Γεννημένος το 1928 στο Κλίβελαντ, ο Τζιμ Λόβελ έμεινε ορφανός από πατέρα σε ηλικία 5 ετών. Από μικρός είχε μανία με τους πυραύλους και τον μοντελισμό. Οταν του δόθηκε η ευκαιρία, σπούδασε μηχανολόγος μηχανικός και αποφοίτησε από τη Ναυτική Ακαδημία της Ανάπολις. Από τους 783 συναποφοίτους του, οι επιδόσεις και η αφοσίωσή του τον έκαναν έναν από τους ελάχιστους που προκρίθηκαν για να γίνουν πιλότοι μαχητικών αεροσκαφών – ήταν, δε, τόσο καλός, που σύντομα έγινε και εκπαιδευτής.
Τον Σεπτέμβριο του 1962, υπό την πίεση και της επιτυχημένης εκτόξευσης του Vostok-1, με το οποίο ο Ρώσος Γιούρι Γκαγκάριν έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε σε τροχιά γύρω από τη Γη, η NASA ανακοίνωσε τη δεύτερη ομάδα αστροναυτών που θα επάνδρωνε τις αποστολές με στόχο την προσσελήνωση μέχρι το τέλος της δεκαετίας: το όνομα του Λόβελ ήταν ανάμεσα στους εννέα εκλεκτούς, δίπλα σε αυτό του Νιλ Αρμστρονγκ.
Ο Λόβελ πληρούσε όλα τα κριτήρια: είχε περισσότερες από 1.500 ώρες πτήσεις, εμπειρία διαχείρισης της προοπτικής θανάτου, είχε πιλοτάρει αεροπλάνα με υπερσύγχρονα συστήματα, ύψος 1,80 (το ανώτερο όριο ήταν 1,83) και πτυχίο μηχανικού. Τον Οκτώβριο ξεκίνησε την εκπαίδευσή του: για τέσσερις μήνες, 12 ώρες την εβδομάδα θεωρητικά μαθήματα προώθησης διαστημικών σκαφών, τροχιακής μηχανικής, αστρονομίας, πληροφορικής και ιατρικής. Στη συνέχεια παρακολούθησε σεμινάρια μηχανών πυρηνικής ενέργειας και γεωλογίας της Σελήνης, πριν αρχίσουν οι εντατικές ασκήσεις σε περιβάλλον μηδενικής βαρύτητας και η «επιβίωση ζούγκλας» σε Παναμά και Φλόριντα. Επελέγη, μάλιστα, να εξειδικευθεί στη χρήση συστημάτων ανάκτησης, ελέγχου της σεληνακάτου και αλεξίπτωτων επιβραδύνσεως και σταθεροποίησης.
Από εκεί και πέρα, η ζωή του ήταν γεμάτη με πρωτιές, όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά και για την ανθρωπότητα: τον Δεκέμβριο του 1965 πήρε την πρώτη γεύση του Διαστήματος ως μέλος της αποστολής Gemini 7, ενώ τρία χρόνια αργότερα έγινε, μαζί με άλλους δύο αστροναύτες του Apollo 8, ο πρώτος άνθρωπος που ξέφυγε από τη βαρύτητα της Γης και ο πρώτος που είδε την πλευρά της Σελήνης που δεν είναι ορατή από τον πλανήτη μας, καθώς για 20 ώρες είχε μπει σε τροχιά γύρω από αυτήν, κάνοντας συνολικά δέκα φορές τον κύκλο της. Οταν είχε έρθει η ώρα της επιστροφής, τα Χριστούγεννα του 1968, τα πρώτα λόγια του ήταν: «Σας ενημερώνουμε ότι υπάρχει τελικά ο Αγιος Βασίλης!» Οταν πάτησε το πόδι του και πάλι στη Γη, είχε ολοκληρώσει 147 ώρες πτήσης και είχε διανύσει πάνω από 933.000 χιλιόμετρα. Είχε, μάλιστα, προλάβει να δώσει το όνομα της συζύγου του, Μέριλιν, σε ένα σεληνιακό όρος.
Τον Απρίλιο του 1970 και ενώ όλος ο κόσμος είχε δει το καλοκαίρι της περασμένης χρονιάς τον Νιλ Αρμστρονγκ να περπατάει στο φεγγάρι, η φιλόδοξη εκτόξευση του Apollo 13 εθεωρείτο η πιο κατάλληλα εξοπλισμένη ώστε να συλλέξει υλικό από την περιοχή κοντά στον κρατήρα Φρα Μάουρο, με στόχο να εξαχθούν πληροφορίες για τη σύγκρουση της Σελήνης με αστεροειδείς πριν από 12 εκατομμύρια χρόνια. Αντί όμως να γίνει προσσελήνωση, μία έκρηξη στην αποθήκη οξυγόνου του αεροσκάφους άλλαξε όλα τα δεδομένα: μέσα σε δύο ώρες είχε καεί όλο το διαθέσιμο οξυγόνο και πλέον το μοναδικό ζητούμενο ήταν η επιστροφή των τριών αστροναυτών. Ο πιλότος Τζον Σουίγκερτ είπε το περίφημο «Ok Houston, we’ve had a problem», αλλά από το κέντρο ελέγχου ζητήθηκε να επαναλάβουν το μήνυμα – όπως και έκανε, ως κυβερνήτης, ο Τζιμ Λόβελ. Στη συνέχεια, χωρίς να πανικοβληθεί, πάντοτε σε συνεννόηση με τη βάση στο Χιούστον, ο Λόβελ οδήγησε το διμελές πλήρωμά του στη σεληνάκατο (που διέθετε αυτόνομο απόθεμα οξυγόνου) με το όνομα Υδροχόος και εκεί υπολόγισε, εκτός προγράμματος, τις συντεταγμένες και τις πληκτρολόγησε με στόχο να πέσουν με ασφάλεια κάπου στον Νότιο Ειρηνικό.
Σε περίπτωση λάθους, η σεληνάκατος, που είχε μετατραπεί σε όχημα διάσωσης, είτε θα έμενε σε αιώνια τροχιά γύρω από τη Γη είτε θα παραδινόταν στις φλόγες. Ηταν, άλλωστε, σχεδιασμένη να φιλοξενεί δύο ανθρώπους για δύο ημέρες, αλλά λειτούργησε ως καταφύγιο τριών ανθρώπων για τέσσερις ημέρες – και οι τρεις έφτασαν εξαντλημένοι και αφυδατωμένοι, αλλά εκστασιασμένοι: ήταν, ενάντια στις προβλέψεις, ζωντανοί!
«Φοβάμαι ότι αυτή θα είναι η τελευταία αποστολή στο φεγγάρι για ένα μεγάλο διάστημα», δήλωσε αμέσως μετά και φυσικά η NASA έσπευσε να τον διαψεύσει, καθώς μόλις εννέα μήνες αργότερα το Apollo 14 πραγματοποίησε την ακυρωθείσα αποστολή, με ενισχυμένες δεξαμενές οξυγόνου και επιπλέον μπαταρίες για τυχόν επείγοντα περιστατικά.
Η ειρωνεία είναι πως αρχικά ο Λόβελ προοριζόταν για κυβερνήτης του Apollo 14, αλλά όταν του ζητήθηκε, για επιχειρησιακούς λόγους, να αντικαταστήσει τον κυβερνήτη του Apollo 13, είχε απαντήσει: «Πολύ ευχαρίστως! Πόση διαφορά, άλλωστε, μπορεί να έχει το Apollo 13 από το Apollo 14»;
Ο Λόβελ είναι ο μόνος άνθρωπος που ταξίδεψε στο φεγγάρι δύο φορές, αλλά δεν πάτησε ποτέ σε αυτό. Πήρε σύνταξη από το πολεμικό ναυτικό και αποσύρθηκε από τα διαστημικά προγράμματα το 1974. Μέχρι το 1991 εργάστηκε ως διοικητικό στέλεχος σε διάφορες εταιρείες.
Βραβεύθηκε αμέτρητες φορές με πάσης φύσεως μετάλλια «για τις υπηρεσίες, το θάρρος και την αυτοθυσία του». To 1994 έγραψε το βιβλίο «Lost Moon: The Perilous Voyage Of Apollo 13», που μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη από τον Ρον Χάουαρντ, με τον Τομ Χανκς να επιλέγεται τελευταία στιγμή αντί του Κέβιν Κόστνερ για τον ρόλο του Λόβελ. Στην ταινία είχε ένα μικρό ρόλο και ο τελευταίος, που εμφανίζεται ως πλοίαρχος του «USS Iwo Jima», που είχε συλλέξει τους τρεις αστροναύτες – μάλιστα, του είχε προταθεί να υποδυθεί τον ναύαρχο κυβερνήτη του αεροπλανοφόρου, αλλά ο ίδιος είχε απαντήσει: «Ως πλοίαρχος αποστρατεύτηκα, ως πλοίαρχος θα επανεμφανιστώ».
Ο Τζιμ Λόβελ πέθανε, σε ηλικία 97 ετών, στις 7 Αυγούστου. Αφησε πίσω του τέσσερα παιδιά, έντεκα εγγόνια και εννέα δισέγγονα. Παράλληλα, έδωσε και ένα λαμπρό παράδειγμα ψυχραιμίας αφοσίωσης στον στόχο: «Η αποστολή μας ήταν μια αποτυχία, αλλά τη θεωρώ μια… επιτυχημένη αποτυχία! Οσο μπορείς και αναπνέεις, μπορείς να σκέφτεσαι λύσεις για κάθε πρόβλημα. Οταν αντιμετωπίζεις ένα πρόβλημα, δεν μπορείς να κλείνεις τα μάτια και να εύχεσαι να σε σώσει ένα θαύμα. Γιατί το θαύμα είναι κάτι που πρέπει να κάνεις εσύ ο ίδιος, ή μόνος ή με τη βοήθεια των άλλων».
