Η μαστογραφία σας θα μπορούσε να δείξει περισσότερα πράγματα πέρα από την υγεία των μαστών σας: μπορεί να προσφέρει σημαντικά στοιχεία σχετικά με την καρδιά σας.
Όταν ένας ακτινολόγος διαβάζει μια μαστογραφία, ορισμένες φορές παρατηρεί μικρά λευκά σημάδια που μοιάζουν με γραμμές από κιμωλία μέσα στις αρτηρίες των μαστών. Αυτές οι γραμμές είναι στην πραγματικότητα εναποθέσεις ασβεστίου, οι οποίες ονομάζονται αρτηριακές επασβεστώσεις. Εάν τις έχετε, είναι πιθανό να έχετε παρόμοιες εναποθέσεις και σε άλλες αρτηρίες του σώματός σας, συμπεριλαμβανομένων αυτών που μεταφέρουν αίμα στο μυοκάρδιο (τον μυ της καρδιάς) – οι εναποθέσεις αυτές αποτελούν γνωστό παράγοντα κινδύνου για καρδιοπάθεια.
«Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η παρουσία επασβεστώσεων στη μαστική αρτηρία αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο, ακόμη και μετά από προσαρμογή για άλλους παράγοντες, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, ο διαβήτης, το κάπνισμα και η υψηλή χοληστερόλη», εξηγεί η δρ JoAnn E. Manson, καθηγήτρια για θέματα υγείας των γυναικών στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. «Οι επασβεστώσεις στον μαστό συσχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με την παρουσία καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου». Έρευνες έχουν δείξει ότι, αν μια γυναίκα έχει επασβεστώσεις στις μαστικές αρτηρίες, έχει 70% πιθανότητα να έχει επασβεστώσεις και στις στεφανιαίες αρτηρίες.
Τι είναι οι επασβεστώσεις
Οι επασβεστώσεις μπορούν να αναπτυχθούν στο εσωτερικό των αρτηριών όταν η πλάκα που συσσωρεύεται στα τοιχώματα των αγγείων αρχίζει να σκληραίνει. Σε άλλες περιπτώσεις, τα κύτταρα των αιμοφόρων αγγείων δυσλειτουργούν και στο εσωτερικό τους συσσωρεύεται ασβέστιο, οδηγώντας σε αυτές τις εναποθέσεις.
Οι επασβεστώσεις στο εσωτερικό των μαστικών αρτηριών γίνονται συχνότερες με την αύξηση της ηλικίας. «Στην ηλικία των 40-50 ή 50-60 ετών, μόνο 10% έως 20% περίπου των γυναικών εμφανίζουν επασβεστώσεις στη μαστική αρτηρία. Μετά την ηλικία των 80 ετών, ωστόσο, το ποσοστό αυτό αγγίζει το 60% ή 70% των γυναικών», αναφέρει η δρ Manson.
Η ηλικία όμως δεν είναι ο μόνος παράγοντας κινδύνου. «Ο κίνδυνος αυξάνεται πολύ όχι μόνο με την ηλικία και τους κλασικούς παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθεια, αλλά επίσης στις γυναίκες που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση λόγω χρόνιας νεφρικής νόσου. Οι γυναίκες αυτές τείνουν να έχουν αρτηριακές επασβεστώσεις σχεδόν σε όλο τους το σώμα και περίπου 80% έχουν επασβεστώσεις στη μαστική αρτηρία».
Eνας κίνδυνος που δεν αναφέρεται
Παρότι οι επασβεστώσεις της μαστικής αρτηρίας αποτελούν γνωστή ένδειξη καρδιοπάθειας, αν ο ακτινολόγος δει αρτηριακές επασβεστώσεις στη μαστογραφία σας, είναι πιθανό να μην το μάθετε. Αν και οι ακτινολόγοι συνήθως αναφέρουν άλλους τύπους επασβεστώσεων που ανευρίσκονται στον μαστικό ιστό ή στους αδένες (βλ. «Άλλοι τύποι μαστικών επασβεστώσεων»), κατά κανόνα δεν επισημαίνουν τις επασβεστώσεις στις αρτηρίες. «Οι ακτινολόγοι θα μπορούσαν να αναφέρουν, μαζί με την κανονική έκθεση μαστογραφίας, κατά πόσο υπήρχαν επασβεστώσεις στη μαστική αρτηρία», αναφέρει η δρ Manson. Θα μπορούσαν επίσης να επισημάνουν εάν ήταν ήπιες, μέτριες ή σοβαρές.
Ωστόσο, θα πρέπει πρώτα να διεξαχθούν περισσότερες έρευνες, ιδίως μελέτες που να παρακολουθούν μεγάλες ομάδες γυναικών για μεγάλη χρονική περίοδο. Ο στόχος είναι να καθοριστεί πώς οι επασβεστώσεις στη μαστική αρτηρία επηρεάζουν την καρδιακή υγεία των γυναικών στην πάροδο του χρόνου και πόσο καλά ένα εύρημα τέτοιων επασβεστώσεων προβλέπει ότι η γυναίκα θα εμφανίσει καρδιολογικό πρόβλημα στο μέλλον», εξηγεί η δρ Manson.
«Εάν πρόσθετες έρευνες τεκμηριώσουν την αξία τους, ίσως ζητηθεί η προσθήκη αυτών των πληροφοριών στην επίσημη μαστογραφική έκθεση, αλλά αυτό δεν ισχύει ακόμη», σχολιάζει η δρ Manson. Παρ’ όλα αυτά, ορισμένες οργανώσεις υγείας και ομάδες προάσπισης της υγείας των γυναικών το συνιστούν, προσθέτει.
Μπορεί να υπάρξουν οφέλη για τις γυναίκες που διαθέτουν αυτές τις πληροφορίες.
«Η πληροφορία αυτή θα μπορούσε να ενθαρρύνει μια συζήτηση ανάμεσα στον γιατρό και την ασθενή σχετικά με τους τρόπους πρόληψης των καρδιαγγειακών προβλημάτων», δηλώνει η δρ Manson. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε ενδεχομένως να παροτρύνει τις γυναίκες να βελτιώσουν περισσότερο τη διατροφή και την άσκησή τους και θα μπορούσε να βοηθήσει τον γιατρό να αποφασίσει αν πρέπει να συστήσει στατίνες ή άλλα φάρμακα για τις γυναίκες που κατά τα άλλα έχουν μέτριο κίνδυνο. Θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε μια σύσταση για μέτρηση του ασβεστίου στις στεφανιαίες αρτηρίες των γυναικών, γεγονός που μπορεί να δώσει στον γιατρό ακόμη περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το επίπεδο του κινδύνου.
Οι γιατροί ορισμένες φορές συνιστούν εξετάσεις προσδιορισμού του ασβεστίου στις στεφανιαίες αρτηρίες, κατά τις οποίες χρησιμοποιείται αξονική τομογραφία για τη μέτρηση της ποσότητας των εναποθέσεων ασβεστίου μέσα στις στεφανιαίες αρτηρίες. Εάν έχετε μέτριο κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο αλλά η εξέταση ασβεστίου των στεφανιαίων εντοπίσει μεγάλη συσσώρευση ασβεστίου στις αρτηρίες, αυτό θα μπορούσε να παρακινήσει τον γιατρό σας να αντιμετωπίσει την κατάστασή σας πιο επιθετικά. «Επίσης ενθαρρύνει συζητήσεις σχετικά με πιο εστιασμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής, με σκοπό τη μείωση του κινδύνου», παρατηρεί η δρ Manson.
Μειώστε τους κινδύνους για την καρδιά σας
Ωστόσο, ακόμη και χωρίς να γνωρίζουν εάν οι μαστικές αρτηρίες περιέχουν εναποθέσεις ασβεστίου, οι γυναίκες κρατούν σε μεγάλο βαθμό στα χέρια τους τον έλεγχο της μελλοντικής υγείας της καρδιάς τους.
«Γνωρίζουμε ήδη πάρα πολλά σχετικά με τους τρόπους πρόληψης της καρδιαγγειακής νόσου», δηλώνει η δρ Manson. Εκτιμάται ότι το 80% των καρδιακών προσβολών θα μπορούσε ίσως να προληφθεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως αύξηση της σωματικής άσκησης, τήρηση υγιεινής διατροφής, διακοπή του καπνίσματος, διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους και καλό έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων χοληστερόλης και γλυκόζης.
Aλλοι τύποι μαστικών επασβεστώσεων
Οι επασβεστώσεις της μαστικής αρτηρίας, οι οποίες ανευρίσκονται μέσα στις αρτηρίες του μαστού σας, δεν είναι ο μόνος τύπος επασβεστώσεων που μπορεί να εντοπίσει ο ακτινολόγος στη μαστογραφία σας. Επασβεστώσεις βρίσκονται επίσης συχνά στον ιστό και στους αδένες του μαστού, ιδίως σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Περίπου οι μισές γυναίκες ηλικίας άνω των 50 ετών έχουν κάποιον τύπο επασβεστώσεων, οι οποίες, σε αντίθεση με τις αρτηριακές επασβεστώσεις, σημειώνονται συνήθως στη μαστογραφική έκθεση. Ο μόνος τρόπος να γνωρίζετε αν έχετε επασβεστώσεις είναι να κάνετε μαστογραφία, γιατί δεν προκαλούν συμπτώματα.
Τις περισσότερες φορές, οι επασβεστώσεις του μαστού πηγάζουν από καλοήθεις αιτίες και δεν προκαλούν ανησυχία. Συνήθως αναπτύσσονται μετά από κάποιο είδος προσβολής του μαστού, όπως μια κάκωση, μια χειρουργική επέμβαση, μια λοίμωξη ή μια ακίνδυνη ανάπτυξη κύστης. Όταν προκύψουν τέτοιου είδους προβλήματα στον μαστό, μπορούν να καταστρέψουν τα περιβάλλοντα λιποκύτταρα, προκαλώντας τον θάνατό τους. Καθώς τα κύτταρα αυτά πεθαίνουν, απελευθερώνουν λιπαρά οξέα, τα οποία αλληλεπιδρούν με το ασβέστιο στο εσωτερικό του σώματος για να δημιουργήσουν αυτές τις μικρές εναποθέσεις.
Επασβεστώσεις μπορούν επίσης να αναπτυχθούν στους γαλακτοφόρους πόρους του μαστού, επειδή από τους γαλακτοπαραγωγούς αδένες του μαστού συχνά διαρρέουν μικρές ποσότητες υγρού που περιέχουν ασβέστιο, το οποίο στη συνέχεια κρυσταλλοποιείται, σχηματίζοντας μικρές εναποθέσεις.
Ωστόσο, ορισμένες φορές οι επασβεστώσεις μέσα στους γαλακτοφόρους πόρους του μαστού υποδηλώνουν κάποιο πιο σοβαρό πρόβλημα, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου (είτε πορογενές καρκίνωμα in situ, ένα πρώιμο στάδιο καρκίνου στους γαλακτοφόρους πόρους, είτε διηθητικό πορογενές καρκίνωμα, δηλαδή έναν πορογενή καρκίνο που έχει εξαπλωθεί στον μαστικό ιστό πέραν των πόρων). Οι επασβεστώσεις αυτές καθαυτές δεν είναι καρκινικές και δεν εξελίσσονται σε καρκίνο. Αποτελούν παραπροϊόν του καρκίνου και αναπτύσσονται όταν τα καρκινικά κύτταρα πεθαίνουν και ασβεστοποιούνται – μια διαδικασία παρόμοια με αυτήν που συμβαίνει με τα λιποκύτταρα.
Οι επασβεστώσεις που προκαλούνται από καρκίνο φαίνονται διαφορετικές στον ακτινολόγο από αυτές που προκαλούνται από κακώσεις του μαστού και άλλες αβλαβείς αιτίες. Συνήθως είναι:
➤ μικρότερου μεγέθους (κάτω του 1 χιλιοστόμετρου)
➤ συγκεντρωμένες κοντά η μία στην άλλη σε ένα σημείο
➤ ακανόνιστου μεγέθους και σχήματος.
Ανάλογα με το πώς δείχνουν οι επασβεστώσεις σας και κατά πόσο έχουν αλλάξει από προηγούμενες μαστογραφίες, ο ακτινολόγος μπορεί να σας συστήσει ένα από τα εξής:
➤ Καμία περαιτέρω εξέταση.
➤ Επιστροφή σε έξι μήνες για επανάληψη της μαστογραφίας και έλεγχο για τυχόν αλλαγές στις επασβεστώσεις.
➤ Άμεση επιστροφή για πρόσθετη απεικονιστική εξέταση ώστε να ελεγχθούν καλύτερα τα σημεία και, ενδεχομένως, να γίνει βιοψία προκειμένου να ελεγχθεί η περιοχή για καρκίνο.
