Παρά το τσουχτερό κρύο, η ουρά έξω από το ιστορικό ζαχαροπλαστείο La Glace της Κοπεγχάγης είναι απελπιστικά μεγάλη. Το πιο παλιό καφέ της πόλης, «η ζαχαροπλαστική εκδοχή του σοκολατοπωλείου του Γουίλι Γουόνκα» κατά το Condé Nast Traveler, φιγουράρει πλέον σε πολλούς ταξιδιωτικούς οδηγούς της δανέζικης πρωτεύουσας. Σύμφωνα δε με το μπεστ σέλερ Τo Βιβλίο του Hygge – Ο Δανέζικος Τρόπος να Ζεις Καλά, το La Glace ξεχωρίζει ως ένας χώρος «που αποπνέει hygge σε κάθε γωνιά της Κοπεγχάγης». Όσο νόστιμα κι αν είναι ωστόσο τα γλυκά του, πόσο hygge μπορεί να είναι ένας χώρος που πολιορκείται από τόσο πολύ κόσμο; Όπως επισημαίνει και ο συγγραφέας του βιβλίου, Μέικ Βίκινγκ, η συγκεκριμένη ατμόσφαιρα, βασικό κριτήριο επιτυχίας για τις δανέζικες κοινωνικές συναθροίσεις, δύσκολα συνδυάζεται με την παρουσία υπερβολικά πολλών ατόμων.
Με ένα κερί και μια κούπα τσάι
Ουσιαστικό και ρήμα ταυτόχρονα, η λέξη hygge, που προφέρεται κάπως σαν χιού-γκα και δεν μεταφράζεται με ακρίβεια στα ελληνικά, έχει τις ρίζες της στη νορβηγική λέξη για την ευεξία. Για τους Δανούς αυτή η «αίσθηση αγκαλιάς χωρίς τη φυσική επαφή», όπως λέει και ο Βίκινγκ, δεν είναι απλώς μια ανάγκη αλλά μια στρατηγική επιβίωσης. Είναι αυτό το μείγμα ζεστασιάς και συντροφικότητας που τους βοηθά να αντέχουν τους μακρινούς και παγωμένους χειμώνες του βορρά. Αυτή η αίσθηση θαλπωρής που δημιουργείται δίπλα στο τζάκι, με ένα κεράκι να καίει ή έναν απαλό, προσεκτικά επιλεγμένο φωτισμό, και την παρέα αγαπημένων προσώπων.
Αυτό, βέβαια, δεν αποτελεί αποκλειστικότητα των Δανών. Αντίστοιχες λέξεις συναντώνται και στα νορβηγικά (koselig), τα λετονικά (omulīgums), τα ολλανδικά (gezelligheid) και άλλες γλώσσες, σε χώρες όπου ο χειμώνας μπορεί να είναι εξίσου βαρύς και ατελείωτος. Στις πρωτεύουσες της Βαλτικής, μπορεί κανείς να βρει καταφύγιο από τη βροχή και το χιόνι σε φιλόξενα καφέ που μοσχοβολούν φρεσκοψημένα ρολάκια κανέλας ή κάρδαμου, να βυθιστεί σε μια αναπαυτική πολυθρόνα με μια αχνιστή κούπα τσάι ή καφέ και να διαβάσει το βιβλίο του ή να χαζέψει τους περαστικούς από το παράθυρο. Πολλά καφέ, τεϊοποτεία, σοκολατερί, μπιστρό και εστιατόρια ενισχύουν αυτή την ατμόσφαιρα όχι μόνο με κεριά, αλλά και με κανάτες με νερό, συχνά αρωματισμένο με μέντα και αγγούρι, φέτες λεμονιού ή άλλα εσπεριδοειδή και βότανα. Για ακόμη μεγαλύτερη άνεση, διαθέτουν επίσης κρεμάστρες και θήκες για πανωφόρια, κασκόλ και σκούφους.
Θύμα της «επιτυχίας» του
Στη χριστουγεννιάτικα στολισμένη Κοπεγχάγη, περιμένει κανείς να βιώσει με ανάλογο τρόπο την περίφημη «ζεστασιά» του δανέζικου lifestyle. Ωστόσο, το hygge, για το οποίο πολύς λόγος έγινε πριν από περίπου δέκα χρόνια, όταν κυκλοφόρησε και το ομώνυμο βιβλίο, συχνά είναι θύμα της ίδιας του της επιτυχίας. Το εμβληματικό all-day μπαρ Hviids που σερβίρει το διάσημο ζεστό κρασί Gløgg στις 300 ετών αίθουσές του στο ιστορικό κέντρο της Κοπεγχάγης παράγει σήμερα 11.000 λίτρα τη σεζόν για να ανταπεξέλθει στη ζήτηση. Το καφέ του Juno the Bakery, στη συνοικία του Østerbro, διάσημο για τα ρολάκια κάρδαμου, μοιάζει πλέον με απόρθητο κάστρο. Τα specialty cafés που έχουν γεμίσει και την Κοπεγχάγη, αλλά και η περιβαλλοντική συνείδηση των νέων Δανών, δεν έχουν συχνά χώρο ούτε για κεριά, ούτε για τζάκια.
Ηygge αλά ελληνικά
Παρότι για τους περισσότερους Δανούς το hygge συνδέεται πρωτίστως με ένα ζεστό ρόφημα και το φως των κεριών, πολλοί χώροι στην Κοπεγχάγη δεν είναι ακριβώς αυτό που εμείς θα χαρακτηρίζαμε «ζεστοί». Ωστόσο, όπως εξηγεί και ο Βίκινγκ, οι Δανοί μπορούν να νιώσουν ευτυχισμένοι μέσα στην παγωνιά με πολύ απλά πράγματα. Και όπως μου λέει η Ελληνοδανέζα φίλη μου Ναταλία, το hygge μπορείς να το βιώσεις εύκολα και στην Ελλάδα: ένα τσάι με μια φίλη για να πείτε τα νέα σας μπορεί να είναι hygge, ένα χριστουγεννιάτικο τραπέζι μπορεί επίσης να είναι hygge. Αυτό που κάνει τελικά τα δανέζικα μαγαζιά να ξεχωρίζουν δεν είναι ούτε τα στυλάτα φωτιστικά PH, ούτε η ντιζαϊνάτη επίπλωση, ούτε τα μοσχομυριστά μπισκότα. Είναι η ευεξία που αποπνέουν οι άνθρωποι που συγκαταλέγονται σταθερά ανάμεσα στους πιο ευτυχισμένους του κόσμου. Είναι η ισορροπία ανάμεσα στην εργασία και την προσωπική ζωή, που επιτρέπει στους Δανούς να εξασφαλίζουν καθημερινά χρόνο για τους φίλους και την οικογένειά τους. Είναι η καλή ποιότητα ζωής που γεμίζει τα καφέ, τα μπιστρό και τα εστιατόρια με αυτή τη μοναδική hygge ατμόσφαιρα. Κι αυτό, δυστυχώς, δεν μπορεί κανείς να το νιώσει τόσο εύκολα στην Ελλάδα.
