Oταν μιλάμε για την LDL χοληστερόλη, πάντα την περιγράφουμε ως κακή ή επιβλαβή – και υπάρχει λόγος. Αν στο αίμα είναι υψηλό το επίπεδο αυτής της ουσίας, η οποία προκαλεί απόφραξη των αρτηριών, ενισχύεται ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιακής νόσου, η οποία αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου στις ΗΠΑ. Oσο περισσότερο καταφέρετε να μειώσετε το επίπεδο της LDL χοληστερόλης (μέσω της διατροφής, της άσκησης ή των φαρμάκων), τόσο χαμηλότερος είναι ο κίνδυνος που διατρέχετε για καρδιακή προσβολή. Για όσους έχουν υποστεί καρδιακή προσβολή, οι εθνικές κατευθυντήριες γραμμές των ΗΠΑ συνιστούν διατήρηση του επιπέδου της LDL χοληστερόλης κάτω από 70 mg/deciliter για την πρόληψη δεύτερης καρδιακής προσβολής.
Το περασμένο έτος, ωστόσο, δύο μελέτες στο επιστημονικό περιοδικό Neurology ανέφεραν υψηλότερο κίνδυνο αιμορραγικού επεισοδίου (αιμορραγία) σε άτομα με επίπεδα LDL 70 mg και χαμηλότερα. Αν και αυτό ακούγεται ανησυχητικό, μια προσεκτικότερη εξέταση των ευρημάτων μπορεί να θέσει αυτά τα αποτελέσματα στις σωστές διαστάσεις τους.
«Eνα σημαντικό στοιχείο που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι ελάχιστα από τα άτομα που συμμετείχαν σε αυτές τις μελέτες έπαιρναν φάρμακα για τη μείωση της LDL χοληστερόλης τους», σημειώνει ο καρδιολόγος δρ Robert Giugliano, καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Μεταξύ των ατόμων με επίπεδο LDL χοληστερόλης 70 mg ή χαμηλότερα, ποσοστό λιγότερο από 3% έπαιρνε φάρμακα για τη μείωση της χοληστερόλης. Αντιθέτως, το επίπεδο LDL χοληστερόλης τους ήταν εκ φύσεως χαμηλά για διάφορους λόγους, αλλά κατά πάσα πιθανότητα εξαιτίας των γονιδίων, της διατροφής ή κάποιας ασθένειας.
Μικρός πληθυσμός, σπάνια γεγονότα
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η πλειονότητα των ατόμων έχει επίπεδο LDL χοληστερόλης μεταξύ 100 και 130, χωρίς να παίρνουν αγωγή. Επίπεδο κάτω από 70 είναι σπάνιο. Σε μία από τις μελέτες στο περιοδικό Neurology που πραγματοποιήθηκε στην Κίνα, το 13% περίπου των 96.000 συμμετεχόντων είχε τιμές LDL χοληστερόλης 70 mg ή μικρότερες. Σε μια άλλη μελέτη, στην οποία συμμετείχαν περίπου 28.000 Αμερικανίδες από τη Women’s Health Study, μόλις το 4% των συμμετεχουσών είχε τιμές LDL χοληστερόλης 70 mg ή μικρότερες.
Και στις δύο μελέτες, οι χαμηλές τιμές της LDL χοληστερόλης σχετίζονταν με υψηλότερη πιθανότητα εκδήλωσης αιμορραγικού εγκεφαλικού επεισοδίου (βλ. «Τύποι εγκεφαλικών: έμφραξη ή αιμορραγία;»). Ορισμένοι ερευνητές υποθέτουν (αλλά δεν μπορούν να το αποδείξουν) ότι η χαμηλή χοληστερόλη μπορεί να αποδυναμώσει την ακεραιότητα των τοιχωμάτων των αιμοφόρων αγγείων, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα να υποστούν ρήξη και να αιμορραγήσουν.
Ωστόσο, τα αιμορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια είναι πολύ πιο σπάνια από τα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, τα οποία αποτελούν το 87% των εγκεφαλικών στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες χώρες της Δύσης, επισημαίνει ο δρ Giugliano (στην Κίνα και σε άλλες χώρες της Ασίας, τις περισσότερες φορές τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι ισχαιμικά, αλλά τα αιμορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια είναι πιο συχνά από ό,τι στη Δύση, και αποτελούν έως και 40% του συνόλου των εγκεφαλικών επεισοδίων).
Φάρμακα για τη μείωση της LDL
Επιπλέον, τα πορίσματα των δύο αυτών μελετών δεν είναι σημαντικά για τα άτομα που παίρνουν στατίνες ή άλλα αντιχοληστερινικά φάρμακα, για τη μείωση της LDL χοληστερόλης, τονίζει. Σε κλινικές δοκιμές για τα φάρμακα αυτά, το επίπεδο της LDL έχει φτάσει αρκετά κάτω από τα 70 mg –ακόμα και σε μονοψήφια νούμερα–, λέει ο δρ Giugliano, ο οποίος ήταν κύριος ερευνητής σε πολλές από τις μελέτες αυτές. «Σε μία μελέτη, παρακολουθήσαμε 975 άτομα με τιμές LDL χοληστερόλης κάτω από 30 mg για έξι έτη κατά μέσο όρο. Δεν παρατηρήθηκε αυξημένος κίνδυνος αιμορραγικών εγκεφαλικών επεισοδίων σε αυτά τα άτομα», προσθέτει. Ομοίως, τα συνδυαστικά αποτελέσματα από μεγάλες μελέτες ατόμων που έπαιρναν στατίνες δεν αποδεικνύουν ότι τα φάρμακα αυτά συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο αιμορραγικών εγκεφαλικών επεισοδίων. «Ακόμα κι αν υπήρχε μικρή αύξηση του κινδύνου, αυτή αντισταθμίζεται από την πολύ μεγάλη μείωση των καρδιακών προσβολών και των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων», καταλήγει ο δρ Giugliano.
Στο ίδιο πνεύμα, ο μικρός αριθμός ατόμων με χαμηλά επίπεδα LDL χοληστερόλης από φυσιολογικούς παράγοντες δεν θα πρέπει να ανησυχεί υπερβολικά ως προς τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Ωστόσο, όλοι, ανεξάρτητα από τις τιμές της LDL χοληστερόλης, θα πρέπει να ελέγχουν την αρτηριακή τους πίεση και να αποφεύγουν το κάπνισμα και την υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος, ώστε να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος εγκεφαλικών επεισοδίων.
Τύποι εγκεφαλικών: έμφραξη ή αιμορραγία
Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες εγκεφαλικών επεισοδίων:
Ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια
Αποτελούν το 87% περίπου των εγκεφαλικών επεισοδίων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Συμβαίνουν όταν μια αρτηρία η οποία τροφοδοτεί τον εγκέφαλο φράσσεται από θρόμβο αίματος. Ο μηχανισμός είναι παρόμοιος με αυτόν που προκαλεί καρδιακή προσβολή, αλλά εδώ η βλάβη εντοπίζεται στον εγκέφαλο. Συνήθως, οι θρόμβοι σχηματίζονται σε μια ήδη φραγμένη αρτηρία, περιορίζοντας τη ροή του αίματος. Ωστόσο, ο θρόμβος μπορεί επίσης να αποκολληθεί από κάποιο άλλο σημείο του σώματος και να ταξιδέψει μέσω του κυκλοφορικού συστήματος μέχρι να «κολλήσει» σε ένα κατά τα άλλα φυσιολογικό αιμοφόρο αγγείο που αιματώνει τον εγκέφαλο.
Αιμορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια
Αποτελούν περίπου το 13% των εγκεφαλικών επεισοδίων. Συμβαίνουν όταν ένα αιμοφόρο αγγείο που αιματώνει τον εγκέφαλο παρουσιάσει διαρροή ή ρήξη. Oταν εκδηλώνονται μέσα στο κρανίο, ονομάζονται ενδοκρανιακή αιμορραγία. Η ενδοεγκεφαλική αιμορραγία αφορά ένα εγκεφαλικό επεισόδιο που συμβαίνει ειδικά εντός των ιστών του εγκεφάλου.
