Αν ένας γιατρός σάς πει ότι χρειάζεστε τεστ κοπώσεως ή stent, είναι φυσικό να θεωρήσετε ότι τα αποτελέσματα θα βελτιώσουν την υγεία σας με κάποιον τρόπο. Δυστυχώς, αυτό δεν ισχύει πάντα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι σχετιζόμενες με την καρδιά εξετάσεις και επεμβάσεις (βλ. «Συχνές καρδιολογικές εξετάσεις και επεμβάσεις») δεν προσφέρουν σαφές όφελος. Αυτή η ιατρική φροντίδα χαμηλής αξίας, όπως αποκαλείται, δεν αποτελεί μόνο σπατάλη χρόνου και χρήματος. Μπορεί επίσης να προκαλέσει άγχος και να οδηγήσει σε ενδεχομένως επιβλαβείς συνέπειες.
Για την ακρίβεια, έως και τα μισά τεστ κοπώσεως που πραγματοποιούνται στις ΗΠΑ ταξινομούνται στην κατηγορία «σπανίως κατάλληλα», σύμφωνα με επιστημονική δήλωση της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (AHA) που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Μαρτίου 2022 του Circulation: Cardiovascular Quality and Outcomes. Πού οφείλεται αυτό το πρόβλημα και τι μπορείτε να κάνετε;
Η υπερβολική χρήση ορισμένων εξετάσεων μπορεί να οφείλεται στο ότι είναι ευρέως διαθέσιμες και ενδέχεται να παρέχουν οικονομικά οφέλη στα εξεταστικά κέντρα, όπως αναγνωρίζει η AHA. Μπορεί να πραγματοποιούνται σε άτομα τα οποία δεν πληρούν τα κριτήρια για τη διεξαγωγή της εξέτασης (για παράδειγμα, πόνο στον θώρακα ή άλλα ανησυχητικά συμπτώματα). Ορισμένες φορές, τα αποτελέσματα από μια αρχική εξέταση είναι ασαφή, γεγονός που ενδέχεται να οδηγήσει σε πρόσθετες, πιο επεμβατικές εξετάσεις, οι οποίες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο, το άγχος και τα έξοδα ενός ατόμου.
Θα αλλάξει η φροντίδα σας;
«Όταν ο γιατρός σάς προτείνει μια εξέταση, είναι λογικό να αναρωτηθείτε σε τι μπορεί τα αποτελέσματα να αλλάξουν τη θεραπεία σας», σχολιάζει ο καρδιολόγος δρ Jason H. Wasfy, διευθυντής του Τμήματος Ερευνών Καρδιολογικών Εκβάσεων στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και αναπληρωτής καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Το ερώτημα αυτό μπορεί να σας οδηγήσει να ξεκινήσετε μια συζήτηση, η οποία θα πρέπει να σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα τι συμβαίνει και να επιτρέψει στον γιατρό σας να αποκτήσει πιο σαφή εικόνα των ανησυχιών που ίσως έχετε, δηλώνει ο δρ Wasfy. Βεβαιωθείτε ότι έχετε καταλάβει πού μπορεί να οδηγήσουν τα αποτελέσματα, όχι μόνο από άποψη φαρμάκων ή επεμβάσεων, αλλά και από άποψη τυχόν πρόσθετων εξετάσεων παρακολούθησης. Μπορείτε επίσης να ρωτήσετε αν θα μπορούσατε να πάρετε παρόμοιες πληροφορίες από κάποια άλλη εξέταση η οποία είναι πιο ασφαλής (για παράδειγμα, χωρίς ακτινοβολία) ή λιγότερο δαπανηρή. Λόγω της εκρηκτικής αύξησης των ιατρικών δαπανών, οι ασφαλιστικές εταιρείες μετατοπίζουν όλο και περισσότερο την οικονομική επιβάρυνση στους ασθενείς, επισημαίνει ο δρ Wasfy.
Η καλύτερη χρήση των τεστ κοπώσεως γίνεται όταν μπορούν να συμβάλουν στη διάγνωση ατόμων που είναι πιθανό να αναπτύξουν καρδιοπάθεια.
Όπως εξηγεί η δήλωση της AHA, μεγάλο μέρος της καρδιαγγειακής φροντίδας χαμηλής αξίας στις ΗΠΑ αφορά άτομα που έχουν ήδη διαγνωσμένη καρδιοπάθεια. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ένα άτομο που έχει υποβληθεί σε τοποθέτηση stent ή σε επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (bypass), αλλά εξακολουθεί να κάνει τεστ κοπώσεως ετησίως, παρότι αισθάνεται καλά και δεν έχει συμπτώματα. Σε γενικές γραμμές, η καλύτερη χρήση των τεστ κοπώσεως γίνεται όταν μπορούν να συμβάλουν στη διάγνωση ατόμων που είναι πιθανό να αναπτύξουν καρδιοπάθεια (άτομα με αρκετούς παράγοντες κινδύνου, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλή χοληστερόλη και διαβήτη, για παράδειγμα) και τα οποία εμφανίζουν κρίσεις θωρακικού άλγους στη διάρκεια σωματικής δραστηριότητας (σταθερή στηθάγχη).
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η αξονική στεφανιογραφία με μέτρηση ασβεστίου (CAC), την οποία ο δρ Wasfy περιγράφει ως «τη λιγότερο χρήσιμη εξέταση που μπορεί να φανταστεί κανείς» για ένα άτομο που γνωρίζει ήδη ότι έχει στεφανιαία νόσο. Η κατάλληλη χρήση της τομογραφίας CAC είναι για να βοηθήσει να προσδιοριστεί ο κίνδυνος που διατρέχει ένα άτομο για στεφανιαία νόσο, ιδίως εάν το άτομο αυτό αναρωτιέται αν πρέπει να ξεκινήσει στατίνες για τη μείωση της χοληστερόλης.
Όσο για τις επεμβάσεις χαμηλής αξίας, εκτιμάται ότι ένα 15% των τοποθετήσεων stent ταξινομούνται ως «σπανίως κατάλληλες». Αυτό οφείλεται στο ότι στα άτομα με σταθερή στηθάγχη, τα stents δεν προλαμβάνουν τις καρδιακές προσβολές ή τον θάνατο περισσότερο από ό,τι τα φάρμακα (βλ. «Ζώντας με σταθερή στηθάγχη» στο τεύχος Καρδιολογίας του Ιανουαρίου 2022 των Θεμάτων Υγείας).
Για περισσότερες πληροφορίες
Η εκστρατεία Choosing Wisely (Επιλέξτε σοφά) (www.choosingwisely.org), μια πρωτοβουλία του Αμερικανικού Συμβουλίου Γενικής Παθολογίας, παρέχει στους ασθενείς πληροφορίες σχετικά με ένα μεγάλο εύρος εξετάσεων και επεμβάσεων υγείας, συμπεριλαμβανομένων των τεστ κοπώσεως, των υπερηχοκαρδιογραφημάτων για βαλβιδοπάθεια και των θεραπειών για τη σταθερή στηθάγχη [αναζητήστε την ενότητα «Patient Information» (Πληροφορίες για τους ασθενείς)]. Οι αναφορές περιγράφουν λεπτομερώς γιατί μπορεί να μη χρειάζεστε μια εξέταση, συμπεριλαμβανομένων των πιθανών κινδύνων και επιπλοκών, ενώ επίσης διασαφηνίζουν και περιγράφουν τις περιπτώσεις στις οποίες μια συγκεκριμένη εξέταση ή επέμβαση είναι πιθανό να έχει νόημα.
Συχνές καρδιολογικές εξετάσεις και επεμβάσεις
Συχνές καρδιολογικές εξετάσεις και επεμβάσεις
Τεστ κοπώσεως: Πραγματοποιείται παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης, της καρδιακής συχνότητας και της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς στη διάρκεια άσκησης, προκειμένου να ελεγχθεί αν υπάρχουν ενδείξεις μειωμένης ροής αίματος στην καρδιά.
Υπερηχοκαρδιογράφημα: Χρησιμοποιούνται υπέρηχοι προκειμένου να διαπιστωθεί πόσο καλά λειτουργούν το μυοκάρδιο και οι βαλβίδες της καρδιάς.
Αξονική στεφανιογραφία με μέτρηση ασβεστίου: Γίνεται μέτρηση της ποσότητας των αθηρωματικών πλακών στις αρτηρίες της καρδιάς στις οποίες έχει εναποτεθεί ασβέστιο.
Αγγειοπλαστική: Περιλαμβάνει τη διοχέτευση ενός καθετήρα με άκρο σε σχήμα μπαλονιού διά μέσου ενός αγγείου από το πόδι ή τον βραχίονα έως την καρδιά, προκειμένου να διανοιχθεί μια φραγμένη καρδιακή αρτηρία – συνήθως συνοδεύεται από την τοποθέτηση ενός μικροσκοπικού σωλήνα από πλέγμα (stent), που κρατάει την αρτηρία ανοιχτή.
