(Φωτογραφίες: ΚΩΣΤΗΣ ΣΩΧΩΡΙΤΗΣ, βοηθός φωτογραφου: ΑΓΓΕΛΟΣ ΔΡΙΣΤΕΛΑΣ)
«Νιώθω μεγάλη χαρά που θα σας πάρω μαζί μου σε αυτό το ταξίδι. Σαν να αισθάνομαι το χέρι σας μέσα στο δικό μου, όπως κάθε φορά αισθάνομαι με έναν μαγικό τρόπο εκείνο το γλυκό σας χτύπημα στην πλάτη για κάπου λίγο πιο ψηλά, λίγο πιο μακριά, λίγο πιο πέρα από εκεί που μπορεί να πιστεύω ότι μπορώ. Και αυτό το “μπορώ” θέλω να μοιραστώ μαζί σας». Με αυτά τα λόγια ξεκινά το βιβλίο Όταν κοιτάς από ψηλά του Εμμανουήλ Καραλή. Όχι, ο διάσημος Έλληνας πρωταθλητής του άλματος επί κοντώ δεν έγραψε τη βιογραφία του. Στα 26 του, έχει ακόμα πολλά άλματα μπροστά του, τόσο στον στίβο όσο και στη ζωή. Το πρώτο του βιβλίο, που θα κυκλοφορήσει στις 24/4 από τις εκδόσεις Διόπτρα, είναι μια πυκνή καταγραφή της προσωπικής του διαδρομής μέχρι τη στιγμή της συγγραφής, γεμάτη συναρπαστικές σκέψεις, εμπειρίες και συναισθήματα, έτσι όπως τα αφηγήθηκε στον συγγραφέα Νίκο Μιχαλόπουλο. Ένας οδηγός αυτογνωσίας και δύναμης, ο οποίος, όπως λέει ο ίδιος, μπορεί να κάνει «ένα δειλό παιδί πιο τολμηρό, έναν γονιό πιο ξεκάθαρο, έναν προπονητή να αγαπήσει τον αθλητή και όχι μόνο τις επιδόσεις του, έναν άνθρωπο πιο σίγουρο για τον εαυτό του, έναν χαμένο έφηβο να βρει τον δρόμο του, μια ψυχή στο περιθώριο να νιώσει ορατή».
«…Να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι»
«Είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό το βιβλίο. Νιώθω την ίδια γλυκιά ανυπομονησία που αισθάνομαι πριν από έναν σημαντικό αγώνα!», μου λέει ο Εμμανουήλ, ήρεμος και χαμογελαστός. Η ικανοποίηση που βλέπω στα μάτια του θυμίζει τη χαρά μιας νίκης ή τη στιγμή που κατακτά ένα παγκόσμιο ρεκόρ. «Για εμάς τους αθλητές, οι επιδόσεις μάς κάνουν γνωστούς, αλλά για μένα πιο σημαντικός είναι ο χαρακτήρας. Ο αθλητισμός είναι όμορφος, γιατί κάθε αθλητής έχει τη δική του, μοναδική προσωπικότητα. Ο κόσμος μπορεί να ταυτιστεί, να εμπνευστεί, να πάρει κάτι από τον τρόπο σκέψης και ζωής μας. Μέσα από το βιβλίο ήθελα να μοιραστώ αυτά τα μηνύματα. Δεν είναι αυτοβιογραφία, αλλά μια αληθινή αφήγηση των εμπειριών μου, θετικών και δύσκολων. Ευχαριστώ τον Νίκο Μιχαλόπουλο, που με άκουσε και έγινε η φωνή μου με την υπέροχη πένα του. Είχε έναν μοναδικό τρόπο να με ξεκλειδώνει. Ελπίζω το βιβλίο να βοηθήσει πολλούς ανθρώπους, κυρίως τα παιδιά, να δουν τη ζωή αλλιώς, να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι. Και όταν φτάσουν στην τελευταία σελίδα, να το κλείσουν με ένα χαμόγελο».
Η ζωή του Εμμανουήλ είναι γνωστή, αλλά το βιβλίο του αποκαλύπτει λεπτομέρειες που ξαφνιάζουν. Οι προκλήσεις που αντιμετώπισε ως παιδί, πριν από το χάλκινο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς του Παρισιού το 2024 και τις υπόλοιπες κορυφαίες παγκόσμιες και ευρωπαϊκές επιδόσεις που έχει στο βιογραφικό του, δεν ήταν λίγες. Μεγάλωσε στην Αθήνα μαζί με τη δίδυμη αδερφή του, Αγγελική, με καταγωγή από δύο διαφορετικούς κόσμους: ο πατέρας του, Χάρης, είναι από τον Πύργο Ηλείας, ενώ η μητέρα του, Σάρρα, από την Ουγκάντα. Ο αθλητισμός ήταν πάντα κομμάτι της ζωής του, όχι τυχαία, αφού και οι γονείς του υπήρξαν αθλητές. Ο ίδιος έχει μιλήσει ανοιχτά για τον ρατσισμό που βίωσε για το χρώμα στο δέρμα του και την καταγωγή του, όχι μόνο από παιδιά στο σχολείο, αλλά και από έναν συγκεκριμένο προπονητή. Στο βιβλίο γίνεται ακόμα πιο αποκαλυπτικός για τις φορές που ένιωσε να λυγίζει στο άκουσμα φράσεων όπως «Αυτοί οι μαύροι δεν μπορούν να πηδήξουν επί κοντώ», «Γύρνα πίσω στη χώρα σου» ή για τις φορές που, για κάποιους, εκείνος και η αδερφή του δεν είχαν ονόματα – ήταν απλώς «τα μαυράκια».
«Όταν έχεις βιώσει ρατσισμό, δεν είναι κάτι που μπορείς εύκολα να αφήσεις πίσω σου», πιστεύει. «Απλώς, από ένα σημείο και μετά βρίσκεις τη δύναμη να το αντιμετωπίζεις. Εγώ προσπαθώ να χρησιμοποιώ αυτή την εμπειρία για να ενθαρρύνω τον κόσμο να μιλάει ανοιχτά για τέτοια ζητήματα. Κάποιες φορές με κουράζει, γιατί δεν θέλω να αναφέρομαι συνεχώς σε καταστάσεις όπως η κατάθλιψη, ο ρατσισμός ή το μπούλινγκ, αλλά, αν βοηθήσω έστω και ένα παιδί, αυτό με ικανοποιεί. Θέλω να βοηθάω όσο περισσότερα παιδιά και γονείς μπορώ. Ξέρεις, ακόμα με επηρεάζει πολύ αν τύχει να ακούσω ένα ρατσιστικό σχόλιο. Πλέον, όμως, αυτά τα σχόλια τα αντιμετωπίζω με ένα ευγενικό χαμόγελο και προχωράω. Ξέρω ότι υπάρχουν άνθρωποι που θα μου μιλούσαν διαφορετικά ή και καθόλου αν δεν ήμουν ο Μανόλο, ο γνωστός αθλητής. Ξέρω, όμως, και κάτι άλλο. Μέσα μου, βαθιά, δεν μπορώ να κρατήσω κακία σε κανέναν ούτε να μιλήσω άσχημα ή να προσβάλω κάποιον. Όπως λέω και στο βιβλίο, όταν φοβόμαστε το διαφορετικό, στην ουσία φοβόμαστε τον ίδιο μας τον εαυτό και την αυθυπαρξία του, αφού θεωρούμε πως το διαφορετικό του άλλου μπορεί να μας εκμηδενίσει».
Η πρώτη μεγάλη μάχη
«Πολύ διαφορετικός για τους δασκάλους, πολύ μαύρος για κάποιους προπονητές, πολύ χαρούμενος για τους πολλούς, πολύ καταθλιπτικός για άλλους. Όλα σε μια μεζούρα κι εγώ μονίμως να περισσεύω. Σκέφτομαι πως για κάποιον λόγο μια μεζούρα με καθόριζε σε όλη μου τη ζωή», λέει ο Εμμανουήλ κάπου μέσα στο βιβλίο του. Τον ρωτώ αν έχει ποτέ αναρωτηθεί ότι η επιτυχία του στον αθλητισμό, ενδόμυχα, ήταν και μια προσπάθεια να αποδείξει σε όσους τον υποτίμησαν ότι αξίζει. «Ακόμα το σκέφτομαι, ειδικά όταν είμαι μόνος με τις σκέψεις μου», λέει. «Δεν νιώθω πια ότι πρέπει να αποδείξω κάτι σε κανέναν. Αυτό που καταλαβαίνω μεγαλώνοντας, όμως, είναι η ανάγκη να μοιράζομαι την επιτυχία μου. Ο πυρήνας είμαι εγώ, αλλά μετά έρχονται η οικογένειά μου, η ομάδα μου και, τελικά, όλοι οι Έλληνες. Θέλω να δίνω αγάπη, να προσφέρω, να βοηθάω. Είμαι άνθρωπος της ομάδας, του “εμείς”, πιστεύω στη δύναμη του συνόλου».
«Ξέρω ότι υπάρχουν άνθρωποι που θα μου μιλούσαν διαφορετικά ή και καθόλου αν δεν ήμουν ο Μανόλο, ο γνωστός αθλητής».
Ο αγώνας του με τη δυσλεξία είναι κάτι που για πρώτη φορά αποφάσισε να μοιραστεί δημόσια μέσα από το βιβλίο του. «Η δυσλεξία ήταν η πρώτη μεγάλη μάχη που έδωσα με τον εαυτό μου», παραδέχεται. «Θυμάμαι για πολύ απλά πράγματα στο σχολείο να λέω “ναι” ότι καταλαβαίνω, ενώ στην πραγματικότητα δεν μπορούσα να τα αντιληφθώ. Αυτή η αίσθηση με πίεζε πολύ και με στενοχωρούσε, γιατί ένιωθα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά, ότι δεν ήμουν σαν τους άλλους. Κάποιοι δάσκαλοι εντόπισαν ότι είχα δυσλεξία και άρχισα να πηγαίνω για λογοθεραπεία. Ήταν μια μακρά διαδικασία που διήρκεσε αρκετά χρόνια, αλλά σταδιακά βρήκα τρόπους να διαβάζω, να κατανοώ και να επικοινωνώ. Ήταν πολύ δύσκολο, ειδικά σε μικρή ηλικία, να τα συνδυάσω όλα αυτά. Η λογοθεραπεία ήταν ένα μεγάλο και δύσκολο ταξίδι, αλλά τελικά κατάφερα να ξεπεράσω τη δυσκολία και να την κάνω σύμμαχό μου. Η δυσλεξία μου με βοήθησε να γίνω πολύ παρατηρητικός, ειδικά οπτικά, και αυτό με ώθησε να εξελιχθώ στον αθλητισμό. Αν και στο σχολείο η δυσλεξία με έκανε να νιώθω μειονεκτικά, στον αθλητισμό ήταν κάτι που με ενίσχυσε και με βοήθησε να πετύχω. Είμαι περήφανος που λέω ότι έχω δυσλεξία. Πλέον, με το βιβλίο μου ελπίζω να μπορέσω να προσφέρω χρήσιμες συμβουλές, τόσο για γονείς και καθηγητές, όσο και για τα παιδιά, για να καταλάβουν ότι η δυσλεξία δεν είναι εμπόδιο, αλλά μπορεί να είναι δύναμη αν τη διαχειριστείς σωστά».
Θα έχει πάντα το Παρίσι
Το βιβλίο αφηγείται την πορεία του Εμμανουήλ προς το χάλκινο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς του Παρισιού, τις θυσίες και τις προκλήσεις που αντιμετώπισε, αλλά και το πώς συνεχίζει το ταξίδι του. «Το όνειρό μου ήταν πάντα ένα ολυμπιακό μετάλλιο. Σοκαρίστηκα όταν έγινε πραγματικότητα στο Παρίσι!», λέει. Τον ρωτώ για την ψυχολογία ενός πρωταθλητή πριν από έναν τόσο σημαντικό αγώνα. «Μπαίνοντας στον αγώνα, αδειάζω το μυαλό μου και σκέφτομαι θετικά. Με τα χρόνια έμαθα να διαχειρίζομαι τις αποτυχίες και τις αρνητικές σκέψεις. Όταν ήρθε η στιγμή των Ολυμπιακών, μπορούσα να δω τον εαυτό μου να περνάει τον πήχη. Ήταν αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς, επιτυχιών και αποτυχιών που με προετοίμασαν για εκείνη τη στιγμή». Η χαρά της επιτυχίας είναι απίστευτη, αλλά δεν ξεχνά ποτέ πώς νιώθει ένας αθλητής που μένει εκτός βάθρου. «Έχω υπάρξει τέταρτος, ξέρω την απογοήτευση. Γι’ αυτό προσπαθώ να παραμένω συγκρατημένος στο στάδιο, δείχνοντας σεβασμό στους αντιπάλους μου. Η πραγματική γιορτή έρχεται αργότερα, με την οικογένεια και τους δικούς μου ανθρώπους».
Μεγάλο μέρος του βιβλίου του ο Εμμανουήλ το αφιερώνει στην οικογένειά του, στους γονείς και στη δίδυμη αδερφή του. Η οικογένεια, για τον ίδιο, είναι ένα μέρος ασφάλειας, δύναμης και αγάπης. «Όλη μου η δύναμη προέρχεται από την οικογένειά μου. Είμαι άνθρωπος που επικοινωνώ όλα όσα με απασχολούν με τους γονείς μου και πιστεύω πως είναι σημαντικό οι γονείς να διατηρούν μια ειλικρινή σχέση με τα παιδιά τους, ώστε τα παιδιά να μάθουν να είναι ανοιχτά και να μπορούν να μοιραστούν κάθε πρόβλημα ή σκέψη τους. Η οικογένειά μου μού έδωσε τη δύναμη να σταθώ στα πόδια μου και να μιλήσω ανοιχτά για όσα άσχημα έχω βιώσει. Ξέρεις, ως άντρας είναι ακόμη πιο δύσκολο να μιλήσεις για ρατσισμό ή κατάθλιψη. Ειδικά στον χώρο του αθλητισμού υπάρχει το στερεότυπο ότι οι άντρες πρέπει να είναι σκληροί, να μην κλαίνε, να μην εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Εγώ δεν προσπάθησα να ανατρέψω αυτά τα στερεότυπα, απλώς είπα την αλήθεια μου όταν ένιωσα ευάλωτος. Είμαι συναισθηματικός και χάρηκα που μετά από μένα είδα κι άλλους άντρες αθλητές να βγαίνουν και να μιλούν ανοιχτά για την κατάθλιψη ή τον ρατσισμό».
«Στον αθλητισμό υπάρχει το στερεότυπο ότι οι άντρες πρέπει να είναι σκληροί, να μην κλαίνε. Εγώ δεν προσπάθησα να ανατρέψω αυτά τα στερεότυπα, απλώς είπα την αλήθεια μου όταν ένιωσα ευάλωτος».
Η κατάθλιψη και οι κρίσεις πανικού ήταν ακόμα μία μάχη που έπρεπε να δώσει. Στο βιβλίο του μιλάει για την αρχική δυσκολία να αναγνωρίσει την κρίση στην ψυχική του υγεία, την πίεση να νιώθει πάντα δυνατός και να μην εκδηλώνει τα συναισθήματά του, αλλά και την οριακή στιγμή, πριν από τρία χρόνια, όταν αποφάσισε να κάνει ένα διάλειμμα από τον αθλητισμό για να κερδίσει πίσω το χαμόγελό του. «Πήγα στην Τοσκάνη για να ηρεμήσω και να βρω νέες αγάπες, όπως το κρασί», θυμάται. «Έμεινα μόνος σε ένα σπίτι στο βουνό, άφησα γένια και μαλλιά, ήμουν σαν μοναχός! Ασχολήθηκα με την οινοποίηση, μακριά από τον αθλητισμό. Ανακάλυψα μια νέα πλευρά του εαυτού μου και συνειδητοποίησα πως ο πρωταθλητισμός έχει ημερομηνία λήξης. Όταν γύρισα στην Ελλάδα, άνοιξα ένα wine bar, έφτιαξα ένα δικό μου brand ρούχων, γιατί αγαπώ τη μόδα, αποφάσισα να σπουδάσω μάρκετινγκ. Αυτή η ισορροπία μεταξύ αθλητισμού και άλλων δραστηριοτήτων με βοήθησε να επιστρέψω πιο δυνατός στους αγώνες, με νέα ενέργεια και δημιουργικότητα».
Fly, Manolo, fly!
Διασχίζοντας τις σελίδες του βιβλίου του, συνειδητοποιείς και την αγάπη του Εμμανουήλ για τη μουσική. Το Don’t cry out loud της Μελίσα Μάντσεστερ ήταν το τραγούδι που άκουγε μανιωδώς πριν από τον τελικό των Ολυμπιακών, ενώ ο στίχος «Όταν κοιτάς από ψηλά, μοιάζει η γη με ζωγραφιά» που τραγουδά ο αγαπημένος του Κώστας Χατζής, χαρίζοντας και τον τίτλο στο βιβλίο, μοιάζει να είναι το μότο της ζωής του. «Αυτό το τραγούδι του κυρίου Χατζή είναι το πρώτο τραγούδι που θυμάμαι να ακούω και να συγκινούμαι βαθιά», λέει. «Η μητέρα μου έχει υπερβολική αγάπη για τον κύριο Χατζή και μου τη μετέδωσε. Ο τίτλος του βιβλίου ήταν σχεδόν καρμικός!»
Πριν τον αποχαιρετήσω και τον αφήσω να συνεχίσει να κατακτά τα νέα ύψη που έχει θέσει ως προσωπικούς στόχους, καταρρίπτοντας ρεκόρ και υλοποιώντας την περίφημη ατάκα «Fly, Manolo, fly!» που τον ακολουθεί, τον ρωτάω τι νιώθει όταν βλέπει τον κόσμο από το ύψος που έχει φτάσει. «Θέλω να βλέπω ανθρώπους να ακολουθούν το όνειρό τους και να τους ενθαρρύνω προς αυτή την κατεύθυνση. Κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικά όνειρα, δύσκολα ή πιο απλά. Θέλει πίστη και προσπάθεια, μικρά βήματα κάθε μέρα για να τα φτάσεις. Πιστεύω πως, αν το νιώθεις βαθιά στην καρδιά σου, όχι μόνο θα πετύχεις το όνειρό σου, αλλά θα το ξεπεράσεις κιόλας. Εγώ αυτό έκανα. Τα όνειρά μου τα έχω ξεπεράσει. Και τώρα θέτω καινούργια. Ονειρεύομαι, ας πούμε, αν με αξιώσει ο Θεός να αποκτήσω κάποτε τέσσερα παιδιά! Και πολλά ακόμα όνειρα έχω που θα τα δείτε σύντομα. Προς το παρόν, αυτό που μπορώ να πω είναι ότι θέλω να είμαι ευτυχισμένος, ήρεμος, με την οικογένειά μου αγαπημένη, να καταφέρω να ξεπεράσω τα όρια του αθλητισμού και να βοηθήσω όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους να βρίσκουν θάρρος στη ζωή τους. Νιώθω ότι το βιβλίο αυτό θα είναι ένας πολύτιμος οδηγός για να βρει κανείς τη δύναμη που κρύβει μέσα του».
Το βιβλίο Όταν κοιτάς από ψηλά των Εμμανουήλ Καραλή και Νίκου Μιχαλόπουλου κυκλοφορεί στις 24/4 από τις εκδόσεις Διόπτρα.
Συναντήσεις με τον Εμμανουήλ
Ο συγγραφέας του βιβλίου, Νίκος Μιχαλόπουλος, ανέλαβε να μετατρέψει σε λέξεις όσα του αφηγήθηκε ο Έλληνας πρωταθλητής, να γίνει η φωνή του και να μεταφέρει τις εμπειρίες του σε πρώτο πρόσωπο. «Γνωρίζω τον πατέρα του Εμμανουήλ, τον Χάρη, εδώ και χρόνια, καθώς ήμασταν συναθλητές. Παρακολουθούσε τη δουλειά μου και συχνά σχολίαζε την οπτική μου για τον αθλητισμό. Πριν από τρία χρόνια, σε μια δύσκολη περίοδο για τον Εμμανουήλ, μου πρότεινε να δημιουργήσουμε κάτι μαζί. Αρχικά, σκεφτήκαμε ένα παιδικό βιβλίο για τον ρατσισμό και τη διαφορετικότητα, αλλά η ιδέα ωρίμασε με τον καιρό», αφηγείται. Τον περασμένο Αύγουστο, μόλις μία εβδομάδα μετά την κατάκτηση του ολυμπιακού μεταλλίου από τον Εμμανουήλ, το βιβλίο πήρε σάρκα και οστά. «Δεν είναι μια κλασική βιογραφία – ο Εμμανουήλ είναι ακόμη πολύ νέος. Είναι ένα βιβλίο που θέλει να εμπνεύσει. Ελπίζω κάθε παιδί που θα το διαβάσει, να πιστέψει στον εαυτό του και στη δύναμη των ονείρων του. Ο κόσμος συχνά μάς λέει πως δεν είμαστε αρκετά ταλαντούχοι ή ικανοί. Όμως, αν κρατήσουμε το βλέμμα στραμμένο στον ορίζοντα, το φως είναι εκεί και μας περιμένει».
Οι συναντήσεις τους γίνονταν στο Ολυμπιακό Στάδιο, κάποια βράδια μετά την προπόνηση, όταν όλα ησύχαζαν. «Καθόμασταν σε μια γωνιά κοντά στο στρώμα του επί κοντώ και μιλούσαμε. Γυρίζοντας σπίτι, έγραφα μέχρι το ξημέρωμα, θέλοντας να διατηρήσω το συναίσθημα της στιγμής», περιγράφει ο κ. Μιχαλόπουλος. Η αφήγηση ξεκίνησε από τη στιγμή που ο Εμμανουήλ ετοιμαζόταν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και σταδιακά ξετύλιξε τις ρίζες του. «Συνεργάστηκα πρώτα με τους γονείς του και μετά μαζί του. Μία από τις πιο συγκινητικές στιγμές ήταν όταν η μητέρα του μού είπε πως τα κείμενα έμοιαζαν σαν να μιλάει ο ίδιος».
Τα δύσκολα κεφάλαια της παιδικής του ηλικίας τον άγγιξαν ιδιαίτερα. «Στο σχολείο, ο Εμμανουήλ και η αδερφή του ένιωθαν στο περιθώριο. Ταυτίστηκα πολύ, γιατί κι εγώ υπήρξα ένα παιδί που δέχτηκε μπούλινγκ – κοντός, παχουλός, χωρίς ενδιαφέρον για το ποδόσφαιρο, μακριά από παρέες. Έτσι, μπόρεσα να μπω βαθιά στις σκέψεις, στους φόβους και στις επιθυμίες του». Στόχος του ήταν το βιβλίο να μιλήσει όχι μόνο για την αθλητική διαδρομή του Καραλή, αλλά και για τη δύναμη της αυτογνωσίας. «Συχνά ξεκινάμε θέλοντας να αποδείξουμε στους άλλους πόσο καλοί είμαστε. Όμως, αυτό είναι λάθος κίνητρο. Πρέπει να κάνουμε όσα αγαπάμε. Τότε γινόμαστε πραγματικά καλοί. Αυτή είναι η ουσία της ιστορίας του Εμμανουήλ: η πίστη, η επιμονή και η εσωτερική φλόγα».
ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Ένα πρωί στο Ολυμπιακό Χωριό
Μια καινούρια μέρα ξεκινάει στο Παρίσι. Το φως της απλώνεται σιγά σιγά παντού. Σηκώνομαι από το κρεβάτι μου αργά και αθόρυβα για να μην ξυπνήσω τον Μίλτο και βγαίνω στο μπαλκόνι με τις ελληνικές σημαίες κρεμασμένες στα κάγκελά του.
Ένα κύμα καθαρού αέρα με χτυπάει στο πρόσωπο και αισθάνομαι ότι ξυπνάω από έναν λήθαργο που με έφερε σαν υπνωτισμένο εδώ.
Αυτές τις μέρες δεν κοιτάζω τι γράφεται στα μέσα ενημέρωσης, είτε πρόκειται για κάτι θετικό είτε αρνητικό. Σκέφτομαι ότι το μόνο που έχει σημασία για μένα είναι η οικογένειά μου. Οι άνθρωποι εκείνοι που τις καλές και τις κακές μέρες είναι δίπλα μου ανεξάρτητα από οτιδήποτε άλλο.
Βλέπω το φως να ανατέλλει πίσω από το στάδιο στο βάθος και σκέφτομαι πως θα ήθελα να μπορούσα να ψιθυρίσω στο αφτί κάθε αθλητή που κοιμάται αυτή την ώρα στο Ολυμπιακό Χωριό και τρέμει για τον αγώνα του, ή ακόμα και σε κάθε αθλητή που αποκλείστηκε και δεν είναι εδώ, αλλά κάπου μακριά στη χώρα του και βουλιάζει στη δυστυχία της προσωπικής του ακύρωσης:
«Μη φοβάσαι. Ανακάλυψε ξανά την αγάπη σου για το άθλημα. Κανείς από εμάς δεν ξεκίνησε γιατί ήθελε να βγάλει χρήματα ή να γίνει ολυμπιονίκης. Όλοι μας ξεκινήσαμε απλώς επειδή αγαπούσαμε αυτό το άθλημα. Εάν δυσκολεύεσαι ψυχικά ή πνευματικά, μίλησε με όσους αγαπάς και σε αγαπούν. Μπορεί να είναι δύσκολο να επικοινωνήσεις, γιατί ίσως δεν θέλεις να σε βλέπουν ως αδύναμο, αλλά στην πραγματικότητα είναι αληθινά γενναίο να μιλάς για τα συναισθήματά σου. Και κάτι ακόμα. Είναι εντάξει να κλαις, να χαμογελάς, να αγκαλιάζεσαι, να δίνεις αγάπη και να σε αγαπούν. Αυτό είναι που μας κάνει ανθρώπους. Αυτό είναι που μας κάνει αυτό που είμαστε».
