Φωτογραφίες: Ασπασία Κάκαρη
Η Καταλίνα είναι παλενκέρα. Παίρνει κάθε πρωί το λεωφορείο από το San Basilio de Palenque, για να πιάσει το πόστο της σε μια γωνία της πλατείας San Pedro Claver της Καρταχένα. Φοράει ένα φόρεμα με τα φανταχτερά χρώματα της σημαίας της Κολομβίας κι ένα κοκκινοπράσινο τουρμπάνι στο κεφάλι για να στηρίζει την ασημί λεκάνη με τα φρούτα της. Πουλάει παπάγια, μάνγκο, ανανά, καρπούζι. Κερδίζει, όμως, περισσότερα χρήματα από τους τουρίστες που τη βγάζουν φωτογραφία. Οι παλενκέρες, δηλαδή οι Αφροκολομβιανές απόγονοι των πρώτων σκλάβων που απελευθερώθηκαν στην Αμερική, αποτελούν πλέον μέρος του τοπίου αυτής της «οχυρωμένης πόλης» της Καραϊβικής. Ένα ακόμα αξιοθέατο του ιστορικού κέντρου. Γι’ αυτό και η Καταλίνα παραξενεύεται όταν της ζητώ να κάνει λίγο πιο κει, για να φωτογραφίσω την πόρτα που βρίσκεται πίσω της.
Κάθε ταξίδι μού χαρίζει μια νέα εμμονή. Στην Καρταχένα ενθουσιάστηκα με τις πόρτες των σπιτιών και των αποικιακών επαύλεων του 16ου αιώνα. Περπατούσα με τις ώρες στα στενά του κέντρου απαθανατίζοντας τον διάλογό τους με τους τοίχους της πόλης. Μοβ, πράσινες, γαλάζιες, κοκκινωπές, οι πόρτες της Καρταχένα δεν τσιγκουνεύονται το χρώμα, χωρίς όμως να είναι κιτς. Άλλες είναι τεράστιες κι άλλες μικροσκοπικές. Ορισμένες μοιάζουν απόρθητες κι άλλες είναι σαρακοφαγωμένες. Πόρτες περίτεχνες ή μίνιμαλ, φρεσκοβαμμένες ή αφημένες στη γενναιοδωρία της πατίνας του χρόνου, μοναδικές ή όμορφα συνηθισμένες, αλλά πάντα κλειστές, δημιουργούν μια αίσθηση μυστηρίου γι’ αυτόν τον άγνωστο, κρυμμένο κόσμο που διαφυλάττουν.
Στην Ασία έμαθα ότι οι πόρτες είναι χαμηλές για να μπαίνεις με ταπεινότητα, σκύβοντας το κεφάλι. Εδώ οι πόρτες δεν έχουν κανόνες, δεν ακολουθούν μοτίβα. Σε κάποιες κλέβει τις εντυπώσεις μια γλάστρα με μια τεράστια μπουκαμβίλια ή ένα γραμματοκιβώτιο με έναν φάκελο σε αναμονή. Ορισμένες σε προκαλούν να τις κοιτάξεις χωρίς να έχουν κάτι το ιδιαίτερο και κάποιες σου θυμίζουν ότι μπορεί να σε κοιτάζουν κι εσένα μέσα από μια κάμερα. Τι θα έλεγαν άραγε οι πόρτες αν μιλούσαν; Πόσοι θνητοί έχουν διαβεί αυτή τη γαλάζια; Ποιες ζωές πλαισιώνουν τα έπιπλα πίσω από εκείνη την κόκκινη;
Συχνά, η μόνη ένδειξη είναι η χειρολαβή. Λένε ότι την περίοδο της αποικιοκρατίας τα σιδερένια χερούλια στις πόρτες των σπιτιών συμβόλιζαν την κοινωνική θέση του ιδιοκτήτη. Οι σαύρες, για παράδειγμα, κοσμούσαν τα σπίτια των απογόνων της βασιλικής οικογένειας. Τα πόμολα σε σχήμα ψαριού ανήκαν συνήθως σε οικογένειες εμπόρων, ενώ οι λεοντοκεφαλές μαρτυρούσαν τα μέλη της στρατιωτικής και εκκλησιαστικής διοίκησης της πόλης. Με τα χρόνια η παράδοση άρχισε να ατονεί και πιο ευφάνταστα χερούλια έκαναν την εμφάνισή τους. Ιππόκαμποι, γοργόνες, τέρατα και κεφάλια διαβόλων δεν σε αφήνουν πια να μαντέψεις τις ιστορίες που εκτυλίσσονται στα οχυρωμένα σπίτια της Καρταχένα.
Το πιο πιθανό είναι ότι αυτές οι χρωματιστές πόρτες, που κάποτε προστάτευαν την ιδιωτική ζωή των Ισπανών αποικιοκρατών, σήμερα εξυπηρετούν τους ξένους επισκέπτες που έχουν την οικονομική δυνατότητα να νοικιάσουν μια βίλα στο κέντρο της πιο ακριβής πόλης της Κολομβίας. Αφήνοντας και πάλι απέξω τις Καταλίνες αυτού του κόσμου.
Αγόρασα ένα ποτήρι με αλατισμένες φέτες μάνγκο και κάθισα στα σκαλάκια μιας κλειστής πόρτας. Αυτή η πόλη σε παρασύρει στους ρυθμούς και στα χρώματά της. Σε κάνει να χάνεις την αίσθηση του χρόνου. Να νοσταλγείς τις πόρτες που πέρασες και να ονειρεύεσαι αυτές που θέλεις να περάσεις. Να φτάνεις μπροστά σε εκείνες που δεν τόλμησες ποτέ να χτυπήσεις. Και να αναλογίζεσαι αυτές που ανοιγοκλείνεις καθημερινά χωρίς να το σκέφτεσαι. Αυτές που πολύ πιθανόν να συνεχίσουν να καλωσορίζουν και να αποχαιρετούν τους θνητούς που θα τις διαβαίνουν και μετά από σένα.
