Πρόσφατα, μια αναγνώστρια των Θεμάτων Υγείας μάς έστειλε ένα μήνυμα ρωτώντας για την αιφνίδια καρδιακή ανακοπή. Αυτό το ιδιαίτερα ανησυχητικό επεισόδιο συμβαίνει όταν η καρδιά σταματά να χτυπά, απότομα και χωρίς να το περιμένουμε. Κάθε χρόνο, περίπου 380.000 άτομα παρουσιάζουν καρδιακή ανακοπή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Από αυτούς επιζεί μόνο το 10% περίπου.
«Ποια είναι τα αίτια και οι παράγοντες που συμβάλλουν στην καρδιακή ανακοπή; Υπάρχουν πρώιμα συμπτώματα πριν συμβεί; Και μπορεί να παρουσιαστεί σε ένα φαινομενικά υγιές άτομο μέσης ηλικίας;» ήταν μερικές από τις ερωτήσεις της αναγνώστριας. Η αιφνίδια καρδιακή προσβολή παραμένει μια πρόκληση τόσο για την πρόγνωση όσο και για την πρόληψη. Ωστόσο, σίγουρα υπάρχουν τρόποι να μειώσετε τον κίνδυνο που διατρέχετε. Υπάρχουν επίσης πράγματα που ο καθένας πρέπει να γνωρίζει (βλέπε «Αναγνωρίστε την καρδιακή ανακοπή και αντιδράστε», σελ. 7).
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η στεφανιαία νόσος αποτελεί την υποκείμενη αιτία της πλειονότητας των περιστατικών καρδιακής ανακοπής», λέει ο δρ Peter Zimetbaum, αναπληρωτής διευθυντής και επικεφαλής Κλινικής Καρδιολογίας στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Beth Israel Deaconess Medical Center. Η στεφανιαία νόσος μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή προσβολή: μια απόφραξη σε μία από τις αρτηρίες της καρδιάς μπορεί να σταματήσει τη ροή του αίματος σε ένα τμήμα της. Ευτυχώς, οι περισσότερες καρδιακές προσβολές δεν προκαλούν καρδιακή ανακοπή. Ωστόσο, η ανακοπή μπορεί να συμβεί είτε κατά τη διάρκεια είτε μεγάλο διάστημα μετά μια καρδιακή προσβολή, επισημαίνει ο δρ Zimetbaum.
Κατά τη διάρκεια μιας καρδιακής προσβολής
Η διακοπή της παροχής αίματος και οξυγόνου στα καρδιακά κύτταρα μερικές φορές προκαλεί στις κατώτερες κοιλότητες της καρδιάς (κοιλίες) ένα ταχύ και ακανόνιστο «τρέμουλο». Γνωστός ως κοιλιακή μαρμαρυγή, αυτός ο ρυθμός είναι θανατηφόρος και προκαλεί τις περισσότερες καρδιακές ανακοπές. Για τον λόγο αυτόν, κανείς δεν πρέπει ποτέ να αγνοεί τα προειδοποιητικά σημεία της καρδιακής προσβολής, που περιλαμβάνουν:
❱ Πόνο ή δυσφορία στο στήθος.
❱ Ζάλη, ναυτία ή έμετο.
❱ Δυσφορία ή πόνο στο σαγόνι, στον αυχένα, στους βραχίονες ή στην πλάτη.
❱ Δύσπνοια.
Ποτέ μην οδηγείτε ο ίδιος/η ίδια για να πάτε στα επείγοντα – καλέστε το 166. Εάν έχετε καρδιακή προσβολή, θα λάβετε άμεση θεραπεία (και, εάν χρειαστεί, ανάνηψη). Δυστυχώς, μερικές φορές οι άνθρωποι αγνοούν τα προειδοποιητικά σημεία. Μελέτη σε 800 άτομα που είχαν καρδιακή ανακοπή διαπίστωσε ότι περίπου οι μισοί είχαν εμφανίσει κλασικά συμπτώματα καρδιακής προσβολής τον μήνα πριν από την ανακοπή, αλλά οι περισσότεροι τα αγνόησαν. Ναι, η καρδιακή ανακοπή μπορεί να συμβεί σε ένα φαινομενικά υγιές άτομο, αλλά δεν είναι σύνηθες, αναφέρει ο δρ Zimetbaum. Ορισμένοι δεν συνειδητοποιούν ότι διατρέχουν κίνδυνο καρδιοπάθειας, και μια καρδιακή προσβολή μπορεί να αποτελεί την πρώτη ένδειξη. Άλλα πιθανά αίτια καρδιακής ανακοπής είναι οι κληρονομούμενες ανωμαλίες που αφορούν το ηλεκτρικό (ερεθισματαγωγό) σύστημα της καρδιάς ή δομικές αλλαγές στην καρδιά, όπως αυτές που προκαλούνται από μυοκαρδιοπάθειες (παθήσεις του καρδιακού μυός).
Eπειτα από μια καρδιακή προσβολή
Η καρδιακή προσβολή μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην καρδιά. Μπορεί, δηλαδή, να οδηγήσει στη δημιουργία ουλώδους ιστού, που δεν της επιτρέπαι να συστέλλεται ή να εξωθεί το αίμα τόσο καλά όσο όταν ο μυς ήταν υγιής. Οι γιατροί αξιολογούν τη βλάβη μετρώντας πόσο αίμα εξωθεί η καρδιά με κάθε συστολή – το ποσό αυτό ονομάζεται κλάσμα εξώθησης. Μια φυσιολογική τιμή του είναι 55% έως 65%. Εάν το κλάσμα εξώθησης μειωθεί κάτω από 40%, το άτομο είναι περισσότερο ευάλωτο σε «ηλεκτρικό βραχυκύκλωμα», το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανακοπή, εξηγεί ο δρ Zimetbaum. Τα άτομα αυτά μπορούν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να τοποθετήσουν έναν εμφυτεύσιμο καρδιακό απινιδωτή, ο οποίος ανιχνεύει και διορθώνει τους επικίνδυνους καρδιακούς ρυθμούς.
Το μήνυμα που πρέπει να κρατήσουν όσοι έχουν επιζήσει έπειτα από καρδιακή προσβολή είναι να παραμείνουν σε εγρήγορση, ώστε να προλάβουν μια επόμενη καρδιακή προσβολή, η οποία θα προκαλούσε περαιτέρω βλάβη στην καρδιά. Ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή και διατηρήστε την επικοινωνία με τον γιατρό σας, ώστε να είστε βέβαιοι ότι παίρνετε τα κατάλληλα φάρμακα στη σωστή δοσολογία. Η τακτική άσκηση επίσης διατηρεί την υγεία της καρδιάς σας. «Συμβουλεύω τους ασθενείς μου με στεφανιαία νόσο να γυμνάζονται σε ένα γυμναστήριο που διαθέτει αυτόματο εξωτερικό απινιδωτή, για μεγαλύτερη ασφάλεια», λέει ο δρ Zimetbaum.
Αναγνωρίστε την καρδιακή ανακοπή και αντιδράστε
Όταν κάποιος παθαίνει καρδιακή ανακοπή:
❱ Χάνει τις αισθήσεις του ξαφνικά ή καταρρέει.
❱ Σταματά να αναπνέει.
❱ Δεν έχει σφυγμό.
❱ Μπορεί να εμφανίζει μυϊκούς σπασμούς.
1. Καλέστε αμέσως το 166. Όσο γρηγορότερα φθάσει επαγγελματική βοήθεια, τόσο το καλύτερο.
2. Ξεκινήστε ΚΑΡΠΑ* «με τα χέρια μόνο». Πιέστε δυνατά και γρήγορα (περίπου 100 φορές το λεπτό) στο μέσο του στέρνου του ασθενούς. Έτσι διατηρείται η ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο και το υπόλοιπο σώμα. Εάν δεν βρίσκεστε σε δημόσιο χώρο που διαθέτει απινιδωτή, συνεχίστε την ΚΑΡΠΑ μέχρι να φθάσει η άμεση βοήθεια. Κάντε ΚΑΡΠΑ εναλλάξ, εσείς και κάποιος άλλος παρευρισκόμενος, εάν είναι εφικτό.
3. Χρησιμοποιήστε απινιδωτή. Εάν βρίσκεστε σε δημόσιο χώρο, όπως ένα αθλητικό κέντρο ή αεροδρόμιο, ζητήστε από κάποιον που είναι κοντά σας να βρει τον πλησιέστερο αυτόματο εξωτερικό απινιδωτή. Αυτές οι εύχρηστες συσκευές διαθέτουν οδηγίες βήμα προς βήμα, εικονογραφημένες ή και ηχητικές, που σας καθοδηγούν πώς θα τις χρησιμοποιήσετε σωστά. Ο απινιδωτής προκαλεί σοκ στην καρδιά και την επαναφέρει από τον θανατηφόρο ρυθμό στον φυσιολογικό.
*ΚΑΡΠΑ: Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση
