Σίγουρα έχετε ακούσει τη φωνή του, ακόμη κι αν δεν έχετε δει το πρόσωπό του. Η χαρακτηριστική χροιά του Ορέστη Μήλιου, που μέσα από το επάγγελμά του ως voice-over artist, έχει «ντύσει» πλήθος διαφημιστικών σποτ (τηλεοπτικών, ραδιοφωνικών, διαδικτυακών), κινηματογραφικών τρέιλερ (όπως για μια ταινία του Χριστόφορου Παπακαλιάτη) ή χαρακτήρων σε animation, παίζει άλλωστε παντού.
Ο ίδιος έχει συμμετάσχει ακόμη και σε εφαρμογές για άτομα με προβλήματα όρασης. Ίσως πάλι να έχετε πετύχει τη χαρακτηριστική φυσιογνωμία του σε κάποιο χιουμοριστικό βίντεο στα προφίλ του στα social media που κάνουν θραύση ή σε κάποια ομιλία TEDx. Για να φτάσει στο σημείο να κάνει τα παραπάνω, πέρασε από τη σκηνή του stand up comedy, από ομάδες αυτοσχεδιασμού, και χρειάστηκε ουκ ολίγες φορές να μεταδώσει τα μηνύματα και τη διάθεσή του σε ένα κοινό, η προσοχή του οποίου είναι το μεγάλο ζητούμενο των καιρών μας. Σε αυτήν στοχεύει κάθε εφαρμογή και ψηφιακή συσκευή εκεί έξω.
Το βιβλίο του «Άσε κάτω το ρημάδι, μιλάω», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πεδίο, παρουσιάζει με απλό και κατανοητό τρόπο μεθόδους που μπορούν να μας βοηθήσουν να «ακουστούμε» σε μια εποχή ραγδαίας υπερπληροφόρησης. Μας δείχνει πώς η επιμονή και η σκληρή δουλειά βοηθούν κάποιον να κατακτήσει τους στόχους του, και μας προσφέρει, όπως αναφέρει και ο υπότιτλος του βιβλίου, «ιδέες και εργαλεία για να μεταδώσουμε το μήνυμά μας σε ένα κοινό που ζει με διάσπαση προσοχής». Τι όμως έχει να πει Ορέστης Μήλιος για όλα αυτά;
Με ποιο τρόπο οι προσωπικές σου εμπειρίες στο παρελθόν επηρέασαν τις γνώσεις σου γύρω από το public speaking;
Η πρώτη μου σοβαρή εμπειρία με το public speaking ήταν στην αποφοίτηση του Λυκείου. Είχαμε οργανώσει χιουμοριστικά βραβεία για τους συμμαθητές και δασκάλους μας όπως «μαλλί χαμαιλέοντας» για μια κοπέλα που άλλαζε κάθε μήνα χρώμα στο μαλλί της, «βραβείο παοκπληξίας» για έναν φανατικό, «βραβείο καταστροφής του Αμαζονίου» για μια δασκάλα που εκτύπωνε πολλές σελίδες και πολλά άλλα. Τα βραβεία τα ονομάσαμε «Βραβεία Μπακαλιαρίων» και ανέλαβα να είμαι ο κεντρικός παρουσιαστής.
Θυμάμαι να έχω τρομερό άγχος μέχρι να ανέβω στη σκηνή. Όμως πάνω στο σανίδι και μπροστά σε δεκάδες γονείς και μαθητές έγινε κάτι τρομερό. Ένιωσα κάτι υπερβατικό∙ σαν να μεταμορφώθηκα. Θυμάμαι μάλιστα τη μητέρα ενός φίλου μου να λέει «ότι αυτός ήταν ένας άλλος Ορέστης πάνω στη σκηνή, καμία σχέση με το ντροπαλό και ευγενικό παιδί που έρχεται σπίτι μας».
Η επόμενη στάση στο ταξίδι μου στο public speaking, ήταν το stand up comedy. Εκεί σφυρηλατήθηκα. Γιατί το stand up ίσως είναι η πιο απαιτητική μορφή public speaking. Είσαι «γυμνός» πάνω στη σκηνή χωρίς την «ασφάλεια» ενός ρόλου και οι άλλοι περιμένουν να γελάσουν. Για μένα ήταν σχολείο και έμαθα πολλά κόλπα και τεχνικές που εφάρμοσα στην πορεία.
Όταν έκλεισε ο κύκλος της κωμωδίας τότε άρχισα να συμμετέχω σε έναν οργανισμό ρητορικής που λέγεται Toastmasters. Ιδρύθηκε στην Αμερική πριν 100 χρόνια και πλέον υπάρχουν κλαμπ σε όλο τον κόσμο και φυσικά στην Ελλάδα. Μέσα από εκεί συμμετείχα σε διαγωνισμούς και πήρα διακρίσεις. Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκα με το improv theater (αυτοσχεδιαστικό θέατρο) και με μαθήματα υποκριτικής. Έχω δουλέψει και ως ανιματέρ. Όλες αυτές τις διαφορετικές και κάπως ασύνδετες πλευρές του public speaking μου έδωσαν μια φαρέτρα γνώσεων και εργαλείων που θεωρώ ότι διαμόρφωσαν την αντίληψή μου για το αντικείμενο με μια ιδιαίτερα πολύπλευρη κατανόηση.
Υπάρχουν κάποια βασικά πράγματα που πρέπει να έχει κατά νου ένας ομιλητής για να μεταδώσει το μήνυμά του αποτελεσματικά;
Ναι υπάρχουν πολλά. Μέσα από όλες τις στάσεις του ταξιδιού μου στον κόσμο του public speaking έχω συλλέξει ένα μείγμα εργαλείων και τεχνικών που μπορούν να βοηθήσουν κάποιον/α να μεταδώσει το μήνυμα του πιο αποτελεσματικά και με τρόπο που θα μείνει στο ακροατήριο αξέχαστος.
Γι αυτό πριν από λίγο καιρό έγραψα ένα βιβλίο για το public speaking με τίτλο «Άσε κάτω το ρημάδι, μιλάω!» (Εκδόσεις Πεδίο) με τεχνικές και εργαλεία που ξεκινούν από πανάρχαιους κανόνες αφήγησης των μύθων, μέχρι πρόσφατες τεχνικές marketing, θεωρίας κωμωδίας και κόλπα υποκριτικής ώστε κάποιος να καταφέρει να κερδίσει το ακροατήριό του και να αφήσει ένα βαθύ αποτύπωμα με το μήνυμα του. Όλα αυτά είναι δομημένα σε 40 μικρά κεφάλαια που το καθένα έχει ένα εργαλείο ή ιδέα και προσπάθησα να έχει κάθε κεφάλαιο 1-2 σελίδες ουσίας χωρίς καθόλου σάλτσα. Να είναι όλα INU (Interesting and Useful) και να εφαρμόζονται από μια σχολική τάξη, ως ένα podcast, μια παρουσίαση εργασίας, μια σκηνή, ή οποιαδήποτε ‘θελεις να μεταδώσεις ένα μήνυμα σου.
Πώς θα χαρακτήριζες το ίδιο το κοινό σήμερα όσον αφορά τις δυνατότητες πρόσληψης πληροφορίας;
Αυτό που θεωρώ ότι πρέπει να μας απασχολήσει είναι πόσο άλλαξε η «οικονομία της προσοχής» του μέσου ανθρώπου. Τα smartphone και τα κοινωνικά δίκτυα έχουν αλλάξει σύμφωνα με μελέτες, την ίδια την καλωδίωση του εγκεφάλου μας και η συγκέντρωσή μας είναι πιο εύθραυστη από ποτέ. Ειδικά στις γενιές των millennials και Gen Z (για την Gen A φοβάμαι να μιλήσω καν), ο συνεχής βομβαρδισμός πληροφοριών και ερεθισμάτων, έχει εκπαιδεύσει το μυαλό μας να είναι συνέχεια σε υπερδιέγερση και να μην μπορεί πλέον να «αντέξει» οποιαδήποτε πληροφορία δεν «τρέχει» με ρυθμούς Tik Tok. Σκέψου ότι ο σημερινός ομιλητής, είτε δάσκαλος, είτε μάνατζερ, είτε απλά κάποιος που μιλάει σε μια παρέα, έχει το πολύ δύσκολο έργο να ανταγωνιστεί τα smartphone. Ανεξαρτήτως του μηνύματος που θέλεις να μεταδώσεις, ο «τρόπος» παίζει πιο σημαντικό ρόλο από ποτέ. Αν δεν καταφέρεις να διεγείρεις το μυαλό τους, τότε μέσα σε δευτερόλεπτα οι ακροατές σου απλώς θα ξεκλειδώσουν το κινητό τους και θα ανακατευθύνουν την προσοχή τους εκεί.
Μπορείς να μας πεις ένα βασικό λάθος που κάνουμε όταν θέλουμε να μεταδώσουμε μια πληροφορία στο κοινό μας σήμερα;
Ένα βασικό λάθος είναι ότι ακόμη δεν έχουμε αναθεωρήσει το πώς μεταδίδουμε το μήνυμά μας στο σημερινό κοινό. Από μικρό με απασχολούσε το πόσο χρόνο δαπανούν οι άνθρωποι για να βρουν τις σωστές λέξεις, διαφάνειες ή πληροφορίες για να μιλήσουν για κάτι μπροστά σε ένα κοινό, όταν μετά από μια εβδομάδα το 98% από όλα αυτά δεν θα τα θυμάται κανείς.
Αυτό που θα θυμούνται όλοι είναι το πώς τους έκανες να νιώσουν και τα ένα με τρία (το πολύ) κεντρικά μηνύματα σου. Δηλαδή τις βασικές ιδέες σου. Αλλιώς απλά η ομιλία σου θα καταχωρηθεί στον τεράστιο κάδο ανακύκλωσης του μυαλού τους με τις εκατοντάδες άξιες να ξεχαστούν IBNU (Interesting But Not Useful) παρουσιάσεις που έχουν δει.
Πόσο σημαντική είναι η επίτευξη της σύνδεσης με το κοινό;
Ένα πράγμα που έμαθα στο stand up είναι το πως η σύνδεση με το κοινό είναι το νούμερο ένα κριτήριο για να πάει καλά μια παράσταση. Δεν είναι ούτε τα καλά αστεία, ούτε η ωραία παρουσίαση. Αν καταφέρεις να χτίσεις μια «γέφυρα» ενέργειας με το κοινό σου τότε αποκλείεται να αποτύχεις να τους συνεπάρεις. Για να το κάνεις αυτό ένα πολύ δυνατό εργαλείο είναι η «ευαλωτότητα», το να είσαι δηλαδή ειλικρινής και αληθινός. Αν είσαι αγχωμένη, απλά πες το. Αν θες να διακόψεις για να πας τουαλέτα, απλά διέκοψε. Όταν ως κοινό νιώσουμε ότι απέναντί μας έχουμε «έναν από εμάς», τότε ασυνείδητα μέσα μας θέλουμε να τα πας τέλεια. Είμαστε μαζί σου.
