Οι ντόπιοι δεν το δέχονται. Τους εξηγούμε πως υπάρχουν ελάχιστες ορεινές κοινότητες στην Ελλάδα με τόσο πληθυσμό, αλλά εκείνοι αρνούνται να το δουν. Και καλά κάνουν. Συνεχίζουν να βλέπουν οικογένειες να εγκαταλείπουν το χωριό, να μετριούνται και να βγαίνουν λιγότεροι, να παρατηρούν τις δημόσιες υπηρεσίες να κλείνουν. Κτισμένο σε υψόμετρο 1.150 μ., με 1.200 μόνιμους κατοίκους, το Μέτσοβο υπήρξε διαχρονικά πλούσιο και ίσως τυχερό, μια που διάφορες συγκυρίες φαίνεται να συνέβαλαν στην ακμή του, όλες προερχόμενες από τους Βλάχους οικιστές του. Κι αυτό καθόλου τυχαίο δεν είναι. Οι Βλάχοι φημίζονται για την καπατσοσύνη τους, τη διορατικότητα και τη διπλωματία τους, αλλά και για την εργατικότητα και την αγάπη για τον τόπο τους. Φημισμένοι κτηνοτρόφοι, κυρατζήδες και έμποροι, έστησαν στην καρδιά της Πίνδου ένα σπουδαίο κέντρο, απαραίτητο ως σταθμό τις παλιές εποχές, ανάμεσα σε Γιάννενα και Τρίκαλα. Αρκετά απομονωμένο ώστε να είναι ασφαλές, αλλά και με πολλά βοσκοτόπια, ήταν ιδανικός τόπος για εγκατάσταση αλλά και για στάση, γι’ αυτό και γέμισε χάνια.
Πριν προλάβει να εγκαταλειφθεί, ακολουθώντας τη μοίρα όλων των ορεινών κοινοτήτων, πέρασε από δίπλα του η Εγνατία Οδός, εξασφαλίζοντας τη συνέχεια. Όμως, όπως μου εξηγεί ο Δημήτρης Καλιαμπάκος, καθηγητής του ΕΜΠ, ένας δρόμος από μόνος του δεν φτάνει, κι αν το Μέτσοβο παραμένει ζωντανό, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό της ορεινής Ελλάδας έχει ερημώσει, αυτό συμβαίνει και για άλλους λόγους. «Το Μέτσοβο θα μπορούσε να είναι πρότυπο για τις ορεινές περιοχές. Η επιτυχία του είναι η ισορροπημένη ανάπτυξη πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα», παρατηρεί και η κουβέντα μας καταλήγει στους ευεργέτες του Μετσόβου, από τους οποίους, όπως φαίνεται, ξεκινούν όλα: «Η πιο σημαντική παράμετρος είναι η επίδραση των ευεργετών. Δεν άφησαν απλώς προίκα για τις κορασίδες ή σχολεία, αλλά και παραγωγικές δραστηριότητες. Ένα σπουδαίο μοντέλο ανάπτυξης». Ο λόγος, βέβαια, για τον Μιχαήλ Τοσίτσα και τον Ευάγγελο Αβέρωφ, καθώς, με τα χρήματα του πρώτου και το πείσμα, τη διαχείριση και τη διορατικότητα του δεύτερου, τέθηκε ο θεμέλιος λίθος για την ανάπτυξη και την επιβίωση του Μετσόβου. Με τη σύσταση του Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα το 1947, έγιναν στο Μέτσοβο αλλά και στην Ήπειρο εν γένει αμέτρητα κοινωφελή έργα, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Διαβάστε περισσότερα στο νέο τεύχος του «Κ» που κυκλοφορεί την Κυριακή 15 Ιουνίου με την «Καθημερινή».
