28 Ιανουαρίου του 2000 έγραφε το ημερολόγιο όταν άνοιξαν τα ρολά στους σταθμούς του μετρό, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή για τους κατοίκους της πρωτεύουσας. Εικοσιπέντε χρόνια μετά, και καθώς αποτελεί οργανικό κομμάτι της καθημερινότητας κατοίκων και επισκεπτών, ήταν φυσικό να εισχωρήσει στην ποπ κουλτούρα και να εμπνεύσει καλλιτεχνικά μια σειρά από δημιουργούς και καλλιτέχνες. Έγινε ατάκα σε σειρές, στίχος σε τραγούδια και ιδανική τοποθεσία για γυρίσματα βιντεοκλίπ, ενώ εισήγαγε τη μοντέρνα τέχνη στην καθημερινότητα των επιβατών. Γι’ αυτό, με αφορμή τα 25α του γενέθλια, συγκεντρώσαμε μερικές χαρακτηριστικές περιπτώσεις όπου το μετρό της Αθήνας αποτυπώνεται σε στιγμές καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Η γραμμή «Σεπόλια – Νατάσα»
Το άνοιγμα του μετρό έδωσε έμπνευση στους δημιουργούς της τηλεοπτικής μυθοπλασίας εκείνης της περιόδου. Σε επεισόδιο του «Κωνσταντίνου και Ελένης» των Χάρη Ρώμα και Άννας Χατζησοφιά, όπου σατιρίζονται οι βουλευτικές εκλογές του 2000 («Κωνσταντίνος ο Πολιτευόμενος»), ένα κομμάτι της στιχομυθίας ανάμεσα στον βιομήχανο Μάνθο Φουστάνο (Βασίλης Κούκουρας) και στον Κωνσταντίνο Κατακουζηνό (Χάρης Ρώμας) αφορά τη γραμμή 3 του μετρό. Προσπαθώντας να πείσει τον Κατακουζηνό να ψηφίσει ΠΑΣΟΚ στις εκλογές, ο βιομήχανος με την Πόρσε τού αναφέρει το επιχείρημα πως το κόμμα ολοκλήρωσε την κατασκευή του μετρό, το οποίο διανύει την απόσταση Σύνταγμα – Εθνική Άμυνα μέσα σε εννιά λεπτά. «Χρησιμοποιείς εσύ το μετρό; / Όχι, εγώ με την Πόρσε κυκλοφορώ, αλλά είναι αμαρτία τώρα να μπω στο μετρό».
Μετά το πέρας των εκλογών, η Γραμμή 1 έχει την «τιμητική» της στο σύντομο ταξίδι του «Τι ψυχή θα παραδώσεις μωρή;» των Αλέξανδρου Ρήγα και Δημήτρη Αποστόλου. Για να τσιγκλίσει τη «Νεοδημοκράτισσα» Ντομινίκ Σεζάρ (Ελένη Ράντου), η κομμουνίστρια Αλέκα Καλουδάκη (Χρύσα Ρώπα) σχολιάζει έξυπνα το αποτέλεσμα των εκλογών, όπου η διαφορά ΠΑΣΟΚ-ΝΔ κρίθηκε στον πόντο. «Σιγά πώς θα άλλαζε κάτι. Το πολύ-πολύ η γραμμή “Σεπόλια – Δάφνη” να γινόταν “Σεπόλια – Νατάσα”», είπε παίζοντας με τα ονόματα των συζύγων των πολιτικών αρχηγών εκείνη την εποχή των δύο κομμάτων (Δάφνη Σημίτη και Νατάσα Παζαΐτη).
«Το κορίτσι του μετρό»
Όσον αφορά τους στίχους των τραγουδιών, ακούμε τον Σάκη Ρουβά στο «Μες στις βιτρίνες σε κοιτώ» να αντικρίζει το αγαπημένο του πρόσωπο «στο άδειο πλήθος, στο μετρό». Οι στίχοι της Μαρίζας Κωχ είναι πιο εικονοπλαστικοί, καθώς «Στον σταθμό του μετρό» εντοπίζει τη ζάλη της Αθήνας, τη σιωπή των μαρμάρων στον υπόγειο σταθμό του Μεγάρου Μουσικής, όση ώρα ο συρμός κόβει βόλτες στα σπλάχνα της Αθήνας.
Στην καρδιά της περιόδου των Μνημονίων, η Ζωή Παπαδοπούλου περιγράφει εικόνες «μέσα στο μετρό», σχολιάζοντας την απουσία χαράς και τη μηχανικότητα των κινήσεων των ανθρώπων που αναζητούν την ευτυχία, αλλά δεν τη βρίσκουν. Στο «Απέραντο Άσπρο» από τον δίσκο «Ομόνοια», ο Κωνσταντίνος Βήτα μοιράζεται με τον τρόπο του τα εξής: «Σε μια πισίνα κολυμπούν τα χρήματα, τις σκάλες κατεβαίνω στο μετρό. Βλέπω τη γη σε μια αφίσα απέναντι και μες στο κέντρο ένα άνθρωπο χρυσό». Παράλληλα, η Μελίνα Ασλανίδου έχει «καταληφθεί» από το πνεύμα του FOMO: ντύνεται, βάφεται, βγαίνει έξω, πηγαίνει σινεμά στου Ψυρρή, χρησιμοποιώντας το μετρό. Άλλωστε, «μες στο σπίτι δε μένει κανείς».
Τέλος, ο Ζακ Στεφάνου χρησιμοποιεί β’ πρόσωπο ενικού για να περιγράψει «Το κορίτσι του μετρό», το οποίο συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά όλων των κοριτσιών που συναντάει και ερωτεύεται. «Πάλι την είδες, μ’ αυτή τη φορά/ είχε άλλη μορφή, δεν είχε κοτσίδες/ φορούσε γυαλιά, δεν ήταν ψηλή / τη συναντάς στα βαγόνια συχνά/ Πανεπιστήμιο ή στην Ομόνοια πάει για ψώνια/ ή απ’ τη δουλειά της γυρνά».
Σκηνικό για βιντεοκλίπ
Τα παραπάνω τραγούδια δεν διαθέτουν βιντεοκλιπ. Ωστόσο, υπάρχουν σκηνοθέτες που αξιοποίησαν το μετρό της Αθήνας, για να δώσουν εικόνα στα τραγούδια γνωστών καλλιτεχνών, όπως η Ελένη Φουρέιρα και η Άννα Βίσση. Στα πρώτα πλάνα του «Τοmame» βλέπουμε την Ελληνίδα σούπερ σταρ να ποζάρει στις μπάρες των εισιτηρίων του σταθμού του Συντάγματος και να χορεύει στους πορτοκαλί συρμούς του μετρό, όσο τα φώτα αναβοσβήνουν και δημιουργούν μια μυστικιστική αίσθηση.
Όσο για την «Απόλυτη», στο βιντεοκλίπ της πρόσφατης επιτυχίας της που παραπέμπει σε 80s ήχους, «Σε περίπτωση που», διαθέτει σκηνές γυρισμένες στον ίδιο σταθμό. Εκεί συναντάει νεαρά άτομα, τα οποία την αναγνωρίζουν, και αρχίζουν να χορεύουν μαζί της στις κυλιόμενες σκάλες, ακολουθώντας τη μέχρι την πλατεία Μοναστηρακίου. Δεν ξέρουμε αν η Άννα Βίσση χρησιμοποιεί μετρό. Σε κάθε περίπτωσή, όμως, θα την ακολουθούσαμε, όπως και να’ χει.
