Αν είστε γονείς, εκπαιδευτικοί ή έχετε οποιαδήποτε σχέση με την εκπαίδευση νέων ανθρώπων, θα γνωρίζετε το ζήτημα που έχει ανακύψει τα τελευταία τρία χρόνια με τις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης. Πολλά παιδιά αναθέτουν τις εργασίες τους στα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, αρκετά συνομιλούν με τσάτμποτ μοιράζοντας αφειδώς τα προσωπικά τους δεδομένα, μερικά «αφαιρούν» τα ρούχα από συμμαθήτριές τους μέσω εφαρμογών και κάποια αναπτύσσουν σχέσεις με ονλάιν συνθετικές προσωπικότητες. Το θέμα τείνει να λάβει μεγάλες διαστάσεις και πολλοί εκπαιδευτικοί, από όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, εκφράζουν έντονα την ανησυχία τους.
Η λύση που προτείνει η ελληνική κυβέρνηση είναι να βάλουμε το ChatGPT στην τάξη. Την προηγούμενη εβδομάδα υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με την OpenAI, για να ξεκινήσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα σε 20 σχολεία. Τώρα, εκτός των άλλων καθηκόντων τους, οι μαθητές θα έχουν την υποχρέωση να επαληθεύουν τα αποτελέσματα και τις λεγόμενες «ψευδαισθήσεις» του ChatGPT. Αυτό είναι όμως το ζητούμενο της εκπαίδευσης; Να γίνουν οι μαθητές οι beta testers ενός έτσι κι αλλιώς προβληματικού προϊόντος, που σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του MIT Media Lab φαίνεται να υπονομεύει την κρίση; Ή να μάθουν να σκέφτονται και να κάνουν υποθέσεις επί πραγματικών δεδομένων, αξιοποιώντας όλα τα διαθέσιμα εργαλεία;
Κριτική σκέψη σημαίνει αμφισβήτηση, διερώτηση, έρευνα. Σαφώς πρέπει το εκπαιδευτικό σύστημα να προσαρμοστεί στο νέο δεδομένο, αλλά να το κάνει με σχέδιο, σταθμίζοντας σοφά τη χρήση των στατιστικών μοντέλων, που κάθε άλλο παρά ουδέτερα ή ακίνδυνα είναι. Με αποσπασματικές πρωτοβουλίες, απλώς διογκώνουμε το πρόβλημα. Πολλοί μαθητές θα χάσουν μία ακόμα ευκαιρία να αγαπήσουν τη γνώση, βλέποντας την OpenAI σαν τον σωτήρα τους. Κάποιοι λίγοι ίσως σημειώσουν πρόοδο, αλλά κανείς δεν ξέρει να μας πει σε τι ποσοστό. Έτσι κι αλλιώς, πρόκειται περί ενός πειράματος εν κινήσει.
Μια ατομική γραμμή άμυνας απέναντι στην επέλαση των νέων αυτών καταναλωτικών προϊόντων από τα παιδιά και τους νέους είναι η ενημέρωση. Υπάρχουν αρκετές πηγές που θα μπορούσαν να αποτελούν μια καλή βάση, ωστόσο το πρόγραμμα του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Common Sense (που υποστηρίζει την απαγόρευση των «ΑΙ συντροφιάς» για τους κάτω των 18 ετών) ξεχωρίζει, καθώς είναι δωρεάν, προσβάσιμο στους πάντες και πλήρως επικαιροποιημένο. Αν σας ενδιαφέρει πραγματικά το μέλλον των παιδιών, αφήστε λίγο στην άκρη το ChatGPT και παρακολουθήστε μερικά μαθήματα ψηφιακού εγγραμματισμού και ευεξίας του Common Sense Education. Θα κάνετε ένα μεγάλο δώρο στη νέα γενιά, αλλά και στους εαυτούς σας.
