Όταν πρωτοδιάβασα το Ο γλάρος Ιωνάθαν Λίβινγκστον, αυτό το σπουδαίο αλληγορικό «μινιστόρημα» του Ρίτσαρντ Μπαχ, που πρέπει κανείς να διαβάσει τρεις φορές –μία στα παιδικάτα του, μία στην ενηλικίωση και μία στην ωριμότητα (ξέρω τι σας λέω)–, το να πιάσω φιλίες με έναν γλάρο έγινε ο διακαής μου πόθος! Δεν τα κατάφερα, παρότι χρημάτισα και προσωρινός φαροφύλακας στα φοιτητικά μου χρόνια.
Χρειάστηκε να περάσουν δεκαετίες για να συνειδητοποιήσω ότι οι φουκαράδες οι γλάροι δεν είναι αυτό που νόμιζα. Και πως, αντί να τρέφονται με ψάρια –όπως τους προόρισε η φύση– κατάντησαν να τρέφονται με τα ψίχουλα της δικής μας αξιοπρέπειας. Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο. Ακόμα και με τη θάλασσα στα πόδια τους, οι γλάροι έχουν εξελιχθεί σε δεινούς, παμφάγους κλέφτες. Η επιστήμη, φυσικά, δεν θα μπορούσε να παραμείνει αμέτοχη…
Στο Πανεπιστήμιο του Σάλφορντ, η ερευνήτρια Άλις Ράιζλι είχε την έμπνευση να ιδρύσει ένα site που λέγεται «Gulls eating stuff» (shorturl.at/WK9CX). Στην πλατφόρμα αυτή ο κόσμος ανεβάζει φωτογραφίες γλάρων που καταναλώνουν τα πάντα: από νεκρά περιστέρια μέχρι χοτ ντογκ και από γατοτροφές για τα αδέσποτα μέχρι σκουπίδια μέσα από τα απορριμματοφόρα! Η Ράιζλι και η ομάδα της ερευνούν πώς οι γλάροι παρακολουθούν, θυμούνται, μαθαίνουν, διαμορφώνουν συμπεριφορικά σχήματα: ξέρουν πότε βγαίνουν στο διάλειμμα τα σχολιαρόπαιδα με το κολατσιό στο χέρι, τι σερβίρεται στις καφετέριες, πότε έρχεται ο σερβιτόρος στο τραπέζι της εξωτερικής αυλής.
Σε κάποιες πόλεις, όπως το Σεντ Άιβς στην Κορνουάλη, οι Αρχές έχουν τυπώσει τουριστικά φυλλάδια για το πώς να προστατεύσεις την τυρόπιτά σου. Το προσωπικό των ξενοδοχείων στη Βενετία χρησιμοποιεί νεροπίστολα για να διώχνει τους γλάρους που εφορμούν στους μπουφέδες του μπραντς. Και στον ζωολογικό κήπο του Μπλάκπουλ έφτασαν στο σημείο να ντύσουν κάποιον αετό και να τρέχει γύρω γύρω για να τρομοκρατήσει τα φτερωτά αλάνια! Όλο αυτό φαίνεται να έχει πολλή πλάκα. Έτσι τουλάχιστον το αντιμετωπίζουν οι πρωινές τηλεοπτικές εκπομπές στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά, πιστέψτε με, δεν έχει.
«Είναι κάτι που παρατηρείται συχνά στο ζωικό βασίλειο. Τα περισσότερα ζώα είναι θηρευτές ευκαιρίας. Αν μια διατροφική πηγή παρουσιάζει μεγαλύτερη δυσκολία ή εγκυμονεί υψηλότερα ρίσκα, τα ζώα θα περάσουν ευχαρίστως στην επόμενη. Γι’ αυτό οι αρκούδες χώνονται στους σκουπιδοντενεκέδες, τα ελάφια επιδράμουν στα μποστάνια και τα περιστέρια εφορμούν στα κουλουράκια του καφέ», λέει η Ράιζλι. «Στην περίπτωση των γλάρων, ακούμε ένα ακόμα καμπανάκι να χτυπάει. Για χρόνια πιστεύαμε ότι το δικό τους οικοσύστημα παραμένει λίγο-πολύ άθικτο. Και ότι δεν θα είχαν λόγο να στραφούν σε άλλες πηγές τροφής – όχι όσο υπάρχουν ακόμα ψάρια στη θάλασσα. Κάναμε ολοφάνερα λάθος. Αν ο γλάρος από καθαρόαιμος θηρευτής μετατραπεί σε τροφοσυλλέκτη, και αυτή η συμπεριφορά μεταφερθεί εξελικτικά στις επόμενες γενιές, θα χάσουμε έναν κρίκο από τη διατροφική αλυσίδα της θάλασσας. Ποιες θα είναι οι συνέπειες; Πολύ δύσκολο να τις προβλέψουμε. Στοιχηματίζω όμως ότι δεν θα είναι ευχάριστες».
Ο γλάρος Ιωνάθαν θα τραβούσε τα πούπουλά του.
