Δεν θέλω να βλέπω ζώα που υποφέρουν. Έχω σε πολλές περιπτώσεις –ιδιωτικές συζητήσεις και φόρα, συνέδρια και σχολικές διαλέξεις– μιλήσει για την ιερή υποχρέωση της ευθανασίας, όταν τα ζώα μας δεν έχουν πια άλλη ζωή μέσα τους, όταν αργοσβήνουν και περιμένουν από μας να πάρουμε την τελική απόφαση για λογαριασμό τους.
Έχω κάνει ευθανασία στο καλύτερο από τα σκυλιά μου, όταν, ύστερα από δύο εγκεφαλικά, κατάντησε πια η σκιά του εαυτού του. Τον έθαψα στον κήπο, κάτω από καταρρακτώδη βροχή, κλαίγοντας.
Πριν από μερικές εβδομάδες, ήμουν έτοιμος να κάνω το ίδιο. Η Κίρκη έζησε μια πολύ ενδιαφέρουσα ζωή. Ταξίδεψε με αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες, ιστιοπλοϊκά και τρένα, έτρεξε στα βουνά, έκανε παρέες και με σύστησε σε κόσμο που κανονικά δεν θα πλησίαζα από μόνος μου. Πριν από μερικές εβδομάδες, αφού είχε ήδη προ πολλού πατήσει τα δεκαπέντε, άρχισε να καταρρέει. Μέρα με τη μέρα την έβλεπα να θολώνει και να χάνεται στον κόσμο του μυαλού της, να χάνει τον έλεγχο των σωματικών της λειτουργιών, να κοιμάται είκοσι ώρες την ημέρα και να ξυπνάει αλαφιασμένη, σαν από έναν τρομακτικό εφιάλτη. Της έπαιρνε αιώνες να έρθει ξανά σε επαφή με το περιβάλλον.
Την πήρα στα χέρια και την πήγα στην κτηνίατρο. Το σκυλί είχε χάσει εντελώς την όρασή του από το ένα μάτι και για το άλλο η εκτίμηση ήταν ότι, στην καλύτερη περίπτωση, βλέπει «κάποιες σκιές» που θα σβήσουν κι αυτές με τον χρόνο. Κλείσαμε ραντεβού για ευθανασία, τρεις μέρες μετά.
Το επόμενο πρωί, ξύπνησα πολύ νωρίτερα από το συνηθισμένο. Επτά η ώρα έγραφα στον υπολογιστή, όταν την είδα να χασμουριέται και τανύζεται σαν γάτα. Σηκώθηκε, ήπιε νερό και στάθηκε μπροστά στην πόρτα. Την κατέβασα στον κήπο για να ανακουφιστεί. Μπήκε στο ασανσέρ με αυτοπεποίθηση, βόλταρε στον κήπο, τέντωσε το κεφάλι της κοιτάζοντας κατάματα τον ήλιο που ανέτελλε, έκανε την ανάγκη της, επέστρεψε σχεδόν τρέχοντας και έφαγε με λαιμαργία.
Από τότε έχει μεταμορφωθεί σε μια σούπερ γιαγιά. Δεν απέκτησε ξαφνικά αετίσια όραση· και τα αρθριτικά δεν την αφήνουν να τρέξει παρά μόνο για μερικά μέτρα. Όταν τρώει, τα πίσω πόδια γλιστράνε κάτω από το βάρος της και καταλήγει να καταβροχθίζει τις τελευταίες μπουκιές πρηνηδόν. Στο σπίτι κινείται με προσοχή, αλλά και πάλι, κουτουλάει στα έπιπλα. Έχει όμως αποκτήσει συνειδητή επαφή με το περιβάλλον και κυρίως με τους ανθρώπους της. Επιζητά ξανά το χάδι, γουργουρίζει όταν την ξύνω πίσω από τα αυτιά και, όταν κοιμάται, ροχαλίζει μακαρίως. Είναι ένα άλλο σκυλί. Το σκυλί που διάβασε τις προθέσεις μου και αποφάσισε να ζήσει. Είναι η τετράποδη ηρωίδα της ταινίας Ξυπνήματα με τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο, χωρίς το θαυματουργό φάρμακo L-Dopa που θεράπευσε προσωρινά το Πάρκινσον. Δεν ξέρω πόσο θα κρατήσει αυτό το θαύμα. Κάθε μέρα όμως είναι μια μέρα κερδισμένη – «θανάτω, θάνατον πατήσασα».
Διαβάζω στη διεθνή βιβλιογραφία ότι παρόμοιες περιπτώσεις είναι μεν σπάνιες, αλλά όχι ανήκουστες. Κανείς δεν ξέρει ποιος είναι αυτός ο εσωτερικός, αναστάσιμος μηχανισμός ούτε πόσο διαρκεί η δράση του. Δεν πειράζει. Μου φτάνει να ξέρω ότι το δικό μας πασχαλινό δώρο ήρθε μερικές εβδομάδες νωρίτερα…
