«Η Καρβάλη! Το Güzelyurt είναι η Καρβάλη, οι πρόσφυγες που ήρθαν στη Νέα Καρβάλη έξω από την Καβάλα ζούσαν εδώ», φωνάζω δυνατά μέσα στο λεωφορείο και οι υπόλοιποι Έλληνες ενθουσιάζονται με την πληροφορία. Ο Τούρκος ξεναγός τρόμαξε με τις φωνές και μας κοιτούσε με απορία μέχρι να του εξηγήσουμε στα αγγλικά τι λέγαμε.
Σχεδόν κάθε πόλη και χωριό στην περιοχή της Καππαδοκίας αντιστοιχεί σε ένα γνωστό στους Έλληνες όνομα. Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφού ελληνικοί πληθυσμοί κατοικούσαν σε αυτή την περιοχή της κεντρικής Τουρκίας από τα αρχαία χρόνια μέχρι το 1924 και την ανταλλαγή πληθυσμών. Το γιατί πληθυσμοί από ελληνικά εδάφη έφτασαν μέχρι αυτή την άγονη και αφιλόξενη γη, δεν μπορεί να εξηγηθεί παρά μόνο με την ιστορική εκδοχή που υποστηρίζει ότι ήταν στρατηγική επιλογή βασιλιάδων της Ελληνιστικής Περιόδου και μετέπειτα αυτοκρατόρων του Βυζαντίου να εγκαταστήσουν ελληνικά φύλα στην Καππαδοκία προκειμένου να εξασφαλίσουν την κυριαρχία τους σε αυτή την ασταθή και δύσκολη περιοχή.
Υπήρξαν περίοδοι που το ελληνικό στοιχείο ήταν τόσο κυρίαρχο στην Καππαδοκία που οι κάτοικοι μιλούσαν κυρίως ελληνικά. Τα ελληνικά ονόματα πόλεων και χωριών άρχισαν να αλλάζουν κατά την Οθωμανική περίοδο, ενώ τότε ξεκίνησε και η υποχώρηση του ελληνικού στοιχείου τόσο στη γλώσσα όσο και στη θρησκεία. Παρόλα αυτά, τα πολλά ελληνικά μοναστήρια παρέμεναν, λόγος που η Καππαδοκία ονομαζόταν και το «Άγιο Όρος της Ανατολής».
H Καππαδοκία οριοθετείται σήμερα, και πάλι όχι αυστηρά, ως η περιοχή ανάμεσα στο Aksaray και το Kayseri ή αλλιώς Καισάρεια. Περιβάλλεται από την οροσειρά του Ταύρου και το βουνό Αργαίος. Το οροπέδιο της Καππαδοκίας βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 1000 μ. και αυτή η περίεργη γεωλογική μορφή του με τους βραχώδεις σχηματισμούς είναι αποτέλεσμα ηφαιστειακής δραστηριότητας στην περιοχή. Το πέρασμα του χρόνου στερεοποίησε την τέφρα, την πέτρα τούφας και τη λάβα, ενώ με τη διάβρωση δημιούργησε και βαθιές κοιλάδες, φαράγγια και λόφους. Το εξωπραγματικό σεληνιακό τοπίο είναι αποτέλεσμα χιλιάδων ετών συνεχούς διάβρωσης, η οποία έχει διαμορφώσει τις αποθέσεις των υλικών στα πιο παράξενα σχήματα αλλά και στις περίφημες νεραϊδοκαμινάδες, όπως παρομοιάζονται οι τριγωνικοί κάθετοι βράχοι που μοιάζουν με μενίρ ή με καμινάδα…νεράιδας.
Και ακριβώς αυτό το τοπίο είναι που έκανε το φτωχό και απομονωμένο μέρος της Τουρκίας τουριστικό προορισμό. Μέχρι και τις δεκαετίες του 1950 και του 1960, οι ντόπιοι έμεναν ακόμα μέσα στις διαμορφωμένες σε σπίτια σπηλιές, ασχολούνταν κυρίως με τη γη, την κεραμική, την υφαντική και άλλες χειροτεχνίες. Από το 1985 η UNESCO χαρακτήρισε Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς το Εθνικό Πάρκο γύρω από το Göreme και τους βραχώδεις σχηματισμούς.
Η ανακάλυψη της Καππαδοκίας από ανήσυχους ταξιδευτές της περιπέτειας, άρχισε να επηρεάζει τον τόπο και ειδικά τα χωριά Göreme και Ürgüp. Σήμερα, στα δύο μέρη εντοπίζεται ο κύριος όγκος της τουριστικής κίνησης στην περιοχή. Πολυτελή και ακριβά εστιατόρια χτίστηκαν πάνω στους βράχους, ενώ πεντάστερα ξενοδοχεία αγόρασαν μαζικά σπίτια-σπηλιές και τα μετέτρεψαν σε δωμάτια και σουίτες. Πέρα από την περιήγηση στο ιδιαίτερο φυσικό τοπίο, την επίσκεψη στα χριστιανικά μοναστήρια-σπηλιές που προστατεύονται και διατηρούνται, και την είσοδο στην υπόγεια πόλη του Kaymaklı που χρησιμοποιούνταν διαχρονικά ως καταφύγιο, η Καππαδοκία έχει συνδεθεί πολύ έντονα και με μια άλλη δραστηριότητα, αυτή της βόλτας με αερόστατο.
Υπάρχουν μάλιστα πολλές εκδοχές για την προέλευση, την ιστορία και την εξέλιξή του στην περιοχή. Η μία εκδοχή υποστηρίζει ότι ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα, Οθωμανοί αξιωματούχοι πραγματοποίησαν πτήσεις με αερόστατο και πολύ αργότερα, τη δεκαετία του 1980, εταιρείες χρησιμοποίησαν αερόστατα για να γυρίσουν διαφημιστικά βίντεο. Άλλοι θεωρούν ότι για όλα ευθύνεται μια Σουηδή επισκέπτρια που στις αρχές της δεκαετίας του 1990 αποφάσισε να εγκατασταθεί στην Καππαδοκία και έβαλε σκοπό να ξεκινήσει μια επιχείρηση με βόλτες με αερόστατο. Γεγονός πάντως είναι ότι η βόλτα με αερόστατο πάνω από αυτό το σεληνιακό τοπίο με τα φαράγγια, τις κοιλάδες και τις νεραϊδοκαμινάδες αποτελεί την κλασική εικόνα της Καππαδοκίας και ίσως λίγο αδικεί και αυτόν τον τόπο, τον τόσο πλούσιο σε ιστορία και φυσική ομορφιά.
ΤΙ ΝΑ ΔΕΙΤΕ
Göreme Open Air Museum
Ένα από τα πιο πολυσύχναστα σημεία της περιοχής, στο οποίο καλό είναι να έρθετε νωρίς το πρωί για να αποφύγετε την πολυκοσμία. Εδώ είναι συγκεντρωμένες πάνω από 10 χριστιανικές εκκλησίες και μοναστήρια, τα οποία ιδρύονταν κοντά σε πόλεις και χωριά, διατηρώντας την έννοια της κοινότητας. Το Μουσείο λειτουργεί από το 1967. Τα εσωτερικά των εκκλησιών και των μοναστηριών είναι καλά διατηρημένα και μπορεί κανείς να διακρίνει τοιχογραφίες.
İsali – Gaferli – Avcılar, Göreme, είσοδος 20 ευρώ, καθημερινά 08:00-17:00
Kaymaklı Underground City
Υπολογίζεται ότι οι υπόγειες πόλεις στην Καππαδοκία είναι μεταξύ 150 και 200, άλλες μικρότερες και άλλες μεγαλύτερες. Χρησίμευαν ως καταφύγια και αργότερα και ως αποθηκευτικοί χώροι, ενώ διαθέτουν και πρωτόγονα αλλά αποτελεσματικά συστήματα εξαερισμού. Η υπόγεια πόλη στο Kaymaklı είναι από τις μεγαλύτερες και πιο εξελιγμένες και μέχρι τώρα έχουν αποκαλυφθεί σε αυτήν τέσσερα υπόγεια επίπεδα. Περνώντας μέσα από στενά περάσματα που απαιτούν ακόμα και να βαδίσετε στα γόνατα, θα γοητευτείτε από αυτόν τον υπέροχο, υόγειο κόσμο.
Camii Kebir Mah. Eşref Ayhan Cad. No:46 Kaymaklı, είσοδος 13 ευρώ, καθημερινά 08:00-17:00
Güray Museum
Η τέχνη της κεραμικής από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα ξεδιπλώνεται σε αυτό το υπόγειο μουσείο, που φιλοξενεί σπάνια δείγματα της εξέλιξης της τέχνης ανά τους αιώνες. Στους χώρους του συνυπάρχουν αντίγραφα προχριστιανικών βάζων και αντικειμένων με μοντέρνες δημιουργίες σύγχρονων Τούρκων καλλιτεχνών. Ο μεγάλος χώρος του πωλητήριου διαθέτει κάθε είδους κεραμική κατασκευή, ανάμεσά τους και πολλά σουβενίρ. Βρίσκεται στην κωμόπολη Avanos.
Yeni, Dereyamanlı Cd., Avanos, guraymuze.com, είσοδος 5,50 ευρώ, καθημερινά 09:00-18:30
Καρβάλη και κοιλάδα Ihlara
Güzelyurt ονομάζεται σήμερα το χωριό Γκέλβερι ή αλλιώς Καρβάλη, σημείο και αυτό από το οποίο εκδιώχθηκαν Έλληνες της Καππαδοκίας το 1923-1924. Αξίζει να κάνετε τη διαδρομή προς εκεί εκκινώντας από το Göreme ή το Ürgüp, για να βγείτε από τα πολύ τουριστικά μέρη και να δείτε και άλλα χωριά και πόλεις. Παρατηρήστε τους μικρούς λόφους από τους οποίους εξέχουν σωλήνες. Πρόκειται για αποθήκες πατάτας —εδώ φυλάσσονται οι πατάτες που καλλιεργούνται στην ευρύτερη περιοχή αλλά και πιο μακριά. Η Καππαδοκία με τους μεγάλους ελεύθερους χώρους της είναι ιδανική για την καλλιέργεια λαχανικών που αντέχουν στο κρύο αλλά και για την αποθήκευση τους. Στην Καρβάλη και γύρω από αυτή, σώζονται πολλά μοναστήρια, ενώ αξίζει να δοκιμάσετε παραδοσιακό φαγητό σε μία από τις ταβέρνες της. Στο Ailem σερβίρουν παραδοσιακό μοσχαράκι σε πήλινο με πιπεριές, μαζί με τουρσί και τυρί χειροποίητο που μοιάζει με μυζήθρα. Συνεχίστε την οδήγηση στο απόκοσμο και γεμάτο πέτρα τοπίο μέχρι την κοιλάδα Ihlara και το κατάφυτο φαράγγι της, που αξίζει να διασχίσετε. Κατά μήκος του μικρού ποταμού Melendiz έχουν σχεδιαστεί περιπατητικές διαδρομές, ενώ θα δείτε και εδώ πολλές εκκλησίες, χτισμένες μέσα στο φαράγγι. Καθοδόν προς το σημείο πρόσβασης στο φαράγγι, υπάρχουν πολλά ωραία σημεία με θέα.
Η είσοδος στο φαράγγι κοστίζει 15 ευρώ και η πρόσβαση επιτρέπεται από τις 8:30 έως τις 17:00.
Χειροποίητα χαλιά
Η τέχνη του χειροποίητου χαλιού κρατάει αιώνες στην περιοχή και υπάρχουν ακόμα μικρές βιοτεχνίες και οικογενειακές επιχειρήσεις που συνεχίζουν την παράδοση. Υφαίνονται σε αργαλειό, χρειάζεται κόπος και πολλοί μήνες για να φτιαχτεί το καθένα, αλλά τα χαλιά που θα αντικρίσετε θα είναι ίσως τα πιο όμορφα που έχετε δει ποτέ. Αυτό σημαίνει βέβαια ότι έχουν και το αντίστοιχο κόστος, αλλά αν θέλετε να πάρετε μια γεύση, επισκεφθείτε την επιχείρηση Cinar (Cumhuriyet, Göreme Yolu No:1) στην κωμόπολη Avanos. Ανοιχτά καθημερινά 09:00-17:00.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Όσο κλισέ και αν είναι, η βόλτα με αερόστατο αποτελεί μια αξέχαστη εμπειρία. Παλιότερα, ήταν αρρύθμιστες οι πτήσεις, αλλά τα τελευταία 15 χρόνια εποπτεύονται από κρατικό αρμόδιο τμήμα της Τουρκικής Πολιτικής Αεροπορίας με τήρηση όλων των κανονισμών και διενέργεια των απαραίτητων ελέγχων, που εγγυώνται την ασφάλειά τους. Επιτρέπονται μόνο 154 αερόστατα ταυτόχρονα στον ουρανό της Καππαδοκίας και κάθε μέρα αποφασίζεται αν ο καιρός επιτρέπει να σηκωθούν. Λόγω των καιρικών συνθηκών και των συνήθως χαμηλών ανέμων νωρίς το πρωί, θα πρέπει να θυσιάσετε τον ύπνο σας. Τα αερόστατα εκκινούν πάντα λίγο πριν από το ξημέρωμα στις 5-5.30 το πρωί αλλά ως ανταμοιβή θα δείτε την ανατολή του ήλιου, ενώ βρίσκεστε στον ουρανό. Η βόλτα διαρκεί 1-1,5 ώρα, τα αερόστατα χωρούν 20-25 άτομα και η θέα είναι μαγευτική. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές εταιρείες που προσφέρουν αυτή την εμπειρία και ανάλογα με την εποχή και την εταιρεία οι τιμές κυμαίνονται μεταξύ 100-250 ευρώ το άτομο.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Οι περισσότερες επιλογές διαμονής συγκεντρώνονται στα χωριά Göreme, Ürgüp, Ortahisar, Avanos και Uçhisar, όπως και οι επιλογές για καφέ και φαγητό. Το εύρος είναι μεγάλο, από προσιτά οικονομικά διαμερίσματα και στούντιο μέχρι πολυτελή πεντάστερα ξενοδοχεία.
ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΤΕ
Με αεροπλάνο μέσω Κωνσταντινούπολης και με τελικό προορισμό το αεροδρόμιο της Καισάρειας. Από την Καισάρεια, το Göreme και τα κοντινά χωριά απέχουν 70 χιλιόμετρα, διαδρομή 1 ώρας. Η πτήση Κωνσταντινούπολη-Καισάρεια διαρκεί μιάμιση ώρα, όπως και η πτήση από Αθήνα προς Κωνσταντινούπολη.
