Το τηλέφωνο χτύπησε ένα χειμωνιάτικο βράδυ. Ήταν περασμένες 11 και στην τηλεόραση έπαιζε κάποιο true crime για έναν Ινδό γκουρού που πλάνεψε χιλιάδες ανθρώπους στο Όρεγκον των ΗΠΑ. Το σκυλί είχε βγει τη βόλτα του, τα βλέφαρα είχαν αρχίσει να πέφτουν και για να κουνηθεί κάποιος απ’ τους δυο μας από τον καναπέ εκείνη τη στιγμή, θα έπρεπε η φίλη στην άλλη άκρη της γραμμής να μας μεταφέρει κάτι αδιαπραγμάτευτα συγκλονιστικό: «Μπορείτε να έρθετε γρήγορα και οι δύο στην οδό τάδε και τάδε;» (πρώτη απόπειρα). «Χρειάζομαι βοήθεια, έχει γίνει κάτι φοβερό» (δεύτερη απόπειρα). «Έχει εδώ δίπλα στους κάδους ένα τέλειο τραπεζάκι με μαρμάρινο καπάκι και δεν μπορώ να το σηκώσω μόνη μου».
Όταν φτάσαμε, τη βρήκαμε καθισμένη πάνω στο μάρμαρο, το οποίο σημειωτέον ήταν ασήκωτο, να απορεί πώς είναι δυνατόν κάποιος να άφησε τέτοιο θησαυρό δίπλα στα σκουπίδια. Χρειαζόταν καινούργιο τραπεζάκι; Όχι. Είχε χώρο στο υπερφορτωμένο σπίτι της για καινούργιο έπιπλο; Όχι. Μπορούσε, όμως, να το προσπεράσει παρατημένο στον δρόμο; Και πάλι όχι. Αυτή η φίλη μας έχει την τύχη, το μάτι ή την υπομονή να πετυχαίνει πάντα έπιπλα-ευκαιρίες στη μέση του δρόμου. Πολυθρόνες που με ένα καινούργιο ύφασμα απέκτησαν νέα όψη, τραπεζάκια, λαμπατέρ. Πριν από λίγο καιρό πέτυχε μια ανακαίνιση σπιτιού την ώρα που οι εργάτες κατέβαζαν στον κάδο τα έπιπλα του παλιού ιδιοκτήτη. Από εκείνη τη συνάντηση βγήκε πλουσιότερη κατά τρία φωτιστικά, δύο βιβλιοθήκες και ένα κεφαλάρι κρεβατιού από μπαμπού, από αυτά που σήμερα είναι της μόδας και μοσχοπουλιούνται.
Στο κατάλληλο μέρος την κατάλληλη στιγμη
Δεν είναι βέβαια η μόνη. Το κυνήγι επίπλων που κάποιος έχει παρατήσει στον δρόμο είναι, για τους λάτρεις του, ένα χόμπι ανώτερο από την εύρεση μιας καλής ευκαιρίας στο marketplace ή σε παλιατζίδικο. Αφενός είναι, φυσικά, οικονομικότερο. Όσο καλή και αν είναι μια προσφορά σε κάποιο φόρουμ για μεταχειρισμένα έπιπλα, τίποτα δεν συγκρίνεται με κάτι που σου προσφέρεται εντελώς, μα εντελώς δωρεάν. Κατά δεύτερον, εμπεριέχει κάποιο στοιχείο αιφνιδιασμού και τύχης. Δεν ξέρεις τι θα βρεις και, κυρίως, δεν ξέρεις πότε θα το βρεις. Θα είναι ένα μικρό κομοδίνο την ώρα που, ανέμελη, γυρνάς με το αυτοκίνητο στο σπίτι και με άπλετο χρόνο στη διάθεσή σου να σταματήσεις, να το φορτώσεις και να φύγεις; Ή θα είναι κάποια βιβλιοθήκη ή συρταριέρα που ήθελες πολύ, αλλά την πετυχαίνεις στην άλλη άκρη της πόλης την ώρα που βγαίνεις από το μετρό και χωρίς κανένας από τους γνωστούς και φίλους σου να διαθέτει φορτηγάκι, και μάλιστα διαθέσιμο εκείνη την ώρα, για να σε βοηθήσει να τη φορτώσεις; Με λίγα λόγια, πρέπει να βρεθείς στο κατάλληλο μέρος, την κατάλληλη στιγμή.
Το κυνήγι επίπλων που κάποιος έχει παρατήσει στον δρόμο είναι ένα χόμπι ανώτερο από την εύρεση μιας καλής ευκαιρίας στο marketplace ή σε παλιατζίδικο.
Η Μάγια Σταρόστσικ έχει βρεθεί τόσες φορές σε αυτή τη θέση, που τελικά επίπλωσε το διαμέρισμά της αποκλειστικά με έπιπλα που βρήκε στον δρόμο, στη γειτονιά της στου Γκύζη, και μετασκεύασε μόνη της. Κάποια τα βρήκε πρωί καθώς πήγαινε στη δουλειά και προτίμησε να αργήσει παρά να περιμένει να τα μαζέψει το βράδυ, όταν πιθανότατα θα τα είχε πάρει κάποιος άλλος. Για τα δύο πολυθρονάκια που στολίζουν το σαλόνι της χρειάστηκε, όταν τα εντόπισε, να τρέξει στο σπίτι της να πάρει ένα καρότσι, να φορτώσει το πρώτο, να το ανεβάσει από τις σκάλες στον τέταρτο όροφο (καθώς το ασανσέρ της πολυκατοικίας είναι μικρό) και στη συνέχεια να γυρίσει τρέχοντας να πάρει το δεύτερο, ελπίζοντας στο ενδιάμεσο ότι δεν θα έχει εξαφανιστεί. Τα έτριψε, πέρασε το ξύλο με διαβρωτικά για να φύγει το παλιό χρώμα και άλλαξε το πανί μόνη της. Η αγάπη της αυτή για τη μετατροπή επίπλων που έβρισκε στον δρόμο την οδήγησε, πριν από λίγα χρόνια, να φτιάξει ένα μικρό εργαστήριο, να παρακολουθήσει μαθήματα επιπλοποιίας και πλέον το χόμπι έγινε επάγγελμα.
Κυνηγοί θησαυρών
Υπάρχουν έπιπλα, βιτρίνες, μπουφέδες, τραπέζια, που μαζεύτηκαν δίπλα από κάποιον κάδο, καθαρίστηκαν επιμελώς και ήρθαν και βρήκαν τη θέση τους κοντά σε αυθεντικές καρέκλες Breuer, πολυθρόνες Eames ή τραπεζαρίες πολλών χιλιάδων ευρώ. Συχνά, οι ιδιοκτήτες τους θα τα ξεχωρίσουν από τα υπόλοιπα, τα οποία έχουν πληρώσει, και θα τα υποδείξουν με καμάρι στον καλεσμένο που επισκέπτεται το σπίτι για πρώτη φορά. Σε ποιον δεν αρέσει μια καλή ευκαιρία; Υπάρχουν και άλλα, που ήρθαν να ανακουφίσουν την ανάγκη ενός νοικοκυριού που δυσκολεύεται να βγάλει τον μήνα. Συνηθέστερα, αλλά όχι αποκλειστικά, αυτά συνδέονται με τα παιδιά: ένα παιδικό καρεκλάκι, ένα παλιό καρότσι εξαφανίζονται αυτόματα αν ο παλιός τους ιδιοκτήτης αποφασίσει να τα βγάλει στον δρόμο όταν δεν τα χρειάζεται πια – εξάλλου, με περιορισμένο κύκλο ζωής εξ ορισμού, τα παιδικά αξεσουάρ είναι από τα αντικείμενα που αλλάζουν χέρια συχνότερα.
Το μοτίβο αυτό μπορεί να παρατηρήσει κανείς αν χαζέψει για λίγο στη διαδικτυακή κοινότητα «κυνηγών θησαυρών» Treasure Hunters Athens: 100 χιλιάδες μέλη ενημερώνουν όταν πετύχουν στον δρόμο κάποιο έπιπλο που οι ίδιοι δεν χρειάζονται και έτσι το ανεβάζουν «για να μην πάει χαμένο». Συνήθως ποστάρουν μια φωτογραφία του επίπλου, τη διασταύρωση των οδών και την περιοχή, καθώς και την ώρα που το πέτυχαν. Αν τύχει και ξαναπεράσουν αργότερα, μπορεί να σχολιάσουν «είναι ακόμη εκεί» ή «το πήραν».
Τα πιο δημοφιλή αντικείμενα, δηλαδή όσα συγκεντρώνουν τα περισσότερα σχόλια, όπως «βρίσκεται ακόμα εκεί;», «μπορεί κάποιος να μου το κρατήσει μέχρι να σχολάσω απ’ τη δουλειά;» ή «έχει κάποιος φορτηγάκι να με βοηθήσει να τα μεταφέρω;» είναι τα παιδικά, αλλά και όσα –και δεν είναι λίγα– βρίσκονται σε καλή κατάσταση και σχεδιαστικά θυμίζουν Σκανδιναβία των ’50s. Αυτά γίνονται ανάρπαστα. Εκτός από τα συνηθισμένα έπιπλα, όπως υπερμεγέθεις μπουφέδες, βιβλιοθήκες, κομοδίνα, γραφεία, ραφιέρες, στον δρόμο καταλήγουν και πιο σπάνια αντικείμενα. Στην ομάδα έχουν ανέβει ενυδρεία, παπούτσια geta ιαπωνικής προέλευσης (αυτά που φορούν οι γκέισες), ανεμιστήρες, προθήκες για καλοριφέρ. Τα ευρήματα δεν είναι πάντα σε καλή κατάσταση, αλλά πολλές φορές η αξία τους είναι τόσο εύκολα υπολογίσιμη με γυμνό μάτι, που εκατοντάδες χρήστες σχολιάζουν απλώς για να εκφράσουν την απορία τους για το πώς γίνεται κάποιος να παράτησε στον δρόμο μια ολόκληρη art deco τραπεζαρία που, αν την αγόραζε από παλαιοπωλείο, θα την πλήρωνε σε τετραψήφιο νούμερο.
Αναμνήσεις μιας ζωής
Συχνά ευρήματα είναι τα παλιομοδίτικα σαλόνια, που κάποτε στόλιζαν διαμερίσματα μάλλον εκλιπόντων ιδιοκτητών και δεν ταιριάζουν στο ύφος των κληρονόμων τους ή της βραχυχρόνιας μίσθωσης για την οποία προορίζονται σήμερα. Ασχέτως αν στον καναπέ λείπει ένα μαξιλάρι ή η πολυθρόνα έχει κάποια μικρή φθορά, πολλά από αυτά είναι απολύτως λειτουργικά έπιπλα από μασίφ ξύλο (δυσεύρετο και πανάκριβο στην εποχή του MDF με επικάλυψη καπλαμά), τα οποία, αν επισκευαστούν, μπορούν να αποκτήσουν ξανά ζωή και αξία.
Σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως εντοπίζονται επίσης ασημικά, σερβίτσια – ακόμη και κρυστάλλινα, τετράδια συνταγών, βιβλία, καθρέφτες, κορνίζες με ασπρόμαυρες φωτογραφίες από την εποχή που τα ζευγάρια πήγαιναν στον φωτογράφο της περιοχής τους και με τα καλά τους κοστούμια και φορέματα, χτενισμένοι και κάπως αμήχανοι, πόζαραν για ένα αναμνηστικό πορτρέτο. Για κάποιους, αυτές οι φωτογραφίες είναι σκουπίδια, άχρηστη ύλη που πιάνει χώρο. Άλλοι, συλλέγοντας την κορνίζα, κρατούν και την αρχική φωτογραφία αντί να την αντικαταστήσουν με κάποια δική τους. «Κρίμα είναι», γράφουν, «να καταλήγουν στα σκουπίδια αναμνήσεις μιας ζωής».
«Το θέμα είναι να χρησιμοποιούνται τα έπιπλα. Πεθαίνουμε εμείς και αυτά μένουν άθικτα», σχολίασε μια χρήστρια τις προάλλες κάτω από μια τέτοια ανάρτηση. «Ευχαριστηθείτε τα υλικά, χωρίς να περιμένετε να τα κληροδοτήσετε στις επόμενες γενιές. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα τα εκτιμήσουν και θα τα χρησιμοποιήσουν. Απόδειξη η ανάρτηση αυτή…». Και όμως, δεν είναι ότι δεν τα εκτιμά κανένας. Απλώς, το σκουπίδι του ενός, με ένα λουστράρισμα και μια αλλαγή στο ύφασμα, γίνεται ο θησαυρός κάποιου άλλου.
Οι δήμοι έχουν ειδικές υπηρεσίες αποκομιδής μεγάλων αντικειμένων. Στον Δήμο Αθηναίων μπορείτε να κλείσετε ραντεβού στην Υπηρεσία Καθαριότητας και Ανακύκλωσης στο 1595 και μέσω της εφαρμογής novoville.
Την Μάγια Σταρόστσικ την βρίσκετε στο Facebook: Maja Staroszczyk.
