Η διάγνωση καρκίνου του προστάτη συνοδεύεται από σημαντικές συναισθηματικές και ψυχικές διεργασίες. «Ο καρκίνος του προστάτη εντοπίζεται σε ένα ιδιαίτερο σημείο του σώματος του άνδρα, και για τους περισσότερους αποτελεί μια σαφή ένδειξη ότι γερνούν και μια υπενθύμιση ότι δεν είναι πια τόσο νέοι», λέει ο δρ Mark Pomerantz, ογκολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Dana-Farber Cancer Institute. Στη συνέχεια, έρχεται η γεμάτη στρες απόφαση για τη θεραπεία. Ωστόσο, πολλοί άνδρες δεν συνειδητοποιούν σε ποιο βαθμό η απόφασή τους μπορεί να επηρεάσει τη σεξουαλική τους ζωή. «Οι συνήθεις θεραπευτικές επιλογές επηρεάζουν συχνά τη σεξουαλική λειτουργία και επιθυμία σε κάποιο βαθμό, που κυμαίνεται από τη στυτική δυσλειτουργία έως τη μειωμένη ερωτική επιθυμία», επισημαίνει ο δρ Pomerantz.
Προβλήματα και λύσεις Υπάρχουν τέσσερις τρόποι να προσεγγίσουμε την αρχική θεραπεία και αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη: προσεκτική παρακολούθηση, ριζική προστατεκτομή, ακτινοθεραπεία και θεραπεία στέρησης ανδρογόνων (ανδρικών ορμονών). Εξετάζουμε παρακάτω πώς καθεμιά από αυτές τις επιλογές μπορεί να επηρεάσει τη σεξουαλική ζωή σας και τι μπορείτε να κάνετε γι’ αυτό. Προσεκτική παρακολούθηση. Κατά τη μέθοδο αυτή, παρακολουθείτε τα επίπεδα του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) για τυχόν μεταβολές και υποβάλλεστε σε τακτικές δακτυλικές εξετάσεις του προστάτη και περιστασιακά σε βιοψίες. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να σας προτείνει μια βιοψία εάν το επίπεδο του PSA σας αυξηθεί ή εάν μια εξέταση δείξει μια νέα μάζα ή διογκωμένη περιοχή. Εάν η βιοψία δείξει μεταβολές, ο γιατρός σας μπορεί θα συνεχίσει την προσεκτική παρακολούθηση ή να ξεκινήσει θεραπεία. Παρότι η προσεκτική παρακολούθηση δεν επηρεάζει άμεσα τη σεξουαλική σας ζωή, μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του στρες, που με τη σειρά τους μπορεί να μειώσουν την ερωτική επιθυμία σας. «Ορισμένοι άνδρες δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν την αβεβαιότητα ότι μπορεί ο καρκίνος του προστάτη τους να επιδεινωθεί», σημειώνει ο δρ Pomerantz. «Έτσι μπορεί οι ασθενείς να έχουν δυσκολία να χαλαρώσουν, καθώς πρέπει να παρακολουθούν διαρκώς την κατάστασή τους». Προτείνει να υιοθετήσουν τεχνικές ανακούφισης από το στρες, όπως ο διαλογισμός, η γιόγκα ή ένα χόμπι, να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στην άσκηση και να ζητήσουν τη γνώμη ενός συμβούλου σεξουαλικής υγείας.
Ριζική προστατεκτομή. Αυτή η χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνει ολική αφαίρεση του προστατικού αδένα και των γύρω προσβεβλημένων ιστών. Καθώς πρόκειται για λεπτή επέμβαση, υπάρχει κίνδυνος να καταστραφούν σημαντικά νεύρα που ελέγχουν την πρόκληση και τη διατήρηση της στύσης. «Η τεχνολογία και η εξειδίκευση των χειρουργών έχουν βελτιωθεί πολύ την τελευταία εικοσαετία», λέει ο δρ Pomerantz. «Ωστόσο, μια προστατεκτομή έχει τεχνικές δυσκολίες και υπάρχει πιθανότητα, μετά την επέμβαση, ένας άνδρας να αντιμετωπίσει κάποιου βαθμού βλάβη των νεύρων». Τα καλά νέα είναι ότι τα όποια προβλήματα μπορούν συχνά να αντιμετωπιστούν με τα τυπικά φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία. «Αυτό βοηθάει μεγάλο ποσοστό ανδρών», λέει ο δρ Pomerantz. Βέβαια, τα φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία δεν θα βοηθήσουν αν έχουν τραυματιστεί πολλά νεύρα, προκειμένου να αφαιρεθεί πλήρως ένας επιθετικός καρκίνος του προστάτη. Σε αυτή την περίπτωση, απαιτούνται εναλλακτικές θεραπείες, όπως ενδοπεϊκές ενέσεις ή πεϊκές προθέσεις, προκειμένου ο ασθενής να επιτυγχάνει και να διατηρεί μια στύση.
Ακτινοθεραπεία. Σε γενικές γραμμές, οι ακτινοθεραπείες τείνουν να προκαλούν μικρότερη βλάβη στα νεύρα συγκριτικά με τη ριζική προστατεκτομή. Το ποσοστό της βλάβης εξαρτάται από τη δοσολογία που θα χρειαστεί και από τον αριθμό των συνεδριών. Εάν η βλάβη των νεύρων από ακτινοθεραπεία επηρεάζει την ικανότητά σας να επιτύχετε ή να διατηρήσετε στύσεις, οι θεραπευτικές επιλογές είναι οι ίδιες όπως μετά από εγχείρηση: φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία και –εάν καταστεί απαραίτητο– ενέσεις ή προθέσεις.
Θεραπεία στέρησης ανδρογόνων (ADT). Ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να τροφοδοτείται από την τεστοστερόνη. Η ADT έχει ως σκοπό να επιβραδύνει την ανάπτυξη του καρκινικού όγκου αναστέλλοντας την παραγωγή τεστοστερόνης. Δεδομένου ότι η παραγωγή τεστοστερόνης (της ορμόνης του φύλου) διακόπτεται, οι άνδρες συχνά νιώθουν κούραση και μειωμένη ερωτική επιθυμία. «Οι περισσότεροι άνδρες που υποβάλλονται σε θεραπεία στέρησης ανδρογόνων δεν χάνουν την επιθυμία τους για στενή επαφή ή για τη διατήρηση μιας προσωπικής σχέσης, εμφανίζουν όμως μείωση της επιθυμίας για σεξ», λέει ο δρ Pomerantz. Το θετικό με την ADT είναι ότι η θεραπεία μπορεί να σταματήσει εάν ο καρκίνος παρουσιάσει ύφεση, οπότε η ερωτική επιθυμία του άνδρα θα επανέλθει σύντομα. «Ορισμένοι ασθενείς είναι ασφαλές να διακόπτουν και να ξεκινούν ξανά τη θεραπεία, όποτε χρειάζεται. Εάν ο καρκίνος επανεμφανιστεί, η ADT μπορεί να ξεκινήσει και πάλι», υπογραμμίζει ο δρ Pomerantz.
Αναζητήστε συμβουλευτική θεραπεία
Έχετε υπόψη σας ότι οποιαδήποτε ζητήματα προκύψουν στη σεξουαλική σας ζωή λόγω της θεραπείας για καρκίνο του προστάτη μπορεί να επηρεάσουν και τη σύντροφό σας. «Η σύντροφος ενός ασθενούς μπορεί να νιώσει κι εκείνη απογοήτευση και άγχος από μια απότομη και μερικές φορές μακροχρόνια μεταβολή στη σεξουαλική τους ζωή», σημειώνει ο ογκολόγος δρ Mark Pomerantz από το Dana-Farber Cancer Institute.
Ο δρ Pomerantz συνιστά στα ζευγάρια να αναζητήσουν συμβουλευτική υποστήριξη, ο καθένας ξεχωριστά ή μαζί, ώστε να βοηθηθούν στο να συζητήσουν τους προβληματισμούς τους και να καταστρώσουν μια στρατηγική που θα είναι χρήσιμη και για τους δύο. Η προσέγγιση αυτή είναι πολύ επιτυχημένη. Μελέτη του 2011 στο επιστημονικό περιοδικό Cancer έδειξε ότι οι ασθενείς με καρκίνο του προστάτη και οι σύντροφοί τους βελτίωσαν τη σεξουαλική λειτουργία και ικανοποίησή τους ύστερα από σεξουαλική ψυχοθεραπεία.
«Η αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη παρουσιάζει δυσκολία για πολλούς άνδρες», καταλήγει ο δρ Pomerantz. «Το να γνωρίζουν πώς μπορεί να επηρεάσει άλλες πτυχές της ζωής τους, ειδικά τη σεξουαλική, μπορεί να βοηθήσει στη λήψη αποφάσεων».
