Κατά πάσα πιθανότητα, δεν παρατηρείτε συνήθως τους χτύπους της καρδιάς σας. Τι γίνεται όμως αν αντιληφθείτε ότι χτυπάει πιο γρήγορα ή πιο δυνατά; Αυτή η παράξενη αίσθηση είναι γνωστή ως «αίσθημα παλμών» – είναι η συνειδητοποίηση ότι οι παλμοί είναι ταχύτεροι, ισχυρότεροι ή ακανόνιστοι. Πρόκειται για έναν από τους συνηθέστερους λόγους που οδηγούν τους ανθρώπους στον καρδιολόγο.
«Στην πραγματικότητα προσπαθώ να αποφύγω τον όρο “αίσθημα παλμών”, γιατί είναι πολύ γενικός και ίσως παραπλανά», εξηγεί ο δρ William Sauer, επικεφαλής της υπηρεσίας καρδιακών αρρυθμιών στο Brigham and Women’s Hospital. Αυτό που εννοούν πολλοί άνθρωποι είναι μια δυσφορία στο στήθος, που πιθανώς να είναι σοβαρή και να χρήζει άμεσης αξιολόγησης, εφόσον διαρκεί περισσότερο από λίγα λεπτά. Αν βέβαια κάποιος παρουσιάζει και άλλα συμπτώματα, όπως ζάλη ή δύσπνοια, πρέπει να απευθυνθεί σε γιατρό άμεσα.
Πρώιμες (έκτακτες) καρδιακές συστολές
Οι μικρές και περιστασιακές διαταραχές του καρδιακού ρυθμού σπάνια αποτελούν αιτία ανησυχίας. Ένα συχνό αίτιο αυτού που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ως απώλεια κάποιου καρδιακού παλμού είναι η κατάσταση στην οποία οι ανώτερες κοιλότητες της καρδιάς (κόλποι) συστέλλονται ένα κλάσμα του δευτερολέπτου γρηγορότερα από ό,τι θα έπρεπε (πρώιμη ή έκτακτη κολπική συστολή). Στη συνέχεια, ο κόλπος παύει να λειτουργεί προκειμένου να ανακτήσει τον φυσιολογικό του ρυθμό. Οι κατώτερες κοιλότητες της καρδιάς (κοιλίες) συστέλλονται δυνατά για να προωθήσουν το επιπλέον αίμα που συγκεντρώνεται κατά την παύση. Αυτή η παύση μάς κάνει να πιστεύουμε ότι «χάσαμε» έναν παλμό.
Οι κοιλίες μπορούν επίσης να συσταλούν νωρίτερα από το κανονικό (έκτακτη ή πρώιμη κοιλιακή συστολή). Αυτό μας κάνει να νιώθουμε σαν να σταμάτησε προσωρινά να χτυπά η καρδιά και αργότερα να ξανάρχισε, δημιουργώντας μια αίσθηση ισχυρού χτυπήματος ή εναλλαγής, εξηγεί ο δρ Sauer. Πολλοί γιατροί χαρακτηρίζουν και τους δύο τύπους έκτακτων συστολών ως έκτοπες (ο όρος «έκτοπος» χρησιμοποιείται για κάτι που δεν βρίσκεται στον φυσιολογικό χώρο ή θέση). Αν έχετε τέτοιες έκτακτες συστολές σπάνια και είστε γενικά υγιής, δεν υπάρχει λόγος να απευθυνθείτε σε γιατρό.
Ταχυκαρδία
Κάποιες φορές η αρρυθμία πρέπει να ελεγχθεί από γιατρό. Ένα φτερούγισμα στο στήθος ίσως υποδηλώνει ασυνήθιστη ταχυκαρδία. Αν κάτι τέτοιο συμβαίνει χωρίς προφανή αιτία (άσκηση ή άγχος), ίσως οφείλεται σε ηλεκτρική διαταραχή στο ανώτερο τμήμα της καρδιάς. Το συνηθέστερο αίτιο είναι η κολπική μαρμαρυγή. Στην περίπτωση αυτή, ο ταχύς, ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. «Οι ακανόνιστοι παλμοί είναι το πρώτο που αντιλαμβάνονται πολλοί άνθρωποι με κολπική μαρμαρυγή», επισημαίνει ο δρ Sauer.
Μια λιγότερο συχνή αρρυθμία είναι η υπερκοιλιακή ταχυκαρδία. Η καρδιά μπορεί να φτάσει τους 250 παλμούς το λεπτό ή ακόμα περισσότερο, κατά διαστήματα που διαρκούν από λίγα λεπτά έως μερικές ώρες. Τις περισσότερες φορές δεν είναι επικίνδυνη, μπορεί όμως να προκαλέσει ζάλη ή λιποθυμία, ανάλογα με τη διάρκειά της.
Διάγνωση των αρρυθμιών
Επειδή οι αρρυθμίες τείνουν να εμφανίζονται περιστασιακά, σπάνια ανιχνεύονται με ηλεκτροκαρδιογράφημα. «Όταν τα συμπτώματα εμφανίζονται ανά μερικές εβδομάδες, η καλύτερη λύση είναι ένα μικρό έμπλαστρο που κολλάτε στο στήθος», εξηγεί ο δρ Sauer, καθώς μπορεί να καταγράψει τον καρδιακό ρυθμό για 15 ημέρες. Για τα λιγότερο συχνά συμπτώματα, ένα άτομο μπορεί να φορέσει μια συσκευή που παρακολουθεί την καρδιά και καταγράφει τη μη φυσιολογική λειτουργία επί έναν μήνα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, όπου ο ασθενής έχει αραιά αλλά πολύ ενοχλητικά συμπτώματα, είναι δυνατή η εμφύτευση κάτω από το δέρμα μιας μικροσκοπικής συσκευής που καταγράφει ασύρματα τον καρδιακό ρυθμό επί τρία χρόνια.
Ένα ευρύ φάσμα παραγόντων μπορεί να πυροδοτήσει «αίσθημα παλμών», μεταξύ των οποίων η σωματική άσκηση, το άγχος, κάποιες ασθένειες και ορισμένα φάρμακα (δείτε «Τι μπορεί να προκαλέσει αίσθημα παλμών»). «Δεν είναι πάντα εφικτό να αποφύγουμε αυτούς τους παράγοντες και, αν το κάνουμε, το όφελος δεν είναι σημαντικό», εξηγεί ο δρ Sauer. Ακόμα και αν οι αρρυθμίες δεν υποδηλώνουν κάποια σοβαρή ασθένεια, μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενοχλητικές. Αν συμβαίνει αυτό, οι θεραπευτικές προσεγγίσεις περιλαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή ή καθετηριασμό, μια τεχνική με την οποία προκαλούνται μικρές αλλοιώσεις στον μη φυσιολογικό καρδιακό ιστό, ώστε να διακοπούν τα μη φυσιολογικά ηλεκτρικά σήματα.
Τι μπορεί να προκαλέσει αίσθημα παλμών
❱ Άγχος, στρες, φόβος, πανικός
❱ Σωματική άσκηση
❱ Καφεΐνη, αλκοόλ, νικοτίνη
❱ Παθήσεις όπως ο υπερθυρεοειδισμός, η υπογλυκαιμία, η υποκαλιαιμία, η αναιμία, η αφυδάτωση
❱ Φάρμακα όπως εισπνεόμενα από ασθματικούς, αποσυμφορητικά, φάρμακα για τον θυρεοειδή ή κατά των καρδιακών αρρυθμιών
