Το 1963 που κυκλοφόρησε το πρώτο μυθιστόρημα του Μάριο Βάργκας Γιόσα, Η πόλη και τα σκυλιά, ήταν η ίδια χρονιά που κυκλοφόρησε επίσης ο Κλόουν του Μπελ, το Κουτσό του Κορτάσαρ, ο Γυάλινος κώδων της Πλαθ, ο Κατάσκοπος που γύρισε απ’ το κρύο του Λε Καρέ κ.ά. Πρώτον, τι φοβερή χρονιά. Δεύτερον, πόσο παλιά. Κατά κάποιον τρόπο ήταν εντυπωσιακό το ότι ο Γιόσα βρισκόταν μέχρι την προηγούμενη Κυριακή ακόμα εν ζωή, όχι επειδή πρόλαβε να κλείσει 89 χρόνια, αλλά επειδή βρισκόταν προ πολλού εγκατεστημένος στο λογοτεχνικό πάνθεον, πρωταγωνιστής μιας εποχής που τοποθετείται σε έναν άλλο καιρό. Τον καιρό του «μπουμ», τον καιρό του μαγικού ρεαλισμού, τον καιρό των λατινοαμερικανικών επαναστάσεων.
Ο Γιόσα βέβαια, όπως αποδείχτηκε, ήταν ένας άνθρωπος για κάθε καιρό και κάθε είδος, ύφος, ρεύμα, τεχνική, περιεχόμενο, και προϊόντων των ετών έγραφε κάθε τόσο ένα μυθιστόρημα «μεγάλο», όπως το Ο πόλεμος της συντέλειας του κόσμου το 1981 ή η Γιορτή του τράγου κοντά δύο δεκαετίες αργότερα. Υπάρχουν τόσες ιστορίες που μπορεί κανείς να σημειώσει απ’ τη ζωή του: για τη φιλία και τον καβγά του με τον Μάρκες, την αποτυχημένη του απόπειρα να εκλεγεί πρόεδρος του Περού, για το Νόμπελ του 2010. Θυμάμαι τότε να τον μελετάω παθιασμένα και θυμάμαι λίγο καιρό αργότερα τον λόγο που εκφώνησε στα ισπανικά στο μέγαρο της Σουηδικής Ακαδημίας, έναν ύμνο για τη δύναμη της λογοτεχνίας (αναζητήστε το, είναι συγκλονιστικό), και θυμάμαι να βουρκώνει στο σημείο που ανέφερε τη μητέρα του, η οποία επίσης βούρκωνε όταν διάβαζε τα ποιήματα του Αμάδο Νέρβο και του Πάμπλο Νερούδα. Και είχε πει επίσης αυτό που όλοι ξέρουμε, ότι μέσα από τα «ψέματα» της λογοτεχνίας μπορούμε «να γίνουμε πρωταγωνιστές στις μεγάλες περιπέτειες, στα μεγάλα πάθη που η αληθινή ζωή δεν θα μας δώσει ποτέ».
Πριν από λίγο καιρό, επιμένων να συντηρείται σε έναν παράλογο αιώνα, είχε σχολιάσει ότι δεν πίστευε ότι θα ζούσε ακόμα τόσο ώστε να γράψει ένα ακόμα βιβλίο μετά το Σας αφιερώνω τη σιωπή μου (σύντομα από τις εκδόσεις Καστανιώτη). Τη σιωπή του, βέβαια, την καλύπτουν οι ισόβιες λέξεις του.
Τα βιβλία του κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
