάμεσα στο αιδοίο και στον πρωκτό–, οι γυναίκες μπορεί να νιώθουν πόνο κατά την κολπική σεξουαλική επαφή.
Το ίδιο πρόβλημα μπορεί να προκληθεί και από ένα συρίγγιο ανάμεσα στο τοίχωμα του εντέρου και στον κόλπο, όπως και από τον ουλώδη ιστό που θα αναπτυχθεί λόγω χειρουργικών επεμβάσεων για τη ΦΝΕ.
Ακόμη και η ιδέα της σεξουαλικής επαφής μπορεί να είναι απωθητική, καθώς οι ασθενείς με ΦΝΕ μπορεί να ανησυχούν μήπως εμφανίσουν διαρροή κοπράνων κατά την επαφή. Μπορεί επίσης να έχουν αναστολές αν χρησιμοποιούν σάκο στομίας, ο οποίος συλλέγει τα κόπρανα εκτός του σώματος.
Η σύλληψη μπορεί να είναι πιο δύσκολη. Η γονιμότητα μπορεί να είναι μειωμένη εάν η ανεξέλεγκτη φλεγμονή από τη ΦΝΕ πλήττει τις σάλπιγγες, όπου γίνεται η γονιμοποίηση. Επίσης, οι εξάρσεις της ΦΝΕ στη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο για επιπλοκές, όπως χαμηλό βάρος γέννησης του νεογνού ή πρόωρο τοκετό. «Βρισκόμαστε σε ανοιχτή επικοινωνία με όλες τις ασθενείς μας που σκέφτονται να μείνουν έγκυοι στο άμεσο μέλλον, γιατί ορισμένα φάρμακα δεν πρέπει να λαμβάνονται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης», αναφέρει η δρ Winter. «Αλλάζουμε την αγωγή σε φάρμακα που είναι ασφαλή σε περίπτωση σύλληψης».
Οι γυναίκες που παίρνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα έχουν υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Ορισμένα φάρμακα για τη ΦΝΕ που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης παθολογικών κυττάρων στον τράχηλο της μήτρας.
Για τον λόγο αυτόν οι γιατροί συμβουλεύουν τις γυναίκες με ΦΝΕ που λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα, να υποβάλλονται πιο συχνά σε τεστ Pap σε σχέση με τις άλλες γυναίκες. Η ίδια η ΦΝΕ δεν αυξάνει τον κίνδυνο για προκαρκινικές ή καρκινικές αλλαγές στον τράχηλο.
Η σιδηροπενική αναιμία είναι πιο πιθανή. Η έμμηνος ρύση –η οποία προκαλεί αποβολή σιδήρου από το σώμα– αυξάνει ήδη τις πιθανότητες μιας γυναίκας για αναιμία. Αν σε αυτήν προστεθεί και η αιμορραγία του πεπτικού συστήματος λόγω ΦΝΕ, ο κίνδυνος είναι διπλός.
Επιπλέον, η ΦΝΕ μειώνει την ικανότητα του σώματος να απορροφά τον σίδηρο, αυξάνοντας περαιτέρω τον κίνδυνο αναιμίας.
Ο κίνδυνος οστεοπόρωσης αυξάνεται. Αυτή η νόσος, που χαρακτηρίζεται από εξασθένηση των οστών, πλήττει ήδη δυσανάλογα τις γυναίκες άνω των 50 ετών σε σύγκριση με τους άνδρες. Όμως, οι γυναίκες με ΦΝΕ έχουν αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης ακόμη και σε νεότερες ηλικίες, ιδίως αν έχουν προβλήματα απορρόφησης θρεπτικών ουσιών ή αν έχουν λάβει το στεροειδές πρεδνιζόνη, το οποίο εξασθενίζει τα οστά.
Χρήσιμες συμβουλές
Πώς μπορούν οι γυναίκες με ΦΝΕ να λάβουν υποστήριξη για οποιεσδήποτε ανησυχίες σχετίζονται με το φύλο τους; Η δρ Winter προτείνει τα εξής:
Να είστε ειλικρινείς. Μπορεί να είναι δύσκολο να μοιραστείτε κάποια πολύ προσωπικά και ενδεχομένως ντροπιαστικά –όπως θεωρείτε– συμπτώματα ή δευτερογενείς επιδράσεις της ΦΝΕ. Όμως είναι πολύ σημαντικό να ξεπεράσετε την αμηχανία σας και να μιλήσετε ειλικρινά στον γιατρό σας, ο οποίος μπορεί να προτείνει λύσεις τις οποίες δεν είχατε σκεφτεί. «Οι γυναίκες δεν πρέπει να φοβούνται να συζητήσουν ανοιχτά γι’ αυτά τα ζητήματα με τον γιατρό τους», δηλώνει η δρ Winter.
Oι γυναίκες με ΦΝΕ έχουν αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης ακόμη και σε νεότερες ηλικίες, ιδίως αν έχουν προβλήματα απορρόφησης θρεπτικών ουσιών ή αν έχουν λάβει το στεροειδές πρεδνιζόνη, το οποίο εξασθενίζει τα οστά.
Αναζητήστε ειδικά προγράμματα για τη ΦΝΕ. Ορισμένα πανεπιστημιακά ιατρικά κέντρα στις ΗΠΑ αλλά και αλλού έχουν προγράμματα που απευθύνονται σε ασθενείς με ΦΝΕ. Οι πιθανότητες να γνωρίζουν καλύτερα οι κλινικοί γιατροί τις ειδικές ανησυχίες των γυναικών είναι μεγαλύτερες σε αυτά τα κέντρα.
