Αν στις αρχές του 2025 κάποιος πρόφερε τη λέξη «Labubu» θα θεωρούσαμε μάλλον πως πρόκειται για κάποια ακατάληπτη διάλεκτο – ένα είδος gibberish (αλαμπουρνέζικων). Κι όμως, χρειάστηκαν μόνο μερικοί μήνες ώστε αυτές οι τρεις, σχεδόν επαναλαμβανόμενες, συλλαβές να περάσουν από τα στόματα όλων μας. Τα μικρά, τριχωτά, χρωματιστά πλασματάκια βρέθηκαν σε τσάντες, κανάλια, συζητήσεις, εξώφυλλα και όπως φαίνεται αποτέλεσαν μια από τις κορυφαίες «προσωπικότητες» της χρονιάς που μας αποχαιρετά.
Αυτό αποδεικνύουν και οι αναζητήσεις των Ελλήνων χρηστών στη μηχανή της Google για το 2025 με τα Labubus να καταλαμβάνουν την 10η θέση των γενικών αναζητήσεων – ενδεικτικά σε αναζητήσεις άλλων χωρών σκαρφάλωσαν ακόμη πιο ψηλά.
Ήταν τέλη του 2024, όταν το λεξικό του Κόλινς ανέδειξε τον όρο «brat» σε λέξη της χρονιάς. Από τέσσερα μαύρα γράμματα στο φλούο πράσινο εξώφυλλο του δίσκου της Charli XCX, το κακομαθημένο (η συνήθης απόδοση του όρου) «brat» στέφθηκε ως «μία από τις πιο πολυσυζητημένες λέξεις εκείνης της χρονιάς», όπως δήλωσαν οι υπεύθυνοι του λεξικού. Σήμερα, φαντάζει σαν ένα καυτό νέο που κρύωσε γρήγορα.
Κάθε χρόνο, νέες λέξεις, νέα πρόσωπα και νέες αναζητήσεις έρχονται να αντικαταστήσουν αυτά που μέχρι πρότινος θεωρούνταν επίκαιρα. Η αλγοριθμική ροή έχει επιβληθεί σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής, με την ταχύτητα μεταβολής των γεγονότων και των τάσεων να αυξάνει διαρκώς. Hashtags και κοινότητες των social media εμφανίζονται ως κορυφαίες μόνο και μόνο για να εξαφανιστούν μερικά βίντεο αργότερα. Αν ο Άντι Γουόρχολ πίστευε πως στο μέλλον θα είμαστε όλοι διάσημοι για 15 μόνο λεπτά, σήμερα αυτό μεταφράζεται σε 15 δευτερόλεπτα.
Κάπως έτσι και οι αναζητήσεις των χρηστών στη μηχανή της Google δεν είναι παρά ενδεικτικές της ίδιας αυτής τάσης – μιας παρωδικότητας που συχνά δεν σηκώνει και πολλές εξηγήσεις.
Το πιο λαμπερό αστέρι της χρονιάς
Η Κλαυδία, ή κατά κόσμον «Αστερομάτα», μπορεί να μην κέρδισε την πρώτη θέση στον διαγωνισμό της Eurovision του 2025 -έστω κι αν έφτασε ψηλά- αλλά σίγουρα κέρδισε την πρωτιά στις αναζητήσεις των Ελλήνων στην κατηγορία «Πρόσωπα». Γιατί; Ίσως, το πολεμικό κλίμα του θεσμού που προκάλεσε δημόσιες συζητήσεις να αρκούσε. Ίσως, πάλι η διαρκής σύγκρισή της με την περσινή συμμετοχή της Ελλάδας (Μαρίνα Σάττι) να υπερίσχυσε. Ίσως, πάλι αυτό το μικρό και ταλαντούχο κορίτσι να ήταν από μόνο του αρκετό ώστε να απασχολήσει την κοινή γνώμη. Κάπως απροσδόκητη, για τους περισσότερους, αυτή η πρωτιά, αφήνει τις υπόλοιπες θέσεις της δεκάδας στη Χρυσή Βαρδινογιάννη, τον Γιώργο Μαζωνάκη, τον ΛΕΞ, την Ειρήνη Μουρτζούκου και τον Στέλιο Καζαντζίδη.
Από τη μεγάλη στη μικρή οθόνη
Μπορεί να μετράγαμε τα εισιτήρια της κινηματογραφικής μεταφοράς της ζωής του Στέλιου Καζαντζίδη («Υπάρχω») και να δοξολογούσαμε το θαύμα του Γιώργου Λάνθιμου, όμως απ’ ό,τι φαίνεται το σινεφίλ κοινό είχε άλλες βλέψεις. «Nosferatu» και «Anora», δύο ταινίες εκ διαμέτρου αντίθετες, βρέθηκαν στην κορυφή των αναζητήσεων για την κατηγορία «Ταινίες». Η πρώτη ως μια πολυαναμενόμενη επαναφήγηση με δυνατό καστ και η δεύτερη ως ένα οσκαρικό φαβορί που ανοίγει -ελπίζουμε- συζητήσεις. Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα η 4η θέση του «δύσκολου», όπως και να το κάνουμε «The Brutalist».
Απλά μαθήματα ελληνικής γλώσσας
Στην κατηγορία «Τι σημαίνει;», ξένες λέξεις και αρχαία γνωμικά συνυπάρχουν, όπως, βέβαι, και στην ίδια τη γλώσσα. «Λάθε βιώσας», το απόφθεγμα του Επίκουρου «ζήσε κρυφά» -συχνά κακοποιημένο ως «λάθρα βιώσαι»- βρέθηκε σε άρθρα και δημοσιεύματα και από εκεί στην πρώτη θέση της κατηγορίας. Ακόμα πιο ανοιχτόμυαλη, η δεύτερη αναζήτηση, το Ι της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, το άγνωστο «ίντερσεξ» που συστήθηκε στο ευρύ κοινό μέσα από τη σειρά «Σέρρες» του Γιώργου Καπουτζίδη και άνοιξε σχεδόν αυτόματα τη συζήτηση για την ποικιλομορφία των χαρακτηριστικών φύλου. Παρακάτω, η ερμηνεία του Χονγκ Κονγκ (αρωματικό λιβάδι), το τζιβαέρι (μια ακόμη κατάκτηση της Κλαυδίας), το ρήμα φλεξάρω (δάνειο από την αγγλική, επιδεικνύω κάτι προς εντυπωσιασμό) και ο νεποτισμός (κατάχρηση ισχύος λόγω συγγένειας) πήραν με τη σειρά τους μέρος στο ετυμολογικό παιχνίδι. Το λεξιλόγιο της ποπ κουλτούρας, η γλώσσα των social media και τα γνωμικά αρχαίων φιλοσόφων αντανακλούν την εξέλιξη της ίδιας της γλώσσας και κυρίως την εξέλιξη της χρήσης της – δεν έχει τόση σημασία το πρόσημο, όσο το περιεχόμενό.
Μια ακόμη ερώτηση
«Ποια είναι η πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια;», αναρωτήθηκαν περισσότερο οι Έλληνες χρήστες για το 2025 στην κατηγορία «Ποια είναι;». Η Καλλιρρόη Παρρέν, η πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια και δημοσιογράφος που το 1887 κυκλοφόρησε την «Εφημερίς των Κυρίων», αποδεικνύει πως ναι, ακόμη και σήμερα, χρειάζεται να συνεχίσουμε τις συζητήσεις για τα δικαιώματα φύλου και την ισότητα, όσο αυτά εξακολουθούν να βάλλονται προτού η ιστορία τους περάσει στη λήθη.
*Σημαντική σημείωση: Οι παραπάνω αναζητήσεις επιλέχθηκαν με βάση το κριτήριο των συζητήσεων που προκάλεσαν ή προκαλούν ακόμη. Τέτοια εποχή του χρόνου κάποιες θα μοιάζουν ξεπερασμένες, κάποιες άλλες θα είναι ακόμη πιο επίκαιρες και κάποιες πάλι θα έχουν ξεχαστεί τελείως. Μπορεί να μην έχουμε μια ξεκάθαρη και ακριβή εικόνα του λόγου που οδήγησε σε όλες εξ αυτών, αλλά ίσως οι ίδιες οι αναζητήσεις να είναι από μόνες τους άξιες προβληματισμού και συζήτησης. Του χρόνου πάλι.
