«Βασίλισσα της χρυσής εποχής της τηλεόρασης». Έτσι χαρακτήρισε την Ελίζαμπεθ Μος, το 2017, το επιδραστικό ονλάιν περιοδικό Vulture. Ήταν λίγους μήνες μετά την πρεμιέρα του Handmaid’s Tale, εν μέσω διθυραμβικών κριτικών για τη σειρά και για την ερμηνεία της, εν μέσω προβλέψεων για πολλά βραβεία και, κυρίως, μιας φρενίτιδας στα ονλάιν και σόσιαλ μίντια. Ήταν επίσης δύο χρόνια μετά το φινάλε του εξαιρετικού Mad Men, το οποίο ουσιαστικά μεταμόρφωσε και εδραίωσε –στην οθόνη αλλά και στη βιομηχανία του θεάματος– τη Μος ως πρωταγωνίστρια. Δεν είχε φυσικά περάσει απαρατήρητη η ερμηνεία της στη θρυλική σειρά The West Wing, όπου υποδυόταν την κόρη του προέδρου, τον οποίο ερμήνευε ο Μάρτιν Σιν. Το ξανθό κορίτσι από την Καλιφόρνια, που μετακόμισε στη Νέα Υόρκη για να γίνει χορεύτρια και άρχισε να δουλεύει και ως ηθοποιός για να πληρώνει τους λογαριασμούς της, έχει συμπληρώσει 35 χρόνια καριέρας στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο. Έχει στη συλλογή της μία Χρυσή Σφαίρα (για τη μίνι σειρά του BBC Top of the Lake) και δύο Εmmy για το Handmaid’s Tale. Και, παρότι πολλοί από τους χαρακτήρες που έχει ερμηνεύσει δεν υπήρξαν ποτέ πολύ γνωστοί στο κοινό εκτός ΗΠΑ, οι λίγοι εμβληματικοί ρόλοι της την ανέδειξαν σε διεθνώς αναγνωρίσιμη σταρ.
Την ίδια στιγμή, έκανε μια λιγότερο προβεβλημένη πορεία στο θεατρικό σανίδι, συγκεντρώνοντας και εκεί πολύ θετικές κριτικές, και ταυτόχρονα διεύρυνε τους επαγγελματικούς ορίζοντές της πέρα από την υποκριτική, αναμβάνοντας τη θέση του σκηνοθέτη και του παραγωγού. Τη δική της σκηνοθετική υπογραφή έχουν τα δύο τελευταία επεισόδια του Handmaid’s Tale, η τελευταία σεζόν του οποίου προβάλλεται ήδη σε Ελλάδα και Αμερική, ενώ συμμετέχει ως παραγωγός στη σειρά The Testaments –επίσης βασισμένη σε ομότιτλο βιβλίο της Μάργκαρετ Άτγουντ– που διαδραματίζεται 15 χρόνια μετά ως συνέχεια της ιστορίας. Στη διαδικτυακή συνέντευξη που έδωσε σε Ευρωπαίους δημοσιογράφους, με αφορμή την προβολή του φινάλε του Handmaid’s Tale, δήλωσε πολύ ενθουσιασμένη για το γεγονός ότι δεν χρειάζεται να αποχαιρετήσει αυτό το σύμπαν. Στις απαντήσεις της ήταν προσεκτική, έπαιρνε χρόνο να σκεφτεί και γέμιζε το κενό με σύντομα γέλια. Ό,τι θέλησε να στρογγυλέψει το κατάφερνε, σε άλλες απαντήσεις υπήρξε πολύ πιο αυθόρμητη.
Ποιο μήνυμα θα θέλατε να κρατήσουν οι τηλεθεατές από τον χαρακτήρα που υποδύεστε στο Handmaid’s Tale ή από τη σειρά συνολικά;
Νιώθω προσωπικά να εμπνέομαι πολύ από την Τζουν και το γεγονός ότι δεν τα παρατά ποτέ στον αγώνα της. Αυτός ο συγκεκριμένος αγώνας είναι τελικά η ιστορία της στη σειρά: να δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον και ένα μέλλον για τα παιδιά της. Αυτός είναι ο στόχος της, το όνειρό της. Γι’ αυτό επιβιώνει. Αντλώ ισχυρό κίνητρο από αυτό και ελπίζω το ίδιο να νιώσουν και οι θεατές. Αυτή η σειρά μπορεί να εμπνεύσει τόσο σε πολιτικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Ελπίζω ότι η δύναμη της Τζουν ίσως δώσει σε ένα κορίτσι ή σε ένα αγόρι ένα μήνυμα θάρρους ή ανδρείας να είναι ο εαυτός τους, αυτό που πιστεύουν ότι πραγματικά είναι, ή να υπερασπιστούν αυτό που είναι και αυτά στα οποία πιστεύουν. Θεωρώ λοιπόν ότι αυτή θα είναι η κληρονομιά της σειράς.
Ποιος είναι ο δικός σας αγώνας, ο δικός σας σκοπός ζωής;
Πρόσφατα έγινα μητέρα και μου είναι πια αδύνατο να ξεχωρίσω τον σκοπό της Τζουν από τον δικό μου. Το πιο σημαντικό πράγμα για μένα θα ήταν να δημιουργήσω ένα ασφαλές μέλλον για το παιδί μου. Δεν ήταν κάτι που περίμενα, αλλά πια είναι η αλήθεια μου. Σε θεωρητικό και νοητικό επίπεδο πάντα καταλάβαινα τον στόχο και τον σκοπό της Τζουν, όπως είναι η δουλειά μου να κάνω ως ηθοποιός και σκηνοθέτρια, αλλά τώρα πια το αντιλαμβάνομαι σε σωματικό και συναισθηματικό επίπεδο.
«Το πιο σημαντικό πράγμα για μένα θα ήταν να δημιουργήσω ένα ασφαλές μέλλον για το παιδί μου».
Ποια από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι γυναίκες σάς απασχολούν περισσότερο;
Η απάντησή μου θα είναι παρόμοια. Τόσο για τις γυναίκες όσο και για πολλούς ανθρώπους είναι σημαντική η δημιουργία ενός ασφαλούς μέλλοντος για τα παιδιά μας, όπου να μπορούν να είναι ελεύθερα και να είναι ο εαυτός τους.
Πώς η συμμετοχή σας σε αυτή τη σειρά σάς επηρέασε σε προσωπικό επίπεδο; Έχει αλλάξει η οπτική σας για τον κόσμο; Έχετε νιώσει κάποιες φορές, έχετε ίσως φοβηθεί, ότι ο κόσμος βαδίζει προς ένα δυστοπικό μέλλον;
Νιώθω ότι τα πράγματα για τα οποία μιλάει η σειρά και το βιβλίο ήταν ήδη σημαντικά για μένα. Δηλαδή δεν μου έδωσε η σειρά αυτές τις αξίες· αισθάνομαι ότι ξεκίνησα τη σειρά έχοντας ήδη αυτές τις αξίες, και αυτός είναι βασικά ένας από τους κύριους λόγους που είπα «ναι». Ξέρετε, μια σειρά που αφορά τον αγώνα μιας γυναίκας να επιβιώσει για τα παιδιά της, μια σειρά που αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα ίσα δικαιώματα, την ελευθερία, τα δικαιώματα των γυναικών, όλα αυτά είναι πράγματα που ήταν πάντα σημαντικά για μένα. Δεν είχα πει «θα βρω μια σειρά που να είναι γι’ αυτά τα θέματα», αλλά, όταν διάβασα το σενάριο, συνδέθηκα με αυτό σε συναισθηματικό, προσωπικό επίπεδο. Το βιβλίο και η σειρά θίγουν ζητήματα που έχουν αντιμετωπίσει, αντιμετωπίζουν και θα αντιμετωπίζουν άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Δεν πιστεύω ότι πρέπει να ζούμε στον φόβο, αλλά είναι σημαντικό να είμαστε ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι για όσα συμβαίνουν και όσα υποφέρουν άνθρωποι σε άλλες χώρες.
Δεν αισθάνεστε λοιπόν πιο φοβισμένη αφότου ξεκινήσατε να συμμετέχετε στη σειρά;
Νιώθω τόσο τυχερή, που έχω τη δυνατότητα να δημιουργώ αυτή τη σειρά και να μπορώ να τη χρησιμοποιώ ως μια πλατφόρμα για να μιλήσω για πράγματα που είναι σημαντικά για εμάς ως δημιουργούς της, οπότε δεν νομίζω ότι μας έχει προκαλέσει φόβο, σε εμένα ή σε κανέναν από εμάς· νομίζω ότι μας έχει δώσει δύναμη.
Τι θα σας λείψει περισσότερο;
Νομίζω ότι θα μου λείψει το να αλληλεπιδρώ, ενόσω υποδύομαι την Τζουν, μαζί με κάποιους από αυτούς τους χαρακτήρες, γιατί ξέρω ότι δεν θα μπορέσω να το ξανακάνω. Ξέρω δηλαδή ότι τη χημεία που απολάμβανα με κάποιους «συμπαίκτες» δεν θα την ξαναβρώ.
Η σειρά εξελίχθηκε σε πολιτιστικό φαινόμενο ανά τα χρόνια, σε όλο τον κόσμο. Αναμένατε την επιρροή που άσκησε διεθνώς;
Όχι, καθόλου. Την πρώτη σεζόν απλώς ήλπιζα να την παρακολουθήσει το κοινό. Θυμάμαι σκεφτόμουν: «Θεέ μου, ελπίζω ο κόσμος να το καταλάβει. Ελπίζω να το καταλάβουν». Είχα την τύχη να συμμετέχω σε μερικές αρκετά καλές σειρές που είχαν αντίκτυπο και ήταν πολιτισμικά επιδραστικές. Αυτό δεν είναι κάτι που μπορείς να προβλέψεις, απλώς ελπίζεις ότι ο κόσμος θα τις παρακολουθήσει και ότι θα μπορέσεις να συνεχίσεις να τις δημιουργείς, γιατί δεν ξέρεις σε τι θα ανταποκριθεί ο κόσμος, τι θα νιώσει.
Η πρώτη σεζόν προβλήθηκε το 2017. Εννιά χρόνια αργότερα, ο κόσμος είναι ένα πιο περίπλοκο μέρος για τις γυναίκες; Επηρεάζει η σύγχρονη πραγματικότητα τη σειρά;
Μπορεί να φαίνεται έτσι, αλλά αυτό που πάντα εξηγώ είναι ότι οι ιστορίες κάθε σεζόν γράφονταν πολλές φορές έως και δύο χρόνια πριν προβληθούν. Φυσικά και επηρεάζεσαι ως άνθρωπος από όσα συμβαίνουν γύρω σου, αλλά δεν είναι ότι λέμε «α, αυτό συμβαίνει τώρα, άρα θα το βάλουμε στη σειρά». Νομίζω ότι το βασικό που προσπαθήσαμε να κάνουμε ως παραγωγοί και δημιουργοί είναι να πούμε τις ιστορίες αυτών των ανθρώπων και αυτών των χαρακτήρων και να τις κάνουμε περίπλοκες, να τις κάνουμε αληθινές. Και όταν προσπαθούμε να είμαστε ειλικρινείς, αν κάνουμε καλά τη δουλειά μας, τότε αυτό αντανακλά τον κόσμο γύρω μας. Είναι θέμα συγκυριών με έναν τρόπο, αλλά δεν είναι σκόπιμο να αντικατοπτρίσουμε τον κόσμο γύρω μας. Απλώς προσπαθούμε να είμαστε ειλικρινείς ως προς τους χαρακτήρες. Αλλά αυτό ακριβώς έκανε και η Μάργκαρετ Άτγουντ στο βιβλίο της το 1985. Ήταν ειλικρινής απέναντι στους χαρακτήρες, απέναντι στις εμπειρίες τους, και έτσι έγινε απίστευτα επίκαιρο. Ήταν επίκαιρο και δέκα χρόνια αργότερα, και άλλα δέκα χρόνια μετά, και είναι επίκαιρο ακόμα και τώρα, στην 40ή επέτειο φέτος. Εκείνη χάραξε το μονοπάτι και εμείς απλώς σταθήκαμε αρκετά τυχεροί ώστε να συνεχίσουμε να το ακολουθούμε.
Γυναίκες σε διαδηλώσεις ανά τον κόσμο έχουν φορέσει το εμβληματικό κόκκινο φόρεμα της σειράς ως σύμβολο αντίστασης. Πώς αισθάνεστε γι’ αυτό;
Νιώθω τιμή, αυτή είναι η μόνη λέξη που μπορώ να χρησιμοποιήσω. Νιώθω τιμή που ο κόσμος πήρε αυτή τη στολή και τη χρησιμοποιεί ως σύμβολο αντίστασης, ως σύμβολο δύναμης. Το θίγουμε αυτό σε πολύ μεγάλο βαθμό αυτή τη σεζόν. Υπάρχει ένα τεράστιο θέμα φέτος που αφορά τη χρήση αυτής της στολής ως συμβόλου αντίστασης. Πώς αυτό το φόρεμα που αρχικά επιβλήθηκε στην Γκίλεαντ ως σύμβολο ντροπής έχει μετατραπεί σε σύμβολο αντίστασης. Και πώς αυτή η στολή χρησιμοποιείται για να σχηματιστεί ένας στρατός. Εγώ νιώθω τόσο περήφανη που φοράω αυτή τη στολή, και αυτό ισχύει από την πρώτη σεζόν. Είναι κάτι που έχει τεράστια σημασία για μένα, νιώθω δύναμη όταν τη φοράω, νιώθω ισχυρή. Είναι κάτι που σέβομαι πάρα πολύ, είναι πολύ σημαντικό για μένα. Πάντα κοιτάζω γύρω μου στα γυρίσματα, στα παρασκήνια, για να βεβαιωθώ ότι όλοι τη φορούν σωστά, ότι δείχνει καλά σε όλους, ότι όλοι νιώθουν δυνατοί και άνετοι μέσα της. Οπότε το γεγονός ότι γυναίκες και άνθρωποι σε όλο τον κόσμο τη χρησιμοποιούν για να εκφράσουν το δικαίωμά τους στη διαμαρτυρία και να μιλήσουν για όσα πιστεύουν…
«Νιώθω τιμή που ο κόσμος πήρε αυτή τη στολή και τη χρησιμοποιεί ως σύμβολο αντίστασης, ως σύμβολο δύναμης».
Δεν ξέρω πώς μπορείς να το περιγράψεις αυτό, πέρα από το να πεις πόσο απίστευτα βαθιά τιμή είναι να είμαι, έστω και στο ελάχιστο, μέρος αυτού του πράγματος.
Σε αυτή τη σειρά είχατε την ευκαιρία να καθίσετε και στην καρέκλα του σκηνοθέτη. Μάλιστα σκηνοθετήσατε τα δύο τελευταία επεισόδια του Handmaid’s Tale.
Δεν μπορούσα να το πιστέψω ότι θα σκηνοθετούσα τα δύο τελευταία επεισόδια αυτής της σειράς. Δεν πίστευα ποτέ ότι θα μπορούσε να συμβεί. Νιώθω ταπεινή που μου δόθηκε αυτή η ευκαιρία. Υπάρχουν τόσοι απίστευτοι σκηνοθέτες σε αυτή τη βιομηχανία και σε αυτή τη σειρά. Ακόμα δεν μπορώ να το πιστέψω ότι οι «μεγάλοι» με άφησαν να το κάνω και ότι είχα την υποστήριξη των συνεργατών μου και των παραγωγών μας. Ειλικρινά νιώθω απέραντα ευγνώμων. Υπήρχαν πολλές στιγμές στα επεισόδια 9 και 10 που απλώς έλεγα «δεν μπορώ να πιστέψω ότι το κάνω αυτό, δεν μπορώ να πιστέψω ότι γυρίζω αυτή τη σκηνή, ότι σκηνοθετώ αυτή την τελική στιγμή». Δεν νομίζω ότι θα φτάσω ποτέ στο σημείο να λέω «ναι, εντάξει, είμαι η σκηνοθέτις», δεν το νιώθω έτσι. Από την άλλη πλευρά, ήταν και απίστευτη πρόκληση. Ήταν η μεγαλύτερη σεζόν που έχουμε κάνει ποτέ, λογιστικά, οικονομικά. Αλλά είχαμε και περιορισμούς που έπρεπε να τηρήσουμε. Οπότε έπρεπε να χωρέσουμε αυτή τη γιγάντια σεζόν στον ίδιο χρόνο που συνήθως κάνουμε τα πράγματα, και αυτό ήταν τεράστια πρόκληση. Ευτυχώς, με την υποστήριξη των συνεργατών μας, των παραγωγών μας και του απίστευτου συνεργείου μας, νομίζω ότι κάναμε απίστευτη δουλειά.
Τι σήμανε για εσάς, προσωπικά και επαγγελματικά, αυτή η σειρά;
Έχει αλλάξει εντελώς τη ζωή και την καριέρα μου ως καλλιτέχνιδας. Δηλαδή, είμαι ηθοποιός εδώ και πάρα πολλά χρόνια, πάνω από τριάντα, και αυτό ήταν το πρότζεκτ μέσα από το οποίο έγινα παραγωγός και έμαθα πώς να το κάνω αυτό· και πραγματικά το πήρα στα σοβαρά ως μια αυτόνομη επαγγελματική πορεία. Και φυσικά, έγινα και σκηνοθέτρια. Από το να μην έχω σκηνοθετήσει ποτέ τίποτα, εκτός από κάτι στην αυλή με φίλους, έχω φτάσει στο σημείο να έχω σκηνοθετήσει δώδεκα ώρες τηλεόρασης που το κοινό βλέπει σε όλο τον κόσμο. Η ζωή μου είναι εντελώς διαφορετική σε επαγγελματικό επίπεδο. Διστάζω να χρησιμοποιήσω τη λέξη «καριέρα», γιατί για μένα είναι τέχνη, είναι κάτι που αγαπώ βαθιά να κάνω. Αλλά είναι και ο τρόπος που πληρώνω τους λογαριασμούς μου. Έχει αλλάξει επίσης τα πάντα για μένα και σε προσωπικό επίπεδο. Νομίζω πως έχει επηρεαστεί πολύ η ζωή μου μέσα από αυτά τα νέα μονοπάτια που έχω ακολουθήσει. Έχω μάθει τόσο πολλά. Έχω μάθει πολλά για το τι σημαίνει να είσαι ηγέτης, για το πώς να καθοδηγείς ένα συνεργείο και ένα καστ. Πιστεύω ότι έχω αναπτυχθεί πολύ και ως άνθρωπος αυτά τα εννέα χρόνια που βρίσκομαι σε αυτή τη σειρά. Ήταν πραγματικά ένα τεράστιο ταξίδι για μένα, χωρίς αμφιβολία.
«Διστάζω να χρησιμοποιήσω τη λέξη “καριέρα”, γιατί για μένα είναι τέχνη, είναι κάτι που αγαπώ βαθιά να κάνω».
Η έκτη και τελευταία σεζόν του Handmaid’s Tale προβάλλεται από τη Nova κάθε Τετάρτη στις 22.00. Οι προηγούμενες πέντε σεζόν είναι διαθέσιμες στην πλατφόρμα EON On Demand.
