Ρεκόρ προσέλευσης, γεμάτα γήπεδα, ζέστη ατμόσφαιρα, φιλική και ασφαλής για κάθε άτομο που λατρεύει το ποδόσφαιρο και πλούσιο θέαμα που κόβει την ανάσα. Για έναν μήνα, από τη Γενεύη μέχρι το Ζανκτ Γκάλεν και από τη Βασιλεία μέχρι το Λουγκάνο, η Ελβετία και οι χιλιάδες φίλαθλοι που βρέθηκαν εκεί ζούσαν και ανέπνεαν για το Euro γυναικών που φιλοξενήθηκε στα στάδια της χώρας.
Μετά το 2022, η Αγγλία τα κατάφερε ξανά, κερδίζοντας την Ισπανία σε έναν αγχωτικό τελικό που κρίθηκε στα πέναλτι (1-1 στην κανονική διάρκεια, 3-1 στα πέναλτι). Οι «Λέαινες» της Ολλανδής Σαρίνα Βίγκμαν, με ηρωίδα την τερματοφύλακα Χάνα Χάμπτον, κέρδισαν back-to-back το Euro, στερώντας από τις «Φούριας Ρόχας» της Μονσερά Τομέ την κατάκτηση ενός ακόμη τροπαίου μετά το Μουντιάλ του 2023.
Παρακολουθώντας πολλούς απ’ τους αγώνες, κυρίως λόγω του θεάματος και της «υγείας» που αποπνέει ο χώρος του ποδοσφαίρου γυναικών έναντι των αντρών, συγκεντρώσαμε μερικά highlights από τη φετινή διοργάνωση, η οποία ανάδειξε τα ζητήματα που απασχολούν τις παίκτριες ανά τον κόσμο καθώς και την ανισότητα που χαρακτηρίζει το άθλημα, χαρίζοντας παράλληλα μοναδικές στιγμές.
Φαβορί και εκπλήξεις
Μέχρι το 66ο λεπτό άντεξε το θάρρος και η πειθαρχία των Ελβετίδων απέναντι στην Ισπανία. Μέχρι τότε, το απίθανο έμοιαζε πιθανό· το κοινό πίστεψε στην πρόκριση, η χώρα κρατούσε την ανάσα της. Ύστερα, ήρθαν δύο γκολ σε πέντε λεπτά που έβαλαν τελεία στο όνειρο της οικοδέσποινας για τα ημιτελικά. Κι όμως, αν δει κανείς από πού ξεκίνησε η ομάδα της Σουηδής Πία Σούντχογκε, ο αποκλεισμός δεν λέει όλη την ιστορία. Η Ελβετία μπήκε στο τουρνουά χωρίς να υπάρχει κάποιο εχέγγυο για την παρουσία της στη φάση των νοκ-άουτ. Ήττα από τη σταθερή Νορβηγία, νίκη απέναντι στην αδιάφορη Ισλανδία, και μια ισοπαλία την ύστατη στιγμή, με γκολ της Ριόλα Τζεμαϊλί στο φινάλε, που έφερε την έκρηξη χαράς σε μια χώρα που δεν «συνηθίζει» να φτάνει μακριά. Ήταν η πρώτη φορά που η Ελβετία πέρασε στην επόμενη φάση της εν λόγω διοργάνωσης – και μόνο αυτό έφτανε για να γραφτεί μια μεγάλη σελίδα στα αθλητικά κιτάπια της χώρας. Παρά τον αποκλεισμό, οι Ελβετοί φρόντισαν να διοργανώσουν μια φιέστα προς τιμήν της ομάδας. Όχι για κάποιο τρόπαιο, ούτε επειδή άλλαξε το ποδόσφαιρο, αλλά για τον ενθουσιασμό που τους χάρισαν τις ημέρες του τουρνουά.
Αντίθετα, η Νορβηγία δεν εκπλήρωσε τις υποσχέσεις. Το ταλέντο ήταν παρόν, το βάρος της φανέλας ακόμη πιο βαρύ, αλλά η χημεία και η αίσθηση του συνόλου έλειπαν. Στον προημιτελικό με την Ιταλία, αυτό έγινε οφθαλμοφανές, καθώς οι Νορβηγίδες έμοιαζαν να αγωνίζονται η καθεμιά για διαφορετικό σκοπό. Η Ιταλία, πιο διαβασμένη, πιο δεμένη, χτύπησε στο τελευταίο λεπτό. Το τελικό 1-2 γράφτηκε στις καθυστερήσεις και η Ιταλία πέρασε στα ημιτελικά για πρώτη φορά από το 1997. Αν το ματς πήγαινε στα πέναλτι, ίσως να μιλούσαμε για άλλο αποτέλεσμα και διαφορετικό ζευγάρι στην επόμενη φάση.
Η «σταθερά» της Ισπανίας
Μπορεί η Ισπανία να λύγισε στα πέναλτι, αλλά αυτό δεν μειώνει την αξία της ως ομάδα. Κάθε συζήτηση που άνοιξε γύρω από τις «Φούριας Ρόχας» στο φετινό Euro περιστράφηκε, κατά κύριο λόγο, γύρω από τις δύο της μέσους: την Αλέξια Πουτέγιας και την Αϊτάνα Μπονματί. Η Πατρί Γκιχάρο δεν ήταν το πρόσωπο που φιγουράριζε στη «βιτρίνα». Άλλωστε, υπήρξε μία από τις δεκαπέντε παίκτριες της εθνικής ομάδας που τόλμησε να αρνηθεί την κλήση στην εθνική ομάδα της χώρας της, το 2022, σε μία κίνηση για τον επαναπροσδιορισμό των συνθηκών προπόνησης και της συμπεριφοράς των ανθρώπων της ομοσπονδίας. Με τι συνέπειες; Δεν κλήθηκε στο νικηφόρο για τις Ισπανίδες Μουντιάλ του 2023, ως τιμωρία για τη στάση της. Στην Ελβετία όμως δήλωσε παρούσα. Κάτω από τις οδηγίες της 43χρονης Μονσερά Τομέ, σε όλο το τουρνουά διακρίθηκε για τη σταθερότητά της και την ικανότητά να ελέγχει το παιχνίδι από τη μεσαία γραμμή. Η παρουσία έδωσε ισορροπία στην ομάδα, βοηθώντας τις νέες παίκτριες να βρουν σιγουριά στο παιχνίδι τους. Σε κάθε περίπτωση έδειξε στους Ισπανούς γιατί παραμένει πολύτιμη, παρόλο που προτιμά να μένει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Ρατσισμός και λευκά σορτσάκια
Κατά τη διάρκεια του Euro 2025, η αμυντικός της Αγγλίας Τζες Κάρτερ βρέθηκε αντιμέτωπη με ρατσιστικά σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λόγω της εμφάνισης και της καταγωγής της. Αναγκάστηκε να αναστείλει τη δραστηριότητά στα social media για λόγους ψυχικής διάθεσης. Οι «Λέαινες» ύψωσαν μια ασπίδα γύρω της, οι ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες έβγαλαν ανακοινώσεις στήριξης. Αυτό που δεν έκαναν οι συναθλήτριές της, ήταν να λυγίζουν στη σέντρα πριν τους αγώνες (bend the knee), θεωρώντας πως αυτή η χειρονομία έχει πλέον χάσει τo «νόημα» της, μιας και ένιωσαν ότι οι επίσημοι φορείς «έμειναν στα λόγια» και δεν αντέδρασαν ουσιαστικά.
Παράλληλα, σύμφωνα με το Reuters, δημιουργήθηκε έντονος διάλογος για το αν η χρήση λευκών σορτς από τις εθνικές ομάδες θα μπορούσε να είναι ενοχλητική ή και ανασταλτική για τις αθλήτριες που έχουν περίοδο. Με βάση μελέτη του Νορβηγού καθηγητή Άλεξ Κρούμερ, οι ομάδες με λευκά σορτς συχνά παρουσιάζουν χαμηλότερη απόδοση κατά μέσο όρο (1.27 βαθμοί ανά αγώνα) σε σχέση με ομάδες με σκουρόχρωμο σορτς (1.57), ένα φαινόμενο που δεν παρατηρείται στο ποδόσφαιρο ανδρών. Η συζήτηση δεν είναι καινούργια, ήδη από το Euro 2022, παίκτριες όπως η Μπεθ Μιντ και η Τζόρτζια Στάνγουει μοιράστηκαν ανησυχίες σχετικά με τα λευκά σορτς και το άγχος που συνοδεύει τις παίκτριες, ειδικά σε περιόδους εμμήνου ρύσεως. Παρ’ όλα αυτά, αρκετές ομάδες στο Euro 2025 -όπως της Δανίας, της Νορβηγίας και της Φινλανδίας- παρέμειναν πιστές στο λευκό σορτς, παρά την πίεση για αλλαγή. Πίσω από τα ρεκόρ και το θέαμα, αυτά τα περιστατικά επιβεβαιώνουν τη διαρκή μάχη που δίνουν οι γυναίκες απέναντι σε βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις, στερεότυπα και σιωπηλές ανισότητες.
«Κάν’ το όπως η Σαρίνα»
«Ό, τι κι αν πει η Σαρίνα, το ακούς», δήλωσε η μέσος Έλλα Τουν στο BBC για την Ολλανδή προπονήτριά της στην Εθνική Αγγλίας. Και πώς να μην την ακούει οποιαδήποτε παίκτρια από τη στιγμή που η Σαρίνα Βίχμαν βρέθηκε σε πέντε συνεχόμενους τελικούς ως προπονήτρια (Euro 2017 και Μουντιάλ 2019 με την Ολλανδία και Euro 2022, Μουντιάλ 2023 και Euro 2025 με την Αγγλία); Δεν έχει και τόση σημασία που οι ομάδες της ηττήθηκαν σε δύο τελικούς Παγκοσμίου Κυπέλλου. Παρέμεινε πραγματίστρια και πιστή στη στάση ζωής της που συνοψίζεται στην φράση: «το τέλος είναι απλώς η αρχή ενός ακόμα μεγαλείου». Οπαδός της ποδοσφαιρικής σκέψης του Γιόχαν Κρόιφ, εκτός από τα playbooks, η σπουδή της Βίχμαν βασίζεται και στη δημιουργία ενός κλίματος ενότητας, ικανού να διατηρήσει την ψυχραιμία ακόμα και σε στιγμές μεγάλης έντασης, όπως στον ημιτελικό με την Ιταλία, όταν έβαλε στα τελευταία λεπτά του αγώνα την 19χρονη Μισέλ Αζιεμάνγκ, η οποία σκόραρε στο έκτο λεπτό των καθυστερήσεων, δίνοντας προβάδισμα πρόκρισης στις «Λέαινες».
Η ομοσπονδιακή προπονήτρια δεν δίστασε να αντικαταστήσει βασικά στελέχη της πορείας στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2023 και να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στα νεαρά ταλέντα που είχαν τον ρόλο των «χρυσών αλλαγών», σώζοντας την Αγγλία σε κρίσιμες στιγμές. Ακόμη, η επιλογή της Βίχμαν να ορίσει ως πρώτη τερματοφύλακα την Χάνα Χάμπτον αποδείχτηκε καθοριστική στον τελικό, χάρη στις κρίσιμες αποκρούσεις των πέναλτι των Ισπανίδων, κάνοντας τους Άγγλους σε όλον τον κόσμο να πανηγυρίζουν έξαλλα άλλο ένα τρόπαιο. Όσο για την ίδια, το φετινό Euro παραμένει το πιο «χαοτικό που έχω συμμετάσχει ποτέ», σε βαθμό που έμαθε να πανηγυρίζει με τις παίκτριές της και να αποδέχεται τις επιθέσεις αγάπης των Άγγλων φιλάθλων.
Σολντ άουτ και ρεκόρ τηλεθέασης
Αθροιστικά, οι χωρητικότητες των τριών μεγαλύτερων γηπέδων της Ελβετίας ξεπερνούν οριακά τους 90.000 θεατές που μπορεί να φιλοξενήσει το Γουέμπλεϊ, το στάδιο όπου φιλοξενήθηκε ο τελικός της προηγούμενης διοργάνωσης, το 2022. Συνολικά, οκτώ γήπεδα φιλοξένησαν το φετινό Euro, με το πιο μικρό να ανοίγει τις πύλες του για μόλις 7.750 άτομα. Αυτό όμως δεν εμπόδισε το ρεκόρ προσέλευσης σε ευρωπαϊκή διοργάνωση γυναικών. Το 2022, 574.875 θεατές προσήλθαν στα γήπεδα της Αγγλίας, ενώ φέτος, η UEFA ανακοίνωσε πως κόπηκαν συνολικά 657.291 εισιτήρια, με τα περισσότερα παιχνίδια να σημειώνουν σολντ άουτ.
Όσο για την τηλεθέαση; Ενδεικτικά, αναφέρουμε πως το βρετανικό iTV που αγόρασε τα δικαιώματα μετάδοσης σημείωσε ρεκόρ για το 2025, ενώ στην Πολωνία, σχεδόν δύο εκατομμύρια τηλεθεατές συντονίστηκαν στον αγώνα της εθνικής τους με τη Γερμανία. Ιδιαίτερα σημαντικό, αν σκεφτεί κανείς πως σε περασμένες διοργανώσεις, ο αριθμός δεν ξεπερνούσε τους 600.000.
