Τζόη Σταθοπούλου: Η κλωστή που ενώνει το χθες με το σήμερα
Οι περισσότεροι γνωρίσαμε την Τζόη Σταθοπούλου το 2021, μέσα από τις δύο φωτιστικές εγκαταστάσεις, τον Τσολιά και την Μπουμπουλίνα, που μας υποδέχονταν στο πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη στην Πειραιώς, στην επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Αυτόν τον μήνα, η καλλιτέχνις –που συνδυάζει νήματα, σίδερο και φως στα θεματικά της γλυπτά Reywal– μας συστήνει δύο ακόμα μορφές, ενωμένες σε ένα καλούπι, που αντλούν έμπνευση από την ιστορία και την παράδοση της Κύπρου.
Με αφορμή την πρόσκληση του Jelo 6 prοject, που θα πραγματοποιηθεί στη Λευκωσία (12-16/11), η Τζόη εμπνεύστηκε το αντικείμενο φωτισμού Lighting Echoes: From Prehistory to Tradition, το οποίο αναπαριστά στη μία του όψη το σταυρόσχημο ειδώλιο του Πωμού από τη Χαλκολιθική Εποχή και από την άλλη μια γυναίκα ντυμένη με παραδοσιακή φορεσιά, και τα δύο από την επαρχία της Πάφου. Οι δύο γυναικείες φιγούρες, η μία από τους προϊστορικούς χρόνους και η άλλη από το πιο πρόσφατο παρελθόν του νησιού, μοιάζουν να «συναντιούνται» στην ίδια στάση με τα χέρια ανοιχτά και στον ίδιο σκοπό, υμνώντας τη ζωή. «Η μία φαίνεται σαν συνέχεια της άλλης», εξηγεί η εικαστική δημιουργός, η οποία επισημαίνει πως εδώ το φως επιτελεί και έναν ακόμα ρόλο πέρα από τη χρηστική του διάσταση: να αποκαλύψει δηλαδή αυτή τη σύνδεση ανάμεσα σε αυτό που έχει προηγηθεί και σε αυτό που βιώνουμε τώρα. Τα νήματα, εξηγεί, λειτουργούν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο: «ντύνουν» το γλυπτό και ταυτόχρονα υφαίνουν ιστορίες.
«Η κλωστή είναι άμεσα συνδεδεμένη με την υφαντική τέχνη και την ελληνική παράδοση, είναι ένα όχημα μέσα από το οποίο ταξιδεύει η μνήμη, εκμηδενίζοντας τις αποστάσεις από την αρχαιότητα στο σήμερα».
@reywal_
Χάρης Ρηγάλος: Η ομορφιά στην ησυχία του πηλού
Η σχέση του Χάρη Ρηγάλου με τα υλικά ξεκινά από την εφηβεία. Σε ηλικία 14 ετών μαθαίνει πώς συμπεριφέρονται τα βιομηχανικά υλικά στα εργοτάξια κατασκευής των ολυμπιακών εγκαταστάσεων στην Αθήνα. Μεγαλώνοντας, σπουδάζει μουσική τεχνολογία, ενώ ασχολείται για δική του ευχαρίστηση με το αναλογικό κολάζ. Κάποια στιγμή αποφασίζει να μεταφέρει την ιδέα της «συρραφής» από το χαρτί στα έπιπλα, δημιουργώντας νέες συνθέσεις με κομμάτια από παλιές καρέκλες, μπουφέδες, τραπέζια. Ακολουθεί η γνωριμία με το μάρμαρο και εδώ και επτά μήνες ο αυτοδίδακτος ντιζάινερ έχει μεταπηδήσει στον πηλό. «Ο πηλός έχει μια ησυχία και μια ταπεινότητα που μου αρέσει, σου επιτρέπει να μεταμορφώσεις το συναίσθημα σε ύλη, χωρίς να καμώνεται το τέλειο. Ο πηλός δεν γίνεται να υπάρξει όπως τον έχεις εσύ στο μυαλό σου, πρέπει να αποδεχθείς τα λάθη που προκύπτουν ως μέρος της ομορφιάς του».
Στην πρώτη του ατομική έκθεση με κεραμικά αντικείμενα και έπιπλα με τίτλο Forms Without Briefs στο Μιλάνο, δείχνει ότι κατακτά μια δημιουργική ελευθερία. «Έχοντας υπάρξει σε όλη μου τη διαδρομή σε έναν κόσμο παραγωγικό που έπρεπε να δώσει μια ταυτότητα σε ό,τι κάνει στη δουλειά του, έτσι κι εγώ σχεδίαζα πράγματα στα οποία έπρεπε να δίνω ένα όνομα. Δεν είχα την ελευθερία να κάνω κάτι αφαιρετικό. Νόμιζα ότι η γλυπτική δεν ανήκει στη δική μου περιοχή. Τώρα αρχίζω να περνάω σε πιο ελεύθερες μορφές που δεν χρειάζεται να “λογοδοτούν” για τη χρηστική τους αξία».
Έως 31/12, thegreatdesigndisaster.com
Αλεξάνδρα Μπίσα: Σπάζοντας τους κανόνες των υφαντών
«Πολύ ωραίο το έκανες, αλλά εμείς δεν χρησιμοποιούμε τα χρώματα έτσι». Αυτό ήταν το πρώτο σχόλιο που άκουσε η Αλεξάνδρα Μπίσα από τη θεία της στο Μέτσοβο, όταν ολοκλήρωσε το πρώτο της υφαντό. «Υπήρχε σαν άγραφος νόμος στο πώς θα διαχειριστείς τα σχέδια ή τα χρώματα σε ένα παραδοσιακό υφαντό, και αυτό με ενέπνευσε να “σκαλίσω’” λίγο την έννοια της παράδοσης». Μετά τις σπουδές της στην αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων, στη διακόσμηση και στον σχεδιασμό αντικειμένου στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, η Αλεξάνδρα μετακόμισε στο Μέτσοβο, τόπο καταγωγής της, για έναν χρόνο, ώστε να μάθει να υφαίνει δίπλα στη θεία της. «Η ιδέα ήταν να μάθω περισσότερα για το ύφασμα, με σκοπό να συνεχίσω με textile design. Όταν όμως κατάλαβα πώς δουλεύει ο αργαλειός, άλλαξα σχέδια».
Έφυγε για μεταπτυχιακές σπουδές στο Chelsea College of Arts και επιστρέφοντας στην Αθήνα άνοιξε το δικό της εργαστήριο. Υφαίνοντας σε χειροκίνητο αργαλειό με μηχανισμό dobby, που επιτρέπει τη δημιουργία πιο περίπλοκων σχεδίων, ξεκίνησε με λαιμούς, μαντιλάκια τσέπης και μαξιλαροθήκες, ενώ πλέον διατηρεί συνεργασία τόσο με τη Ζeus+Δione, όσο και με αρχιτεκτονικά γραφεία για την παραγωγή μεγαλύτερων έργων. Ξεκινώντας να υφαίνει, έκανε διάφορες σκέψεις πάνω στην έννοια του χειροποίητου. «Γιατί δεν υπάρχει πια στα σπίτια; Η τιμή ενός υφαντού μπορεί να είναι απαγορευτική, αλλά αυτό ίσως να οφείλεται και στη νοοτροπία του fast fashion γύρω από την οποία αναπτύσσονται οι ζωές μας. Έχουμε λησμονήσει το ένα και καλό, που έλεγαν οι παλαιότεροι».
alexandrabissa.com
Αγγέλικα Κογεβίνα: Με έμπνευση από τον πολιτισμό των Κυκλάδων
Μετά τις σπουδές εσωτερικής διακόσμησης στη Σχολή Βακαλό, η Αγγέλικα Κογεβίνα παρακολουθεί μαθήματα σε ένα παραδοσιακό εργαστήριο αγγειοπλαστικής στον τόπο καταγωγής της, την Κέρκυρα. Έναν χρόνο αργότερα βρίσκεται για μεταπτυχιακές σπουδές στην κεραμική στο Cardiff Metropolitan University. «Μια σχολή με τρομερή παράδοση στην κεραμική και έμφαση στο χειροποίητο αντικείμενο», σημειώνει. Σήμερα, έχει τη βάση της στη Βαρκελώνη και το μυαλό της στην Ελλάδα. «Νομίζω πως εύκολα διακρίνει κανείς ότι η έμπνευση προέρχεται από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, και δη τον κυκλαδικό. Αφιερώνω ώρες στα μουσεία, παρατηρώ τα αντικείμενα, τη δεξιοτεχνία του αγγειοπλάστη, την οικονομία στο υλικό, την τόλμη και τη φαντασία στη διακόσμηση».
Τα έργα της, παρότι απόλυτα χρηστικά –κυρίως λευκά και κάποια λίγα κοκκινόχρωμα–, φλερτάρουν έντονα με την έννοια του γλυπτού. «Δεν με συγκινούν τα βολκανοειδή γυαλώματα. Το λευκό σού επιτρέπει να παρατηρήσεις τη φόρμα και επίσης είναι ένα χρώμα που μαρτυρά τα λάθη, σου δημιουργεί μία ακόμα πίεση να υπερβείς τον εαυτό σου». Εξηγεί ότι συνήθως συγκρατεί ένα στοιχείο από κάποιο αρχαίο αντικείμενο, όπως συνέβη με μια λίθινη επιγραφή από το Μουσείο Ακρόπολης, και πολύ συχνά διατηρεί το αρχαίο όνομα ενός αντικειμένου, αλλά προτείνει μια διαφορετική χρήση, όπως είναι για παράδειγμα οι Σκύφοι, τα ευρύστομα ποτήρια των αρχαίων, τα οποία παρουσιάζει στο πωλητήριο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, προσθέτοντάς τους όμως μια οπή και επεκτείνοντας τη χρηστικότητά τους.
kogevina.com
Αριστοτέλης Μπαράκος: Πέταλα από μέταλλα
Το «πέταλον» στα αρχαία ελληνικά είχε τόσο τη σημασία ενός πέταλου λουλουδιού όσο και ενός λεπτού μεταλλικού φύλλου. Πατώντας πάνω στη δεύτερη σημασία της λέξης, ενός όρου που χρησιμοποιούνταν στη μεταλλοτεχνία, ο product designer Αριστοτέλης Μπαράκος βάφτισε τη νέα του σειρά φωτιστικών οροφής Pétale. Δύο καμπυλωμένα φύλλα από μέταλλο, τα οποία έχουν επι-ορειχαλκωθεί, αγκαλιάζουν ένα σποτ. Το φωτιστικό μπορεί να λειτουργήσει είτε σαν μονάδα είτε σε μια σύνθεση με διαφορετικά ύψη, όπου εκεί το Pétale συναντά την πρώτη σημασία της λέξης, αφού το αποτέλεσμα θυμίζει ολάνθιστο λουλούδι.
Ο Αριστοτέλης, με σπουδές στη φυσική –τις οποίες εγκατέλειψε χωρίς να πάρει ποτέ πτυχίο, ακολουθώντας την κλίση του–, συστήθηκε πριν από μερικά χρόνια με τα φωτιστικά Théros. Ήταν τολμηρή κίνηση για ένα νέο παιδί να χαράξει τον δικό του δρόμο, όμως για εκείνον ήταν μονόδρομος, αφού οι startups για τις οποίες εργάστηκε για ένα διάστημα δεν άφηναν μεγάλα περιθώρια ελευθερίας. «Προτιμώ να κάνω τα πράγματα στον δικό μου ρυθμό, αφιερώνοντας χρόνο για έρευνα, χωρίς εκπτώσεις και χωρίς να πρέπει να υποστώ την τριβή με τις εταιρείες. Και τελικά σκέφτομαι πως, όταν επιλέγεις αυτή την οδό –όσο δύσκολη κι αν είναι–, η αγορά σε προσέχει. Επιπλέον, στο τέλος έχεις αυτή την ευχαρίστηση του να βλέπεις ένα σχέδιο ξεχασμένο στο συρτάρι, υλοποιημένο ακριβώς όπως το φαντάστηκες στο χαρτί».
aristotelisbarakos.com
Θεόδωρος Γαλλιάκης: Αμφορείς που λάμπουν, κι ας μην είναι χρυσός
Η διπλωματική εργασία του Θεόδωρου Γαλλιάκη στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης αφορούσε μια δική του προσέγγιση πάνω στα εκκλησιαστικά αντικείμενα. Συνεχίζοντας με μεταπτυχιακές σπουδές στο Design Academy Eindhoven πάνω στο ερευνητικό ντιζάιν, ανέτρεξε και πάλι στο παρελθόν για έμπνευση. «Κάνοντας έρευνα, διαπίστωσα ότι υπήρχαν –για παράδειγμα στον μυκηναϊκό κόσμο– μικρογραφίες αγγείων από πολύτιμα μέταλλα, όπως ο χρυσός, τα οποία είχαν αφιερωματικό ρόλο ή χρησιμοποιούνταν ως ταφικά αναθήματα. Μεταφέροντας αυτή την πληροφορία στο σήμερα, θέλησα να φτιάξω τους δικούς μου αμφορείς με υλικά που δίνουν την αίσθηση του χρυσού. Η ιδέα πίσω από αυτό ήταν να σε κάνω να σκεφτείς αν αυτό που βλέπεις είναι πραγματικός χρυσός ή όχι».
Για τα δικά του αγγεία αλλά και εκκλησιαστικά σκεύη, όπως μανουάλια και κηροπήγια, τα οποία έχει παρουσιάσει σε διεθνή φουάρ και διοργανώσεις, όπως το Paris Design Week, το PAD London και η Alcova, χρησιμοποιεί τρία μέταλλα –ατσάλι, ανοξείδωτο ατσάλι και χαλκό– τα οποία κόβει και στη συνέχεια καίει, ώστε να δίνουν αυτό το αποτέλεσμα. Τα κομμάτια τα συρράπτει με πριτσίνια και, όπως λέει, τον γοητεύει ιδιαίτερα αυτή η ιδέα του «ακριβού» υλικού δεμένου με βιομηχανικής παραγωγής εξαρτήματα. Ήταν σημαντικό για εκείνον να κοιτάξει πίσω στην αρχαία ελληνική κληρονομιά και θρησκευτική παράδοση για να τροφοδοτήσει τη φαντασία του; «Ως Κρητικός πέφτεις διαρκώς πάνω σε αυτές τις αναφορές, τις εικόνες· μένοντας έξω, ίσως να τις αναζητάς και πιο έντονα».
theogalliakis.com
Ustā workshop: Επειδή το χρώμα κάνει τη διαφορά
Το ουσιαστικό «ustā» σημαίνει «μάστορας» στα τουρκικά και με αυτή τη σημασία απαντάται σε διάφορες γλώσσες (αλβανικά, κυπριακά, αραβικά). Αυτή τη λέξη επέλεξε και ο Έργκιους Αλισκεντεράι για να συστηθεί στη διαδικτυακή κοινότητα ως σχεδιαστής. Απόφοιτος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος πάνω στη συντήρηση και την αποκατάσταση μνημείων, διστάζει να αποκαλέσει τον εαυτό του ντιζάινερ. «Είμαι αρχιτέκτονας μηχανικός που ασχολείται και με κατασκευές, αυτό είναι πιο ακριβές. Το έπιπλο έχει πιο ευρεία σημασία, δεν μπορώ να φτιάξω έναν καναπέ, αυτό απαιτεί ειδική γνώση».
Την πρώτη του κατασκευή με μεταλλικό σκελετό και επιφάνεια από πλακάκια –έναν φορητό σταθμό κουζίνας με υποδοχή για μπουκάλες γκαζιού– την έκανε με σκοπό να εξυπηρετήσει καθημερινές ανάγκες δικές του και συνεργατών του που συστεγάζονταν στον ίδιο χώρο. Την ανέβασε στο Instagram και την επόμενη μέρα δέχτηκε ένα αίτημα για να κατασκευάσει μια παρόμοια για ένα σπίτι. Κονσόλες, τρόλεϊ, τραπέζια, ραφιέρες, έπιπλα για τηλεόραση και πορτμαντό, με λιτό σχεδιασμό, μεταλλικούς χρωματιστούς σκελετούς και επιφάνειες από ξύλο, μάρμαρο ή τραβερτίνη υπακούν πρώτα στο δικό του κριτήριο για το τι εξυπηρετεί ένα αστικό σπίτι. «Η αγορά κινείται σε μεγάλο βαθμό στην περιοχή του μαύρου και του άσπρου. Το χρώμα αιφνιδιάζει, μπορεί να με καθυστερήσει ακόμα και στους χρόνους παραγωγής, γιατί δεν είναι ετοιμοπαράδοτο, αλλά για μένα κάνει τη διαφορά».
@usta_workshop
