Όταν πριν από τρία χρόνια κυκλοφόρησαν οι Μοναδικότητες, υπήρχε έντονη φημολογία ότι θα ήταν το τελευταίο μυθιστόρημα του μεγάλου Ιρλανδού Τζον Μπάνβιλ (γεν. 1945). Ο ίδιος είχε αφήσει ένα σχετικό υπονοούμενο, ενώ το γεγονός ότι επέλεξε ως πρωταγωνιστές ήρωες από παλιά του μυθιστορήματα έδινε την εντύπωση ότι διαβάζουμε το κλείσιμο ενός κύκλου. (Εν τέλει δεν ήταν το τελευταίο του μυθιστόρημα, πάντως.) Οι πιστοί αναγνώστες θα αναγνωρίσουν τον Μοντγκόμερι (με αλλαγμένο όνομα) από το Βιβλίο της αλήθειας, την οικογένεια Γκόντλι από τους Άπειρους κόσμους, τον Τζέιμπι από την Τριλογία των επαναστάσεων, ενώ δεν θα τους ξενίσει καθόλου και ο αφηγητής-θεός που εμφανίζεται σε αρκετά κεφάλαια.
Με δυο λόγια συμβαίνει το εξής: Σε ένα απομονωμένο σπίτι σε μια ιρλανδική επαρχία ζουν οι απόγονοι του Αδάμ Γκόντλι, διακεκριμένου ακαδημαϊκού που διατύπωσε μια θεωρία για παράλληλα σύμπαντα – οι ισορροπίες ανατρέπονται όταν φτάνει στο σπίτι ο βιογράφος του Γκόντλι, αλλά και ένας μυστηριώδης άντρας που ισχυρίζεται ότι έχει γεννηθεί εκεί. Η έννοια του παράλληλου σύμπαντος είναι ένα στοιχείο με το οποίο «παίζει» ο συγγραφέας, ενώ διεισδύει στον ταραγμένο ψυχισμό των ηρώων του και ανατρέχει στο επίσης ταραγμένο παρελθόν τους. Στο σημείο αυτό να αναφέρω ότι το μπανβιλικό παρελθόν δεν είναι κάτι που κανείς μπορεί να προσπεράσει, να το αφήσει πίσω, να προχωρήσει. Το παρελθόν είναι μια ενεργή τραγωδία. Αυτή διαχειρίζεται ο συγγραφέας.
Ο Μπάνβιλ είναι «παιδί» των Ιρλανδών δασκάλων (μυήθηκε στη λογοτεχνία μέσα από τους Δουβλινέζους και αργότερα τάχθηκε στο στρατόπεδο του Μπέκετ), αν και ο ίδιος αναγνωρίζει ως βασική του επιρροή τον Χένρι Τζέιμς. Διαβάζοντας τις Μοναδικότητες, ίσως βρείτε αρκετές ομοιότητες και με τον Ναμπόκοφ, ως προς τον πλούτο και την πολυπλοκότητα της γλώσσας και της σκέψης.
Στη βιογραφία του ξεχωρίζει η Θάλασσα, για την οποία κέρδισε προ εικοσαετίας το Μπούκερ (στη θεωρούμενη ως πιο μεγάλη «μάχη» στην ιστορία του βραβείου με συνυποψήφιους τους Μπαρνς, Ισιγκούρο, Σεμπάστιαν Μπάρι, Άλι Σμιθ και Τζέιντι Σμιθ), έχει επίσης γράψει με απροσδιόριστο κίνητρο μια σειρά αστυνομικών βιβλίων με το ψευδώνυμο Μπέντζαμιν Μπλακ και ατυχέστατα έχει υπάρξει θύμα της χειρότερης λογοτεχνικής φάρσας που έγινε ποτέ, όταν το 2019 ενημερώθηκε από ένα σουηδικό τηλέφωνο ότι τάχα μου κέρδισε το Νόμπελ. Σε ένα παράλληλο σύμπαν, πάντως, θα το είχε ήδη κερδίσει.
Το μυθιστόρημα του Τζον Μπάνβιλ Μοναδικότητες κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη σε μετάφραση Τόνιας Κοβαλένκο.
