H αισιοδοξία μάς κάνει να νιώθουμε καλά. Η προσδοκία ότι θα γίνουν πράγματα που είναι θετικά συνδέεται με την ευτυχία και την καλύτερη υγεία, ειδικότερα με λιγότερες καρδιακές προσβολές και μειωμένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Η απαισιοδοξία, από την άλλη πλευρά, μας κάνει να νιώθουμε άσχημα, να νιώθουμε πεσμένοι ή αγχωμένοι, και διατηρεί ενεργό τον μηχανισμό «πάλης ή φυγής», προκαλώντας χρόνια φλεγμονή (η οποία συνδέεται με πολλές ασθένειες).
Μπορεί να νομίζετε πως ο καλύτερος τρόπος βελτίωσης της ευεξίας είναι να καλλιεργείτε μια αισιόδοξη θεώρηση για τη ζωή. Ξανασκεφτείτε το.
«Από το να καλλιεργείτε μια τεχνητή αισιοδοξία είναι προτιμότερο να βλέπετε την κατάσταση και τον κόσμο με ρεαλισμό», επισημαίνει ο Ronald Siegel, επίκουρος καθηγητής Ψυχολογίας, μερικής απασχόλησης, στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και ιατρικός συντάκτης της Ειδικής Έκθεσης Υγείας του Χάρβαρντ Positive Psychology.
Μήπως ξεγελάτε τον ίδιο σας τον εαυτό;
Ο Siegel λέει πως το να υιοθετεί κανείς πάντοτε είτε μια αισιόδοξη είτε μια απαισιόδοξη άποψη για μια κατάσταση σημαίνει ότι αγνοεί την πραγματικότητα. «Εάν είστε απαισιόδοξοι, το μυαλό σας έχει προεπιλέξει το σενάριο πως κάτι τρομερό μπορεί να συμβεί.
Το “φίλτρο” σας αποκλείει τα καλά δεδομένα. Εάν είστε αισιόδοξοι, το φίλτρο σας αποκλείει τα δεδομένα που προμηνύουν κάτι αρνητικό σε σχέση με αυτό που επιθυμείτε, και ξεγελάτε τον εαυτό σας», λέει ο Siegel.
Αντί να προσκολλάστε σε μια φαντασίωση θετικών ή αρνητικών εκβάσεων, ο Siegel προτείνει να εστιάσετε στην πραγματικότητα και στην ψυχική σας δύναμη να αντιμετωπίζετε την πραγματικότητα.
«Έχετε εμπιστοσύνη στον εαυτό σας ότι θα καταφέρετε να αρθείτε στο ύψος των περιστάσεων και να αντιμετωπίσετε οτιδήποτε σας τύχει, είτε είναι καλό είτε κακό», λέει ο Siegel. «Είναι κάτι πολύ πιο ισχυρό για την ευεξία σας από το να αυταπατάσθε σκεπτόμενοι ότι όλα θα πηγαίνουν πάντα καλά, γιατί μερικές φορές δεν πάνε».
Βρείτε την πίστη
Τα ακόλουθα βήματα μπορούν να σας βοηθήσουν να αποκτήσετε την αυτοπεποίθηση που χρειάζεστε για να αντιμετωπίζετε την αβεβαιότητα.
Βρείτε καταφύγιο στο παρόν. Θυμηθείτε ότι το μέλλον ακόμη δεν υφίσταται˙ μόνο σκέψεις έχουμε για το μέλλον. «Εστιάστε την προσοχή σας στην παρούσα στιγμή: ο ήλιος λάμπει, τα δέντρα έχουν χάσει το φύλλωμά τους, μπορείτε να περπατάτε. Εστιάστε σε ό,τι υπάρχει εδώ και τώρα», συμβουλεύει ο Siegel.
«Αυτό δεν είναι αυταπάτη, αυτό είναι πραγματικότητα».
Διαμορφώστε ασφαλείς κοινωνικές σχέσεις. Το να διαθέτουμε ένα καλό δίκτυο υποστήριξης από φίλους και συγγενείς μάς βοηθά να αντιμετωπίσουμε τις καλές και τις κακές στιγμές στη ζωή. «Αντί να ξεγελάμε τους εαυτούς μας με την αισιοδοξία ή την απαισιοδοξία, μπορούμε να καλλιεργήσουμε σχέσεις, έτσι ώστε, όταν συμβαίνουν καλά πράγματα, να έχουμε με ποιους να τα γιορτάσουμε και όταν συμβαίνουν κακά πράγματα, να μπορούμε να παρηγορήσουμε ο ένας τον άλλο», λέει ο Siegel.
Πώς μπορεί κανείς να χτίσει σχέσεις σε μια πανδημία; Ο Ronald Siegel συμβουλεύει να συνδεθούμε με διαδικτυακές ομάδες και να έρθουμε σε επαφή με κόσμο μέσω βιντεοκλήσης ή τηλεφώνου.
Ταυτιστείτε με κάτι πιο μεγάλο από εσάς. Διευρύνετε τους δεσμούς σας με κάθε μορφή της ζωής: την ανθρωπότητα, τη φύση, τον πλανήτη. «Όταν ταυτίζεστε με κάτι πολύ μεγαλύτερης διάρκειας από την παρούσα κατάσταση, ξεπερνάτε την ανάγκη να προσκολληθείτε σε μια συγκεκριμένη έκβαση», παρατηρεί ο Siegel.
Πώς να συνδεθείτε με κάτι μεγαλύτερο; Μπορεί να είναι μέσω της θρησκείας ή μέσω της ιστορίας. «Στη διαδρομή της ιστορίας έχουν καταγραφεί άσκημα γεγονότα, ωστόσο η ζωή έχει αντέξει και θα συνεχίσει να αντέχει», μας υπενθυμίζει ο Siegel.
Βρείτε νόημα στη ζωή. Το τελικό μονοπάτι για την πίστη στο ότι μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει την αβεβαιότητα είναι να βρει νόημα στη ζωή – κάτι που να είναι σημαντικό για τον καθένα. Η πηγή του νοήματος είναι διαφορετική για τον κάθε άνθρωπο, και αλλάζει στην πορεία της ζωής. Σκεφτείτε το με την έννοια του τι σας κάνει να σηκώνεστε το πρωί από το κρεβάτι.
«Μπορεί να είναι ένα έργο τέχνης που δημιουργείτε, η θρησκεία, μια σχέση, μια υπηρεσία που προσφέρετε ή έργα πάνω στα οποία δουλεύετε. Οτιδήποτε είναι σημαντικό, ακολουθήστε το», λέει ο Siegel. «Βρείτε τρόπους να ασχολείστε με δραστηριότητες που έχουν νόημα για εσάς».
Το συμπέρασμα
Χρειάζεται χρόνος για να αποβάλετε παλιές συνήθειες, και είναι εντάξει αν σας είναι δύσκολο να κάνετε μια αλλαγή και να αφήσετε πίσω σας τον αισιόδοξο ή τον απαισιόδοξο τρόπο σκέψης. Αλλά ακόμη και μια μικρή μεταβολή στην προσέγγισή σας θα βελτιώσει την αίσθηση ευεξίας σας. «Όλοι μας θα είμαστε καλύτερα εάν ζούμε με την παραδοχή ότι η πραγματικότητα είναι πραγματική, αντί να μας ξαφνιάζει».
Εξασκηθείτε στην ενσυνειδητότητα
Η ενσυνειδητότητα εστιάζει την προσοχή σας στην παρούσα στιγμή. Για να δοκιμάσετε μια άσκηση ενσυνειδητότητας, καθίστε ήρεμα, κλείστε τα μάτια σας και εστιάστε στην αναπνοή σας για μερικά λεπτά. Ξεκινήστε αργά να διευρύνετε την επίγνωσή σας. Εστιάστε την προσοχή σας στους ήχους, στις αισθήσεις και στις σκέψεις. Επιτρέψτε σε κάθε σκέψη ή αίσθηση να περάσει από τον νου σας χωρίς να την κρίνετε ως καλή ή κακή. Εάν ο νους σας αρχίσει να κατακλύζεται από σκέψεις, επαναφέρετε την εστίασή σας στην αναπνοή. Στη συνέχεια, διευρύνετε και πάλι την επίγνωσή σας. Προσπαθήστε να διατηρήσετε αυτή την επίγνωση για μεγαλύτερα διαστήματα κάθε φορά που κάνετε την άσκηση. Βρείτε δωρεάν ασκήσεις ενσυνειδητότητας, με καθοδήγηση από τον ψυχολόγο του Χάρβαρντ Ronald Siegel, στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://drronsiegel.com/recorded-meditations
