Κάπως περίεργες είναι αυτές οι ημέρες στη Θεσσαλονίκη. Δεν είναι που συννέφιασε και που βάλαμε τους θερμοστάτες στους είκοσι βαθμούς. Δεν είναι που τελείωσε το Φεστιβάλ -εντάξει, η μετα-φεστιβαλική μελαγχολία βρίσκεται στο πρόγραμμα, αν είσαι σινεφίλ. Μάλιστα, στην εξίσωση, δεν συμπεριλαμβάνω ούτε τη (δικαιολογημένη) γκρίνια για την κίνηση λόγω των έργων σε κεντρικές και μη αρτηρίες της πόλης. Οι σημαίες στο δημαρχείο ήταν μεσίστιες. Βαρύ το κλίμα. Οι επιφανείς και οι μη επιφανείς της πόλης αποχαιρέτησαν τον Γιάννη Μπουτάρη στο αίθριο του μεγάρου. Όσα άτομα δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν στην πολιτική κηδεία, φρόντισαν να πουν το δικό τους «αντίο» και «ευχαριστώ» στα social media.
Προσωπικά, στάθηκα στο καρουζέλ με τις φωτογραφίες του Κωνσταντίνου Τσακαλίδη. The Mayor, έγραφαν. Ο ένας, ο μοναδικός, αυτός που κατάφερε να αναγνωριστεί από όλους και να γίνει συνώνυμο της καλής πλευράς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το τατουάζ στο χέρι, το σκουλαρίκι στο αυτί, η κουβέντα με τον Τζάρμους στο Φεστιβάλ, η κίπα και ο φόρος τιμής στο μνημείο του Ολοκαυτώματος στην πλατεία Ελευθερίας, η φωτογραφία στο Pride, το πλάνο από την επίθεση των φασιστοειδών στον Λευκό Πύργο και ο ήχος από τις βρισιές που δεχόταν.
Εξωστρέφεια, αυτή η μαγική λέξη
Σκέφτομαι για αρχή τη δεύτερη νιότη που απέκτησε το Φεστιβάλ, ένα όχημα των προσπαθειών του Μπουτάρη για εξωστρέφεια το οποίο πέτυχε, Για δέκα ημέρες η Θεσσαλονίκη άνοιγε παράθυρα προς τον κόσμο, πέρα από τον ορίζοντα του Θερμαϊκού. Ακόμα και οι περαστικοί ρωτούσαν για το τι είναι αυτό το «Φεστιβάλ», καθώς διαφημιζόταν στους πίνακες τηλεματικής του ΟΑΣΘ, και ας μην πήγαιναν ποτέ.
Τα νεαρά άτομα της πόλης συνυπήρχαν με τις μεγαλύτερες γενιές στους κινηματογράφους του Λιμανιού. Το χάσμα γενεών έμοιαζε ανύπαρκτο, όταν αντάλλαζαν απόψεις μετά την ταινία. «Νομίζω ότι χάρη στο Φεστιβάλ, κάπως αγάπησα περισσότερο τη Θεσσαλονίκη, από εκεί που δυσανασχετούσα μαζί της. Μου φαίνεται ότι συμβαίνει μια γιορτή στο κέντρο της πόλης που υποσκιάζει οποιαδήποτε άλλη διοργάνωση ή ακόμη και τα Χριστούγεννα », μου λέει η Νεφέλη Μιχαλάτου, μεταπτυχιακή φοιτήτρια. Το πρώτο της Φεστιβάλ ήταν το 2012. «Πάντα το Φεστιβάλ συγκέντρωνε τον ανήσυχο νεαρόκοσμο της πόλης. Είναι στοιχείο της ταυτότητάς του και της εξέλιξής του. Αν το συγκρίνω με τις διοργανώσεις της δεκαετίας του ‘90, απέχει παρασάγγας. Και αυτό μόνο καλό σημάδι μπορεί να θεωρηθεί», λέει η Μαρία Καλλίδου, η οποία παρακολουθεί το Φεστιβάλ ανελλιπώς από τα 90s.
Σαν φως
Το Σάββατο στο Ολύμπιον προβλήθηκε το «Όλα όσα φανταζόμαστε ως φως», η ινδική ταινία που συνεπήρε τους θεατές του Φεστιβάλ Καννών. Εκείνο το βράδυ, στο άκουσμα της είδησης του θανάτου του, πέρασε μονομιάς από το μυαλό σαν timelapse η Θεσσαλονίκη που πολλοί από εμάς τη φαντάστηκαν σαν φως. Δεν μπορώ να απαριθμήσω τα έργα του, αλλά μπορώ να ανακαλέσω ένα δείγμα της αύρας που επικρατούσε την περίοδο της δημαρχίας του στους δρόμους του κέντρου: Το πρώτο Οpen House στην Ελλάδα, το 2012, πενήντα έξι κτίρια της πόλης άνοιξαν για το κοινό και οι Θεσσαλονικείς γνώρισαν πραγματικά την άγνωστη πλευρά της πόλης τους· η πολιτιστική Πρωτεύουσα Νεολαίας για το 2014· οι βιοκλιματικές αναπλάσεις στις πλατείες Εμπορίου και Χρηματιστηρίου που έδωσαν το έναυσμα για αναπλάσεις και σε άλλες ελληνικές πόλεις το χρέος απέναντι στην εβραϊκή ιστορία και η οικειοποίηση των θετικών στοιχείων της βαλκανοποίησης· το Pride. Για λίγο καιρό, η Θεσσαλονίκη έμοιαζε για πραγματική πρωτεύουσα των Βαλκανίων.
Η συννεφιά όμως προσγειώνει σκέψεις, αναμνήσεις και ελπίδες στην πραγματικότητα. Το Φεστιβάλ τελείωσε, οι Αθηναίοι γύρισαν στην πόλη τους, οι Θεσσαλονικείς επέστρεψαν στα στέκια τους. Νέες προσπάθειες στην εστίαση εγκαινιάστηκαν στο κέντρο. Οι οδηγοί του ΟΑΣΘ επιτρέπουν την επιβίβαση μόνο από την μπροστινή πρόβα του λεωφορείου. (Οι Θεσσαλονικείς δύσκολα θα προσαρμοστούν σε αυτή τη συνθήκη, ειδικά σε ώρα αιχμής που οι δρόμοι και η υπομονή είναι στο κόκκινο).
Επικρατεί μια δυσπιστία για το μετρό· θα ανοίξει ή δεν θα ανοίξει στις 30 Νοεμβρίου; Και πόσοι, τελικά, το εμπιστεύονται; Χώρια η μεγάλη συζήτηση που έχει ανοίξει στα social media αναφορικά με το, κατά την άποψη μου, αδιάφορο λόγκο του μέσου. Στα δυτικά, η λεωφόρος Δενδροποτάμου αντιμετωπίζει προβλήματα στατικότητας, τα οποία έγιναν αντιληπτά κατά τη διάρκεια έργων που κράτησαν έξι μήνες. Οι οδηγοί καλούσαν εξοργισμένοι στα ραδιόφωνα της πόλης, για να μάθουν μετά από καιρό πως η υπερυψωμένη λεωφόρος είχε υποχωρήσει δεκαπέντε εκατοστά. Τα έργα θα διαρκέσουν καιρό, άγνωστο το πότε θα ανοίξει. Θα περάσει, λοιπόν, καιρός για να γίνουν πραγματικότητα όλα όσα φανταστήκαμε ως φως. Ένα μετρό δεν φέρνει την άνοιξη.
