Live / «Καθημερινή Φόρουμ»: Περιβάλλον & Δόμηση, Μια άνιση μάχη;

Περιβάλλον και Κράτος Δικαίου

Μ. Πικραμένος, Πρόεδρος ΣτΕ 

• Οι δικαστές στην εποχή μας πρέπει να μιλούν, δεν ισχύει πλέον ότι οι δικαστές πρέπει να μιλάμε μόνο με τις αποφάσεις τους. Είμαστε υποχρεωμένοι να εξηγούμε πράγματα.
• Το 1975 ο συνταγματικός νομοθέτης είπε ότι η δικαιοσύνη, ειδικά το ΣτΕ κάνει έλεγχο συνταγματικότητας των νόμων. Το σύνταγμα θέλει έναν εγγυητή της διάρκειας - το ΣτΕ μπορεί να βάλει ένα στοπ
• Σε όλη την Ευρώπη και τη βόρεια Αμερική ο δικαστής δεν εφαρμόζει μόνο, αλλά πρωτίστως ερμηνεύει τον νόμο. Αυτό είναι το αλφαβήτα της φιλελεύθερης δημοκρατίας.
•  Το ΣτΕ από τη δεκαετία του 80 είχε ξεκαθαρίσει τι κάνει ο οικοδομικός κανονισμός και ο πολεοδομικός σχεδιασμός. Ο νομοθέτης του 2012 έπρεπε να λάβει υπόψη την παγιωμένη νομολογία και να νομοθετήσει λαμβάνοντας υπόψη τον κανόνα αυτό.
• Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας οφείλει να λειτουργεί ως θεσμικός εγγυητής του περιβάλλοντος - αυτός είναι ο ρόλος ενός επαγγελματικού συλλόγου. Αυτοί οι οργανισμοί είναι συνομιλητές με το κράτος και πρέπει να το συμβουλεύουν.
• Βγάλατε μία απόφαση ότι δεν μπορεί να υπάρχει μια οριζόντια ρύθμιση στον ΝΟΚ - νομίζω ότι είναι μια ισορροπημένη απόφαση. Λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις στο περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, αυτά ως δικαστήριο κι ασκώντας οριακό έλεγχο, είπαμε ότι έτσι όπως είναι διατυπωμένα δεν είναι για πέταμα, είναι για να εφαρμοστούν σε ορισμένες περιοχές.
• Χρειάζεται συνέργεια των τριών πολιτειακών λειτουργιών για να προχωρήσει η χώρα. Το 2012 αν το υπ. Περιβάλλοντος μας είχε καλέσει, θα είχαν αποφευχθεί αυτά τα προβλήματα. Οφείλουμε να λαμβάνουμε υπόψη τις σύγχρονες εξελίξεις και να βγάζουμε αποφάσεις - απόφαση του ΝΟΚ βγήκε σε 3,5 μήνες.
• Κληθείς να σχολιάσει την κριτική για την ασάφεια της απόφασης, απάντησε: Κάνουμε ό,τι μπορούμε - μπήκε ένας κόφτης, ένα σημείο τομής, δεν μπορούμε να γίνει διαφορετικά. Σε περίπτωση πρόδηλης αντισυνταγματικότητας, ο υπάλληλος δεν ακούει - μόνο αν διαταχθείς από ανώτερο σου εγγράφως για λόγους εθνικού συμφέροντος. Οι δικαστικές αποφάσεις εφαρμόζονται έναντι όλων, δεν είναι α λα καρτ.
• Θα συζητήσουμε το συντομότερο δυνατόν όλες τις αποφάσεις που δεν έχουν ληφθεί ακόμα. Εννοείται ότι είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε με το υπουργείο Περιβάλλοντος. Η μεταφορά τεχνογνωσίας είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για μία πολιτεία να νομοθετεί.
• Οι εκτός σχεδίου δόμηση είναι μια πραγματικότητα εδώ και χρόνια - γιατί όμως πρέπει να έχεις μία πρόσοψη; Για τη ασφάλεια τη δική σου, για να μπορεί το πυροσβεστικό να φτάσει. Είναι στοιχειώδες για τη λειτουργία μίας πολιτείας. Δεν μπορείς να βάλεις σε οικισμούς σπίτια που έχουν κτιστεί σε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ τους - κάποιοι έκτισαν σπίτια με τη σκέψη ότι κάποια στιγμή αυτά θα μπουν στο σχέδιο πόλεως.
• Ο κοινόχρηστος δρόμος είναι για την ασφάλεια, να έχουν τη δυνατότητα όσοι είναι εκτός σχεδίου να έχουν ένα πυροσβεστικό στο σπίτι τους αν χρειαστεί.
• Το πρόβλημα της χώρας είναι πρωτίστως κοινωνικό - έννοια του δημοσίου συμφέροντος είναι σχεδόν ανύπαρκτη, δεν είναι τυχαίο ότι δεν υπάρχουν πεζοδρόμια, ότι οι κοινόχρηστοι είναι ελάχιστοι. Υπάρχει απίστευτη επίθεση στον δημόσιο χώρο. Οι δικαστές είναι αντανακλάσεις μίας κοινωνίας που δεν θέλει να υπάγεται σε κράτος δικαίου.
• Το δικαστήριο ενεργεί κατόπιν αιτήματος από πολίτες, η ευθύνη είναι της πολιτείας, με τις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές βοηθάμε σε ένα επίπεδο. Εμείς κρίνουμε εκ των υστέρων με βάση τα δεδομένα που έχουμε.
• Το κράτος δεν είναι μόνο ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί, κράτος είμαστε όλοι. Υπάρχει ατομική και δυστυχώς την έχουμε ξεχάσει - μιλάμε μόνο για την ευθύνη σε υψηλότερα επίπεδα. Εχουμε ατομική ευθύνη απέναντι στο κράτος που έχουμε κληθεί να υπηρετούμε.
• Όσον αφορά στην καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων, είπε ότι υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς με αποτέλεσμα το δικαστήριο το δικό μας (ΣτΕ) που έχει 10.000 υποθέσεις, να καλείται να αντιμετωπίσει χωρίς φίλτρο μεγάλο όγκο υποθέσεων. Υπάρχουν, επίσης, συνάδελφοι που δείχνουν βραδύτητα - ήταν παράδοση στο ΣτΕ. Αυτά όμως τελειώσαν, ο στοχασμός πρέπει να γίνει πιο συνοπτικός.
• Δεν έχουμε κουλτούρα αξιολόγησης στην Ελλάδα - δεν λέγαμε ποτέ στο ΣτΕ  πολλά λόγια σε κάποιον που κωλυσιεργεί ότι δεν κάνει για τη δουλειά. Τώρα προσπαθούμε να αλλάξουμε τα πράγματα, οι αξιολογήσεις έγιναν πιο βαθιές.
• Ο μόνος τρόπος συμμόρφωσης με αποφάσεις που δεν έχουν εκτελεστεί είναι η επιβολή προστίμων.
• Η χώρα μας δεν πάσχει από δικαστές αλλά από δικαστικούς υπαλλήλους, είναι ανάγκη να δώσουμε βάση στο υποστηρικτικό δυναμικό.
• Δήλωσε ότι νιώθει έντονα αποδιοπομπαίος τράγος - δεν με ενδιαφέρει, θέλω να είμαι εντάξει απέναντι στην κοινωνία, έχω βάλει ως σκοπό μου τον εκσυγχρονισμό. Η Ευρώπη δεν είναι μόνο για να μας δίνει λεφτά, αλλά να μας βάζει και κάποιες φόρμες.
• Όλα είναι σε κρίσιμο σταυροδρόμι στη χώρα - τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η επικοινωνία των ανθρώπων γίνεται με τρόπο άναρχο, έχει υπάρξει αναταραχή και εξευτελίζονται θεσμοί με fake news και χυδαίες διατυπώσεις.
• Για το περιβάλλον είπε ότι απαιτείται συναίνεση στο πολιτικό σύστημα - δεν πρέπει να προεκλογικά οι κυβερνήσεις να ανατρέπουν πολιτικές που έχουν κάνει με κόπο προς όφελος του εκλογικού κέρδους. Η συνέχεια πρέπει να είναι βασικός σκοπός όλων μας. Η χώρα δεν είναι ξέφραγο αμπέλι - πρέπει να φέρουμε σε πέρας την αποστολή μας. Οι καλές πρακτικές μένουν - η προσπάθεια η δική μου είναι να αφήσουμε πίσω καλές πρακτικές. Δεν θέλουμε τους κανόνες στην Ελλάδα, υπάρχει μία διαρκή πάλι ανάμεσα στη νομιμότητα και την παρανομία.
• Αποχώρησα από έναν Όμιλο όπου ήμουν διότι δεν ήταν δυνατόν να μείνω καθώς υπήρχαν παρανομίες. Όταν βλέπεις παρανομία, σηκώνεσαι και φεύγεις και δεν θες και καμία σχέση μαζί τους.

Τη συζήτηση συντόνισε ο Α. Παπαχελάς, Διευθυντής «Η Καθημερινή»

Προλογικά, ο κ. Παπαχελάς σημείωσε: «Αν κάποιοι κατηγορούν εμάς ότι είμαστε "κομμουνιστές", κάποιοι πολιτικοί πρέπει να αναγνωρίσουν ότι και οι ίδιοι είναι λαϊκιστές».

Προστατεύουμε τα νησιά μας;

Γ. Χατζημάρκος, Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου

• Προτιμώ να αντικαταστήσω τον όρο τουρισμό με τον όρο φιλοξενία. Η τουριστική ανάπτυξη δεν είναι οριζόντια, κάθε νησί έχει τον δικό του χαρακτήρα, με ρυθμίσεις που να αφορούν το κάθε νησί ξεχωριστά - το νησί να κρατήσει ταυτότητα.
• Σαν χώρα έχουμε σχέδιο; Επί 204 χρόνια αγωνιζόμαστε να αποκτήσουμε τοπικά πολεοδομικά σχέδια. Αυτή τη στιγμή, ό,τι γίνεται, γίνεται σχεδόν αυτοσχέδια.
• Απαντώντας στο ερώτημα αν προστατεύονται τα νησιά μας, είπε ότι σε σχέση με το παρελθόν έχουν γίνει άλματα, αλλά σημείωσε ότι πρέπει να προχωρήσουν τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια.
• Τι ισχύει για το Σαρακήνικο: Δεν είναι Natura, δεν είναι προστατευόμενη περιοχή.
• Πιστεύω ότι ένα μεγάλο κομμάτι όσων συμμετέχουν στο δημόσιο διάλογο με κίνητρο υποτίθεται το περιβάλλον, έχουν άλλα κίνητρα.

Γ. Ρέτσος, Πρόεδρος ΙΟΒΕ

• Η Ελλάδα σκοράρει υψηλότερα σε ό,τι έχει να κάνει με τον άνθρωπο και το φυσικό της πλούτο - η τουριστική ανάπτυξη είναι μία πραγματικότητα. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στα 5 σημαντικότερα τουριστικά brands παγκοσμίως. Είμαστε υπερδύναμη στον χώρο του τουρισμού - πρέπει με στρατηγική να δούμε πώς θα διατηρήσουμε αυτή την ανάπτυξη και πώς θα πάμε ψηλότερα.
• Προσπαθούμε συνέχεια να ανακαλύψουμε τον τροχό στον τουρισμό - η Μαγιόρκα ας πούμε είναι πρότυπο πόλης, ένα νησί στην ανταγωνίστριά μας Ισπανία. Η αδειοδοτική διαδικασία της Ισπανίας είναι 3 φορές ακριβότερη από της Ελλάδας, αλλά είναι ξεκάθαρο τι πρέπει να κάνεις, αλλά αν παρανομήσεις, η οικοδομή σταματάει και δεν μπορείς να προχωρήσεις.
• Επειδή δεν έχουμε πλαίσιο, καταλήγουμε να κάνουμε τις συζητήσεις που κάνουμε και ξανακάνουμε. 
• Ο τουρισμός πλέον είναι εμπειρία, δεν είναι μόνο αυτό που λέγαμε παλία "μία εβδομάδα ξεκούρασης". Ως Ελλάδα έχουμε τεράστια ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.

Στ. Ποταμίτης, Δικηγόρος

• Τουριστική ανάπτυξη είναι μια βιώσιμη δραστηριότητα στον χώρο της φιλοξενίας, που ευνοεί κι άλλες δραστηριότητες.
• Οι δραστηριότητες πρέπει να είναι βιώσιμες από κάθε άποψη. Η Σίφνος θα μπορούσε να κάνει πολλά πράγματα, αλλά όχι αυτόματα.
• Εχουμε πολύπλοκους νόμους που δεν εφαρμόζονται. Ξέρουμε πολλές φορές ότι αυτό που έχουμε νομοθετήσει, στην πράξη δεν μπορεί να εφαρμοστεί.

Ι. Σπιλάνης, Ομότιμος καθηγητής, Τμήμα Περιβάλλοντος, Πανεπιστημίου Αιγαίου

• Πρέπει να δούμε αν ο τουρισμός οδηγεί στη βελτίωση της ζωής των κατοίκων. Πρέπει να αξιοποιηθεί το περιβάλλον κι ο πολιτισμός.
• Υπογράμμισε ότι σε πολλές περιπτώσεις θέλουμε να γκριζάρουμε τα πράγματα.

Μ. Ναδάλη, Δήμαρχος Σίφνου

• Τουριστική ανάπτυξη είναι η φυσιογνωμία του νησιού - την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική φυσιογνωμία.
• Δεν μιλάμε πάντα για αυθαίρετη δόμηση, αλλά για νόμιμα κτίρια. Πρέπει να δούμε αν τα κτίσματα έχουν τη νομιμότητα που θα πρέπει να έχουν.
• "Όχι στα υπόσκαφα, όχι σε πισίνες", είπαμε ομόφωνα στο δημοτικό συμβούλιο της Σίφνου. 

Συντονίζει η Χρ. Βίδου, Δημοσιογράφος και παρουσιάστρια ΣΚΑΪ

Νέος Οικοδομικός Κανονισμός Πόσο αλλάζει τις πόλεις μας;

Π. Δραγώνας, Αρχιτέκτονας

• Το πρόβλημα είναι δύσκολο διότι εμπλέκονται πολλοί παράγοντες και πολλά δεδομένα - χρειάζεται αλλαγή παραδείγματος. Υπάρχει και μία τεράστια στεγαστική κρίση που κάνει ακόμα πιο σύνθετη την κατάσταση.

Γρ. Κωνσταντέλλος, Δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης

• Οταν θέλουμε να αντικαταστήσουμε το κτιριακό απόθεμα - δεν μας κοστίζει τίποτα να φτιάξουμε ίδιου μεγέθους κτίρια. Πρέπει να βρούμε ένα άλλο αναπτυξιακό μοντέλο που δεν θα εμποδίζει τη χώρα μας να κάνει και κάτι παραπάνω.

Θ. Σκυλακάκης, πρ. Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας

• Δεν θα είναι βιώσιμες κάποιες πόλεις μας λόγω της κλιματικής κρίσης - αυτό το πράγμα που έχουμε δεν είναι βιώσιμο στο μέλλον. Δεν είναι θέμα γούστου αλλά πρακτικών αναγκαιοτήτων.

Γ. Στασινός, Πρόεδρος ΤΕΕ

• Δύο δεδομένα: το 65% των κτιρίων είναι χτισμένα πριν από το 1985, δεν είναι τόσο ασφαλή όσο θα έπρεπε να είναι. Επίσης 65-70% από τα κτίρια μας, που είναι προ του 1980, παράγουν έως και 30πλάσιους ρύπους σε σχέση με ένα ενεργειακά σωστά κατασκευασμένο κτίριο.
• Θα πρέπει σταδιακά, αν δεν θέλουμε να τα γκρεμίσει κάνας σεισμός τα κτίρια, να ανανεωθούν. Πρέπει κάπως να ανανεωθεί αυτός ο πλούτος και να κτίζεται με νέο οικοδομικό κανονισμό η χώρα.

Γ. Λιάλιος, Δημοσιογράφος «Η Καθημερινή»

• Δεν υπάρχει πρόθεση της πολιτείας να υπάρχει συναίνεση σε αυτά τα θέματα - θέλει η κάθε κυβέρνηση να ικανοποιήσει "πολιτικές επιλογές".
• Είναι ζήτημα ευρύτερης πολιτικής ένδειας για το κτίριο - στην Ελλάδα έχουμε θεοποιήσει τον ιδιωτικό τομέα. Κάποιοι άνθρωποι θα στηρίξουν τα συμφέροντα των εργολάβων, κάποιοι άλλοι θα στηρίξουν το περιβάλλον.

Συντόνισε η Γ. Επτακοίλη, Αρχισυντάκτρια «Η Καθημερινή»

Νέος Οικοδομικός Κανονισμός Πόσο αλλάζει τις πόλεις μας;

Γρ. Κωνσταντέλλος, Δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης

• Πολεμάμε απέναντι σε όλους όσοι επιχειρούν ακόμα και τις λίγες πόλεις που παραμένουν βιώσιμες -κι όχι βουτηγμένες στο τσιμέντο- να τις διασώσουμε.
• Ο νόμος σχεδιάστηκε με λάθος τρόπο και λάθος χρόνο. Η λογική ήταν ότι πρέπει να δοθούν κίνητρα για να φτιάξουμε κτίρια οικολογικώς φιλικότερα.
• Το 2019 το υπουργείο έβγαλε ένα "χρησμό", που έλεγε ότι όλα τα κίνητρα να τα εφαρμόσετε συνδυαστικά - έτσι φτάσαμε σε κτιριακές τερατογενέσεις.
• Η μόνη σωστή απόφαση, είπε, ήταν να εξαιρεθούν 3 περιοχές: Ψυχικό, Φιλοθέη, Εκάλη. Πρόσθεσε δε ότι αυτό έπρεπε να επεκταθεί και σε άλλες πόλεις.
• Σημείωσε ότι η αυτοδιοίκηση δεν έχει καμία απολύτως εμπιστοσύνη στο υπουργείο Περιβάλλοντος και διαμαρτυρήθηκε ότι οι δήμοι έχουν μόνο γνωμοδοτικό κι όχι αποφασιστικό χαρακτήρα για το πώς θα δομηθούν οι πόλεις.

Θ. Σκυλακάκης, πρ. Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας

• Υπήρχε προφανές σφάλμα στον τρόπο που λειτουργούσε ο κανονισμός και το διορθώσαμε άμεσα, χωρίς καμία καθυστέρηση.
• Ο ΝΟΚ είχε διάφορα πράγματα - κάποια δεν είχαν την περιβαλλοντική σημασία που τους δόθηκε - κάποια άλλα είχαν.
• Η Αττική είναι μία τεράστια τσιμεντόπλακα κι αυτό είναι το επόμενο αδιέξοδο στην κλιματική κρίση.
• Θεωρώ ότι τα προβλήματα σε σχέση με τη δόμηση είναι ευρύτερα σε σχέση με αυτά του ΝΟΚ. Εξακολουθούμε να έχουμε εκτεταμένη αυθαίρετη δόμηση. Βρίσκουμε κυκλώματα διαφθοράς που τρέφουν αυτή την αυθαίρετη δόμηση - και από αυτή τρέφονται. Το ότι εξακολουθεί να παραμένει η αυθαίρετη δόμηση καθιστά ανενεργή όποια πολεοδομική πολιτική συζητάμε.
• Ο λόγος που δεν ξεκινάμε από τα αυθαίρετα, είναι αυτό που εγώ ονομάζω περιβαλλοντικό λαϊκισμό. Ο εντοπισμός της αυθαίρετης δόμησης είναι κομμάτι των Πολεοδομιών που είναι υπαγόμενες στο υπ. Εσωτερικών και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αν δεν ξεκινήσουμε τη συζήτηση από τα αυθαίρετα, η συζήτηση είναι εξ αρχής υπονομευμένη, πρόσθεσε.

Γ. Στασινός, Πρόεδρος ΤΕΕ

• Οι επιπτώσεις από την παρέμβαση του ΣτΕ είναι ότι καλλιεργήθηκε στους πολίτες η εντύπωση ότι δεν υπάρχει ασφάλεια δικαίου στη χώρα. Αυτό που έβλαψε περισσότερο τη χώρα, είναι ότι οι επενδυτές δεν εμπιστεύονται τη χώρα για να κάνουν εδώ επένδυση.
• Θα δώσω ένα παράδειγμα: Κάποιος Κινέζος που πήρε golden visa αγόρασε ένα διαμέρισμα - χτίζεται η οικοδομή, αλλά γίνεται αναστολή, σταματάει η άδεια, άρα πρέπει να καταργηθούν τα συμβόλαια και ο Κινέζος που πήρε τη golden visa πρέπει "να ξαναγίνει Κινέζος".
• Οι επιπτώσεις είναι τεράστιες - αναδρομικά καταργήσαμε νόμιμες διοικητικές πράξεις. Πως μπορεί να εμπιστευτεί κανείς τη χώρα να κάνει το οτιδήποτε;

Γ. Λιάλιος, Δημοσιογράφος «Η Καθημερινή»

• Το 2012 ψηφίστηκε ο νόμος με τη φιλοδοξία να γίνει κάτι καλύτερο - μετά την κρίση όλα εξαφανίζονται. Μετά το 2018 η οικονομία ανακάμπτει, αρχίζουν πολλοί να χτίζουν στην Ελλάδα και η οικοδομή γίνεται χρηματιστηριακό προϊόν. Δεν μιλάμε για ανάπτυξη, αλλά πως θα γίνει "ό,τι κατάλυμα επιθυμώ με όποιους όρους δόμησης".
• Η πολιτεία αντί να ελέγξει την κατάσταση, την ενθαρρύνει. Ξαφνικά είδαμε να ξεφυτρώνουν κτίρια με 2-3 ορόφους ψηλότερα. Το είδαμε και στα νησιά. Το υπουργείο δεν αντέδρασε, θεώρησε ότι πρέπει να διευκολύνουμε τους επενδυτές.
• Το πρόβλημα με την αυθαίρετη δόμηση είναι ότι γίνεται μέσα από την απουσία ελέγχων - έχουμε φτιάξει ένα σύστημα όπου κυριαρχεί η απουσία ελέγχου.
• Καταληκτικά διερωτήθηκε: Στους πόσους Κινέζους θα πούμε φτάνει;

Π. Δραγώνας, Αρχιτέκτονας

• Από τον 1929 έχουμε οικοδομικό κανονισμό - αυξήσεις δόμησης έχουν ξαναγίνει στο παρελθόν. Είναι μια κατάσταση που εμφανίζεται συχνά στην Ελλάδα.
• Στο ΝΟΚ του 2012, θέλησαν να δώσουν προτεραιότητα στο περιβάλλον. Θα περιμέναμε να δούμε πολυκατοικίες φιλικές στο περιβάλλον, δεν το βλέπουμε, αντ' αυτού βλέπουμε μεγάλα κτίρια που βλέπαμε στο παρελθόν. Αυξήθηκε δραματικά ο κτιριακός όγκος.
• Το οποιοδήποτε όραμα για το μέλλον θα επέβαλλε την απομυθοποίηση του κανονισμού - τα τελευταία χρόνια η κατάσταση έχει γίνει πολύπλοκη και χαοτική.

Συντόνισε η Γ. Επτακοίλη, Αρχισυντάκτρια «Η Καθημερινή»

Τσιντσίνης: Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις

Ο Διευθυντής Σύνταξης «Η Καθημερινή της Κυριακής» Μ. Τσιντσίνης, στον πρόλογό του θύμισε το πρωτοσέλιδο της «Κ» από τον 15γουστο του 2022 με τίτλο: Τουρισμός: Μετά τα ρεκόρ, τι;

Οπως είπε, το αφιέρωμα προκάλεσε σειρά αντιδράσεων, καθώς κάποιοι διερωτήθηκαν το «πώς γίνεται να γκρινιάζουμε για την αλόγιστη δόμηση και τον υπερτουρισμό», ενώ μερικοί άλλοι απορούσαν αν «κολλήσαμε τη μιζέρια των οικολόγων που δεν θέλουν να χτίζεται τίποτα πουθενά».

Ο ίδιος σημείωσε ότι «δεν υπάρχει δίλημμα μεταξύ ανάπτυξης και προστασίας του περιβάλλοντος» καθώς επίσης «δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις».

Κατέληξε λέγοντας: «Θέλουμε ο τόπος να αναπτύσσεται χωρίς να γίνεται αγνώριστος».

Ξεκίνησε το Φόρουμ: Περιβάλλον & Δόμηση, Μια άνιση μάχη; 

Το κοινό καλωσόρισε η δημοσιογράφος Ηλιάνα Μάγρα.

Το πρόγραμμα του Φόρουμ

• Πρόλογος

Μ. Τσιντσίνης, Διευθυντής Σύνταξης «Η Καθημερινή της Κυριακής»

• Νέος Οικοδομικός Κανονισμός Πόσο αλλάζει τις πόλεις μας;

Π. Δραγώνας, Αρχιτέκτονας
Γρ. Κωνσταντέλλος, Δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης
Θ. Σκυλακάκης, πρ. Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Γ. Στασινός , Πρόεδρος ΤΕΕ
Γ. Λιάλιος , Δημοσιογράφος «Η Καθημερινή»
Συντονίζει η Γ. Επτακοίλη, Αρχισυντάκτρια «Η Καθημερινή»

• Προστατεύουμε τα νησιά μας;

Μ. Ναδάλη, Δήμαρχος Σίφνου
Στ. Ποταμίτης, Δικηγόρος
Γ. Ρέτσος, Πρόεδρος ΙΟΒΕ
Ι. Σπιλάνης, Ομότιμος καθηγητής, Τμήμα Περιβάλλοντος, Πανεπιστημίου Αιγαίου
Γ. Χατζημάρκος, Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου
Συντονίζει η Χρ. Βίδου, Δημοσιογράφος και παρουσιάστρια ΣΚΑΪ

• Περιβάλλον και Κράτος Δικαίου

Μ. Πικραμένος, Πρόεδρος ΣτΕ 
Α. Παπαχελάς, Διευθυντής «Η Καθημερινή»