Γιατί δυσκολευόμαστε τόσο να κάνουμε ερωτικές και συντροφικές σχέσεις σήμερα που τα εργαλεία αναζήτησης συντρόφου είναι πολύ περισσότερα;
Ο βασικός λόγος, ειδικά στις ηλικίες 30-40, είναι γιατί, για πρώτη φορά στην ιστορία, κάνουμε σχέσεις από επιλογή και όχι από ανάγκη. Οι γυναίκες δεν έχουν ανάγκη να παντρευτούν για να επιβιώσουν και οι άντρες δεν έχουν ανάγκη να παντρευτούν για να κάνουν σεξ. Το ότι μπορούμε να ζήσουμε και χωρίς να παντρευτούμε αλλάζει το παιχνίδι. Σημαίνει ότι πρέπει να θέλουμε τον άλλον ως άνθρωπο πάρα πολύ, γιατί αλλιώς δεν έχουμε λόγο να παραμείνουμε μαζί. Επιπλέον σημαίνει ότι πρέπει να μάθουμε να σχετιζόμαστε και να φροντίζουμε τη σχέση, λειτουργώντας ως ομάδα. Ακόμα δεν έχουμε βρει τα πατήματά μας σε αυτό το ζήτημα ως κοινωνία· θέλει πολλή δουλειά και επαναπροσδιορισμό νοοτροπίας.
«Για πρώτη φορά στην ιστορία, κάνουμε σχέσεις από επιλογή και όχι από ανάγκη. Οι γυναίκες δεν έχουν ανάγκη να παντρευτούν για να επιβιώσουν και οι άντρες δεν έχουν ανάγκη να παντρευτούν για να κάνουν σεξ.
Πόσο άλλαξαν τα δεδομένα μετά το ΜeΤoo;
Οι γυναίκες απαιτούν πλέον τα αυτονόητα, που όμως έως τώρα δεν ήταν αυτονόητα. Θέλουν κάποιον να τις βλέπει ως ισότιμα ανθρώπινα πλάσματα κι όχι σαν κούκλες του σεξ ή τρόπαια. Κάποιον που δεν τους πουλάει ρομάντζο ενώ θέλει σεξ. Κάποιον που δεν αποφασίζει από την αρχή ότι τις θέλει για «σχέση» ή για σεξ, αλλά ενδιαφέρεται να τις γνωρίσει, για να ανακαλύψουν τι θέλουν ο ένας από τον άλλο, μαζί. Παλιότερα δεν ζητούσαν τίποτα παρά μόνο ο άντρας να είναι κουβαλητής και ιδανικά να μην πίνει, να μην τζογάρει και να μην τις χτυπάει. Δεν είχαν την επιλογή να μην κάνουν οικογένεια, η κοινωνία δεν το επέτρεπε και το τίμημα ήταν πολύ βαρύ. Τώρα που οι γυναίκες έχουν την επιλογή, γιατί έχουν οικονομική ανεξαρτησία, θέλουν ισότιμους συντρόφους. Αυτή είναι η διαφορά.
Πώς αντιδρούν οι άντρες;
Το πρόβλημα συνήθως είναι ότι οι άντρες έχουν μεγαλώσει σύμφωνα με το παλιό μάνιουαλ: να είναι σκληροί, δυνατοί, ανθεκτικοί, ατρόμητοι και βέβαια συναισθηματικά καταπιεσμένοι. Πολλοί από αυτούς δεν έχουν ιδέα πώς να είναι ισότιμοι και σωστοί σύντροφοι στις σχέσεις τους, γιατί κανείς δεν τους έμαθε πώς. Αυτή την εποχή αισθάνονται μπερδεμένοι γιατί βλέπουν ότι αυτά που τους έμαθαν να είναι, δεν είναι αυτά που θα τους εξασφαλίσουν όσα τους υποσχέθηκε η κοινωνία, δηλαδή την αγάπη και την ευτυχία. Οι γυναίκες τούς απορρίπτουν, έχουν χάσει τον ρόλο τους και δεν υπάρχουν αρκετά θετικά πρότυπα αρρενωπότητας να ακολουθήσουν. Η αρρενωπότητα βρίσκεται σε κρίση και, ενώ επιστήμονες σε όλο τον κόσμο κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, η αντίδραση άμυνας πολλών είναι το μίσος προς τον φεμινισμό αντί για διάθεση για εξέλιξη.
Οι εφαρμογές γνωριμιών πώς έχουν επηρεάσει τα πράγματα;
Είναι ο βασικός λόγος που έχει μειωθεί το φλερτ στην πραγματική ζωή. Υπάρχει εναλλακτική. Ο κόσμος είναι όλη μέρα πάνω από το τηλέφωνό του. Και όντως οι εφαρμογές προσφέρουν επιλογές. Είναι σαν να βρίσκεσαι κάθε βράδυ σε δέκα μπαρ, ενώ είσαι σπίτι με την πιτζάμα. Αυτό παλιά δεν υπήρχε, έπρεπε να εκτεθείς, να ρισκάρεις την αμηχανία και, το πιο σημαντικό, την κατά πρόσωπο απόρριψη, στην οποία έχουμε ξεμάθει. Γιατί το να μεσολαβεί μια εφαρμογή είναι λίγο σαν αερόσακος. Δεν είναι τυχαίο ότι βλέπουμε το τραγελαφικό, να έρχεται κάποιος να σου μιλήσει και η δεύτερη κουβέντα του να είναι «μήπως έχεις Instagram;». Οι εφαρμογές επίσης προσφέρουν την εκ προθέσεως προσέγγιση, κανείς δεν μπορούσε παλιά να αποφασίσει να βγει ραντεβού έτσι. Άρα οι εφαρμογές είναι πολύτιμο εργαλείο, αρκεί να μάθει κανείς να το χρησιμοποιεί με ασφάλεια, υπευθυνότητα και λίγο έξυπνα. Αυτό που αισθανόμαστε να μας λείπει είναι η τυχαιότητα. Ακούω πελάτισσες να μου λένε «θέλω να μου χτυπήσει την πόρτα να μου ζητήσει μια κούπα ζάχαρη» ή «ιδανικά να ανοίξω το ψυγείο και να είναι μέσα ο έρωτας της ζωής μου».
Πώς μας επηρεάζουν οι εφαρμογές στο πώς συνδεόμαστε;
Ένας από τους κινδύνους των εφαρμογών είναι αυτό που λέμε «maximizing» (μεγιστοποίηση). Στην ψυχολογία, maximizers είναι οι άνθρωποι που αναζητούν συνεχώς το κάτι καλύτερο, δοκιμάζοντας αέναα κι άλλες εναλλακτικές ώστε να μεγιστοποιήσουν την απόλαυση ή τα οφέλη και δεν σταματούν ποτέ, αναζητώντας το τέλειο, που βέβαια δεν υπάρχει. Οι εφαρμογές έχουν κατηγορηθεί ότι με την υπερπροσφορά επιλογών δημιουργούν μια γενιά maximizers που συμπεριφέρεται καταναλωτικά και δεν σταματά να ψάχνει. Λέμε συχνά ότι οι εφαρμογές κάνουν τις γνωριμίες σούπερ μάρκετ. Υπάρχει λοιπόν ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα πάνω σε αυτό. Το 2000 δημοσιοποιήθηκε μια έρευνα από ψυχολόγους του Κολούμπια και του Στάνφορντ, όπου σε ένα σούπερ μάρκετ μια μέρα υπήρχαν διαθέσιμες 24 γεύσεις μαρμελάδας, ενώ μια άλλη μόνο έξι. Το αποτέλεσμα ήταν ότι τη μέρα με τις λιγότερες γεύσεις, οι καταναλωτές είχαν δεκαπλάσιες πιθανότητες να αγοράσουν μαρμελάδα. Η υπερβολική προσφορά οδηγεί σε σύγχυση και αναβολή αποφάσεων. Έτσι και με τις εφαρμογές. Παθαίνουμε βραχυκύκλωμα και δεν διαλέγουμε κανέναν. Αλλά σιγά σιγά μαθαίνουμε και προσαρμοζόμαστε. Οι γάμοι από online γνωριμίες έχουν αυξηθεί κατακόρυφα και έχουν ξεπεράσει κάθε «παραδοσιακό» τρόπο γνωριμίας, και οι σχέσεις που προκύπτουν με τα νέα δεδομένα έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να δημιουργηθούν για τους σωστούς λόγους, με ισοτιμία, ουσιαστική σύνδεση και αμοιβαιότητα.
Πώς βλέπεις το μέλλον;
Δεν έχουμε ιδέα τι θα γίνει με το ΑΙ. Είδα πρόσφατα μια εκπομπή στο YouTube όπου ένας τύπος έλεγε ότι η αρραβωνιαστικιά του μιλούσε για μήνες με ένα AI boyfriend που έφτιαξε αρχικά για πλάκα. Αλλά οι συζητήσεις έγιναν σύντομα καθημερινές. Προτιμούσε να μιλάει με το ΑΙ αντί με τον ίδιο και του έλεγε ψέματα ότι μιλούσε με τις φίλες της. Μιλάμε για συναισθηματική απιστία. Είναι κάτι που θα αντιμετωπίσουμε άμεσα και δεν ξέρουμε τι επιπτώσεις θα έχει σε κοινωνικό επίπεδο. Όταν ένας σύντροφος, ακόμα και εικονικός, σου φέρεται τέλεια και είναι πάντα εκεί, θα είναι δύσκολο να αντισταθείς στον πειρασμό. Αυτό δεν θα κάνει απλώς τα άτομα σε σχέση να κάνουν απιστίες, αλλά κυρίως θα κάνει τα σινγκλ άτομα να παραιτηθούν εντελώς από την αναζήτηση, ειδικά αν τους λείπουν κοινωνικές δεξιότητες. Αν μάλιστα με το VR το πράγμα αποκτήσει και διάσταση αγγίγματος, πιθανόν game over.
*Η Ειρήνη Γεωργή είναι συγγραφέας και σύμβουλος dating
