Είτε καταγραφεί νέα μείωση των ευρωπαϊκών επιτοκίων τον Ιούνιο είτε όχι, το γεγονός είναι ένα: ο πληθωρισμός είναι ξεκάθαρα υψηλότερος και από το επιτόκιο των προθεσμιακών καταθέσεων και από την απόδοση των εντόκων γραμματίων του ελληνικού Δημοσίου. Και το πιθανότερο είναι ότι αυτό θα συνεχιστεί για τουλάχιστον την επόμενη διετία. Τι έχουμε στα χέρια μας; Από τη μία τις προβλέψεις για την πορεία του δείκτη τιμών καταναλωτή. Εκτιμάται –ας πάρουμε για παράδειγμα την πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής– ότι θα κινηθεί στην περιοχή του 2,7-2,8% και για το 2025 και για το 2026. Και αυτό το ποσοστό είναι ο μέσος όρος. Το κάθε νοικοκυριό έχει τον δικό του… πληθωρισμό, καθώς ο ρυθμός αύξησης του κόστους διαβίωσης εξαρτάται από τις καταναλωτικές επιλογές και συνήθειες. Από την άλλη, οι προβλέψεις ρίχνουν το βασικό επιτόκιο της Ευρωζώνης στο 1,75% μέχρι το τέλος του χρόνου, δηλαδή περίπου μισή ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερα σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα. Πρακτικά, ολοένα και λιγότεροι τόκοι στους καταθέτες, ολοένα και ψηλότερες τιμές στο ράφι του σούπερ μάρκετ. Έως πότε θα συνεχιστεί αυτό; Μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια. Κανείς δεν μπορεί να το γνωρίζει αυτό. Η ζημιά ή το κέρδος είναι το αποτέλεσμα μιας απλής αφαίρεσης: η απόδοση των αποταμιεύσεων από τη μια και η αύξηση του κόστους διαβίωσης από την άλλη. Αρνητικό πρόσημο σημαίνει «ροκάνισμα» της πραγματικής αξίας των αποταμιεύσεων.
H λύση;
Μετατροπή της αποταμίευσης σε επένδυση, έννοια που ενσωματώνει φυσικά και την αντίστοιχη του ρίσκου. Η επένδυση μπορεί να αφορά από ένα ακίνητο μέχρι χρυσό, αμοιβαία κεφάλαια, μετοχές εταιρειών ή και «καλάθια» μετοχών. Αγοράζεις επενδυτικά ένα ακίνητο γιατί ποντάρεις ότι το «καθαρό ενοίκιο» (η είσπραξη μείον τον φόρο εισοδήματος αλλά και τα έξοδα που συνεπάγονται οι φθορές) θα αφήσει ένα ποσοστό υψηλότερο από αυτό του πληθωρισμού. Επενδύεις σε μια μετοχή πιστεύοντας ότι τα κέρδη θα οδηγήσουν σε υψηλό μέρισμα που επίσης θα ξεπερνά τον τιμάριθμο (είναι η λεγόμενη μερισματική απόδοση που υπολογίζεται με το πηλίκο του μερίσματος προς την τιμή κτήσης της μετοχής). Επενδύεις επίσης σε μια μετοχή προσβλέποντας στις «υπεραξίες» που θα γεννηθούν από την άνοδο της τιμής. Ό,τι ανεβαίνει όμως μπορεί και να κατέβει, γι’ αυτό και απαιτείται να ληφθεί υπόψη ο παράγοντας «ρίσκο». Τα αμοιβαία κεφάλαια και τα «καλάθια» μετοχών δημιουργήθηκαν για να κατανέμεται η επένδυση, άρα και το ρίσκο. Στη λίστα των επιλογών μπαίνουν πλέον και προϊόντα που δημιουργούν οι τράπεζες για να «πιάσουν» και το συντηρητικό κοινό: λανσάρονται προϊόντα με «ελάχιστο κεφάλαιο» (π.χ. 10.000 ευρώ) τα οποία εγγυώνται ότι δεν θα υπάρξει ζημιά αν διακρατηθεί το προϊόν μέχρι τη λήξη του (π.χ. τέσσερα χρόνια).
Η απόδοση εξαρτάται από το πώς θα κινηθεί το αμοιβαίο κεφάλαιο στο οποίο θα επενδυθούν τα χρήματα. Αν η απόδοση στην τετραετία είναι 20%, τη μισή θα την κρατήσει η τράπεζα ως αντάλλαγμα για την εγγύηση του κεφαλαίου.
