Πολλοί παίρνουν τα φάρμακά τους ως μέρος του πρωινού τελετουργικού, μαζί με ένα φλιτζάνι καφέ, διαβάζοντας την καθημερινή εφημερίδα. Ωστόσο, για τα φάρμακα που αφορούν την αρτηριακή πίεση το βράδυ μπορεί να είναι καλύτερη επιλογή. Πέρυσι, σε μια μεγάλη μελέτη διαπιστώθηκε ότι η λήψη αντιυπερτασικών φαρμάκων πριν από τον ύπνο μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών που σχετίζονται με την καρδιά περισσότερο από ό,τι η λήψη φαρμάκων το πρωί (βλ. «Οφέλη της λήψης των αντιυπερτασικών πριν από τον ύπνο»).
Η έννοια της «χρονοθεραπείας», δηλαδή η προσαρμογή της χορήγησης των δόσεων ενός φαρμάκου σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή της ημέρας, δεν είναι κάτι καινούργιο. Δεν υπάρχουν πολλά αποδεικτικά στοιχεία που υποστηρίζουν την πρακτική αυτή για τα φάρμακα που αφορούν τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ωστόσο έχει νόημα, δηλώνει η δρ Naomi Fisher, διευθύντρια της Hypertension Specialty Clinic στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
«Οι καρδιακές προσβολές και τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι πιθανότερο να συμβούν τις πρώτες πρωινές ώρες συγκριτικά με άλλες ώρες της ημέρας. Αυτό ενδεχομένως να σχετίζεται με τη φυσιολογική αύξηση ορισμένων ορμονών, η οποία συμβαίνει ακριβώς πριν από την αφύπνιση», δηλώνει η δρ Fisher. Η λήψη των αντιυπερτασικών πριν από την κατάκλιση οδηγεί το φάρμακο στο μέγιστο επίπεδό του και μειώνει την αρτηριακή πίεση τις ώρες αυτές κατά τις οποίες ο κίνδυνος είναι υψηλότερος, εξηγεί.
Οι αυξομειώσεις της αρτηριακής πίεσης
Στους περισσότερους ανθρώπους, η αρτηριακή πίεση μειώνεται κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ωστόσο, μετά τα 55, σε ορισμένα άτομα δεν παρατηρείται αυτή η πτώση κατά τη διάρκεια της νύχτας. Τα άτομα αυτά μπορεί να έχουν μεγαλύτερο όφελος παίρνοντας τα αντιυπερτασικά τους κατά τις βραδινές ώρες. Υπάρχουν κι άλλα πιθανά πλεονεκτήματα αυτής της στρατηγικής, σημειώνει η δρ Fisher. Ορισμένα φάρμακα προκαλούν δραματική πτώση της αρτηριακής πίεσης αμέσως μετά τη λήψη τους. Για τον λόγο αυτόν, οι γιατροί συμβουλεύουν τα φάρμακα αυτά να λαμβάνονται το βράδυ, προκειμένου να αποφευχθούν οι πτώσεις, κάτι που μπορεί να συμβεί εάν ένα άτομο αισθανθεί ξαφνικά ζαλάδα εξαιτίας της χαμηλής πίεσης. Άλλα φάρμακα έχουν ηρεμιστικό αποτέλεσμα, βοηθώντας έτσι να κοιμηθεί κανείς. Ωστόσο, τα φάρμακα που είναι γνωστά ως διουρητικά –δηλαδή αυξάνουν την ούρηση– δεν θα πρέπει να λαμβάνονται το βράδυ, διότι μπορεί να οδηγήσουν σε συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα (για τις πιο συχνά συνταγογραφούμενες στις ΗΠΑ κατηγορίες φαρμάκων για την αρτηριακή πίεση, βλ. www.health.harvard.edu/heart-meds/blood-pressure).
Εξατομικευμένη θεραπεία
Η δρ Fisher ακολουθεί μια εξατομικευμένη προσέγγιση στην αντιμετώπιση των ασθενών της. Σε ορισμένα άτομα η αρτηριακή πίεση παρακολουθείται όλο το 24ωρο. Αυτό σημαίνει ότι φορούν μια συσκευή που μετράει αυτόματα την αρτηριακή πίεση ανά 30-60 λεπτά καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας, και τα αποτελέσματα καταγράφονται. Άλλοι ελέγχουν απλώς την αρτηριακή τους πίεση με μια απλή συσκευή στο σπίτι για μερικές ημέρες στη διάρκεια μιας εβδομάδας ή και περισσότερο. «Χρησιμοποιώ τις τιμές που λαμβάνω για να εξατομικεύσω τις συστάσεις μου ως προς τον χρόνο λήψης των φαρμάκων. Εκείνους που παίρνουν πολλά φάρμακα συχνά τους συμβουλεύω να παίρνουν τουλάχιστον ένα από αυτά το βράδυ», λέει η ίδια.
Σε γενικές γραμμές, πιθανόν δεν είναι επικίνδυνο εάν οι ασθενείς αποφασίσουν από μόνοι τους να παίρνουν τα αντιυπερτασικά χάπια τους το βράδυ. «Ωστόσο, για να είστε σίγουροι ότι θα έχετε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα από τα φάρμακά σας, συζητήστε την ώρα που πρέπει να τα παίρνετε με τον γιατρό σας», συμβουλεύει η δρ Fisher.
Οφέλη της λήψης των αντιυπερτασικών πριν από τον ύπνο
Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2019, το περιοδικό European Heart Journal διαπίστωσε ότι τα άτομα που πήραν τα αντιυπερτασικά το βράδυ ήταν λιγότερο πιθανό να υποστούν καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο σε σχέση με εκείνους που τα έπαιρναν το πρωί. Δείτε παρακάτω μια σύνοψη των ευρημάτων:
Ποιοι: Συμμετείχαν 19.084 Ισπανοί ενήλικες με υψηλή αρτηριακή πίεση, με μέση ηλικία περίπου 60 ετών. Όλοι έπαιρναν τουλάχιστον ένα
φάρμακο για την πίεση.
Πώς: Με τυχαίο τρόπο, οι συμμετέχοντες επιλέχθηκαν να λάβουν όλα τους τα αντιυπερτασικά φάρμακα μία φορά την ημέρα, είτε αμέσως μετά την αφύπνιση είτε αμέσως πριν από την κατάκλιση.
Τι συνέβη: Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, η οποία διήρκεσε κατά μέσο όρο 6,3 χρόνια, οι ερευνητές έλεγχαν επανειλημμένως την αρτηριακή πίεση των συμμετεχόντων. Τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο, οι συμμετέχοντες είχαν μια φορητή συσκευή παρακολούθησης της πίεσης, η οποία κατέγραφε πολλαπλές ενδείξεις κατά τη διάρκεια ενός διημέρου. Οι ερευνητές παρακολουθούσαν επίσης τα ποσοστά των καρδιαγγειακών προβλημάτων, όπως η καρδιακή προσβολή και τα εγκεφαλικά επεισόδια.
Κύρια ευρήματα: Σε σύγκριση με τα άτομα που έπαιρναν τα φάρμακά τους το πρωί, εκείνοι που έπαιρναν την αγωγή το βράδυ είχαν καλύτερο έλεγχο της αρτηριακής πίεσης. Επίσης είχαν:
❱ 34% λιγότερες πιθανότητες να υποστούν καρδιακή προσβολή.
❱ 40% λιγότερες πιθανότητες να χρειαστούν επέμβαση για την αποκατάσταση της ροής του αίματος στην καρδιά (αγγειοπλαστική ή bypass).
❱ 49% λιγότερες πιθανότητες να υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο.
❱ 42% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρδιακή ανεπάρκεια.
