Τα τελευταία είκοσι ένα χρόνια, όσα μετράει και το περιοδικό μας, έχω γράψει είκοσι ένα αφιερώματα στην Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων. Κάθε φορά και κάτι διαφορετικό. Όχι επειδή η πένα μου είναι τόσο πρωτότυπη, αλλά επειδή κάθε χρόνο η άποψή μου για τις παγκόσμιες επετείους μεταβάλλεται κι από λίγο. Δύο δεκαετίες νωρίτερα, πίστευα (ευτυχώς όχι ακράδαντα) ότι οι παγκόσμιες ημέρες μνήμης είναι αφορμές για τις υπόλοιπες 364 ημέρες λήθης. Το είχα διατυπώσει κιόλας με δαιμονισμένο πάθος, όπως ίσως πρέπει να εκφράζεται κανείς σε εκείνη την ηλικία. Σήμερα αναγνωρίζω την ωφελιμότητά τους. Και, για να στηρίξω την άποψή μου, θα σας πω μια ιστορία.
Πριν από μία εβδομάδα επέστρεψα από μια δημοσιογραφική αποστολή στα νότια παράλια της Τουρκίας. Θα αποφύγω τα κλισέ «οι Τούρκοι είναι σαν κι εμάς, μας θεωρούν λαό αδελφό, είναι πολύ φιλόξενοι και ευπροσήγοροι, δεν ασχολούνται με τα γεωπολιτικά παράσιτα που σπέρνουν ζιζάνια στις σχέσεις μεταξύ μας», όχι γιατί δεν είναι αλήθεια, αλλά επειδή πρόκειται για μια αλήθεια που τη γνωρίζουν όλοι όσοι έχουν περάσει έστω και μία φορά απέναντι (το ίδιο ισχύει και για την άλλη πλευρά). Στη Φετιγιέ όμως, μια πόλη-θέρετρο, γνώρισα έναν Τούρκο συνάδελφο που έτυχε (;) να κάνει την ίδια δουλειά μ’ εμένα: να ασχολείται με τα ζώα.
Παρένθεση: Η Φετιγιέ είναι μια ανερχόμενη δύναμη στον τουρισμό του Αιγαίου. Αντίκρυ από τη Ρόδο, διαθέτει μια πολύ οργανωμένη μαρίνα και λειτουργεί μέσα σε πρότυπα ευρωπαϊκής ευταξίας: καθαρή, οργανωμένη, ήσυχη και σχετικά φθηνή για τους αλλοδαπούς τουρίστες, προβάλλει όλο το πακέτο της τουρκικής φιλοξενίας, συμπεριλαμβανομένης της πηγαίας αγάπης τους για τα αδέσποτα. Παντού στην πόλη υπάρχουν δημοτικές ποτίστρες συνδεδεμένες με το δίκτυο ύδρευσης (ο Δήμος Αθηναίων δεν το έχει καταφέρει ακόμα – ποιος ξέρει πόσο ακατόρθωτο τεχνολογικό επίτευγμα θα είναι), δημοτικές ταΐστρες που γεμίζουν από υπαλλήλους καθημερινά στις 6 τα ξημερώματα (το είδα με τα μάτια μου) και διαφόρων ειδών πιατάκια έξω από τα μαγαζιά των ιδιωτών. Τα αδέσποτα ζώα είναι όλα σεσημασμένα με το γνωστό κλιπ στο αυτί και καλοδεχούμενα παντού. Οι γάτες του λιμανιού (αυτά τα αλάνια!) μπαινοβγαίνουν στα ενοικιαζόμενα καΐκια σαν να είναι τσιφλίκι τους. Άρρωστο, απισχνασμένο σκυλί δεν βλέπεις πουθενά, και όλα αυτά σε μια πόλη ογδόντα χιλιάδων κατοίκων, που δέχεται υπερτριπλάσιο πληθυσμό τουριστών κάθε καλοκαίρι.
Ρωτάω λοιπόν τον νέο φίλο μου, Γιασίν, για τη φρικτή είδηση που έκανε τον γύρο του κόσμου στα τέλη Ιουλίου, όταν η τουρκική Εθνοσυνέλευση πέρασε έναν νόμο με στόχο την απομάκρυνση –και ουσιαστικά την εξόντωση– όλων των αδέσποτων σκύλων, με καταληκτική ημερομηνία το 2028 και αιτιολογία τις πολλές σοβαρές επιθέσεις σε ανθρώπους από αγέλες αδέσποτων. Πώς είναι δυνατόν να καμφθεί με τέτοιο βάρβαρο τρόπο η αγάπη των Τούρκων για τα αδέσποτα –και ο τουριστικός τους συμβολισμός, αν θέλετε– με ένα πρόγραμμα μαζικής εξόντωσης ανύπαρκτων ειδικών κριτηρίων;
Πώς είναι δυνατόν να καμφθεί με τέτοιο βάρβαρο τρόπο η αγάπη των Τούρκων για τα αδέσποτα με ένα πρόγραμμα μαζικής εξόντωσης ανύπαρκτων ειδικών κριτηρίων;
Μου εξήγησε λοιπόν ότι «η αλήθεια είναι ότι μας έπιασαν όλους αδιάβαστους. Το αρχικό νομοσχέδιο μιλούσε για τα ελάχιστα καταφύγια (περίπου τριακόσια τον αριθμό), τον τρομερά διογκωμένο αριθμό αδέσποτων σκύλων που μετρώνται σε εκατομμύρια και τους νεκρούς από επιθέσεις σκύλων ή πρόκληση δυστυχημάτων στους δρόμους (σχεδόν εκατό, μεταξύ των οποίων και σαράντα τέσσερα παιδιά, από το 2022 μέχρι σήμερα). Μιλούσε για πρόνοιες και εκτεταμένα προγράμματα στειρώσεων. Και ξαφνικά, μέσα από μια σειρά τροποποιήσεων, ψηφίζεται ένας νόμος ολετήρας, που προβλέπει μάλιστα και ποινή κάθειρξης δύο ετών στους δημάρχους που δεν θα συμμορφωθούν. Δηλαδή ο δήμαρχος εδώ κινδυνεύει να πάει φυλακή αν δεν στείλει στον μπόγια όλα τα σκυλιά της πόλης που, όπως βλέπεις, είναι όλα ακίνδυνα».
Μου κάνει τρομερή εντύπωση αυτή η αντίθεση. Μετά σκέφτομαι ότι το να νομοθετείς αγνοώντας την πραγματικότητα είναι άλλο ένα σημείο που φέρνει τους δύο λαούς μας τόσο κοντά. Τον ρωτάω αν οργανώνεται κάποια μορφή αντίδρασης.
«Σε δύο εβδομάδες είναι η Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων. Στην Τουρκία αυτή είναι μια επέτειος που γιορτάζεται στην περιφέρεια από τους εθελοντές και για φέτος οι περιφερειακές οργανώσεις έχουν πιέσει την HAYTAP (την πρώτη ομοσπονδία για τα δικαιώματα των ζώων στην Τουρκία) να αλλάξει τον χαρακτήρα της επετείου σε μια πανεθνική διαμαρτυρία, σε συνεργασία με πολιτικές οργανώσεις, διεθνείς οργανισμούς, μίντια κ.λπ. Είναι καλή η συγκυρία της παγκόσμιας ημέρας, γιατί θα δείξουμε στον κόσμο πόσο υποκριτικό είναι το “ενδιαφέρον” της κυβέρνησης και ποιες εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν», μου εξηγεί.
Δυστυχώς, την ώρα που γράφεται αυτό το Κ9 απέχουμε ακόμα δύο εικοσιτετράωρα από την Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων, για να σας δώσω τον απολογισμό αυτής της –ελπίζω μαζικής– δράσης. Ωστόσο καταλαβαίνω πως ο συμβολισμός δεν πάει χαμένος. Αν λειτουργεί έστω και σαν ένα ενοχλητικό αγκαθάκι στα πλευρά της εξουσίας, αν στρέφει έστω και για όσο επιτρέπει η γενικευμένη διάσπαση προσοχής, από την οποία πάσχουμε όλοι, το ενδιαφέρον μας σε κάτι που απαιτεί μαζική αντίδραση, τότε καλά κάνουμε και τη γιορτάζουμε. Αρκεί να καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι μόνο μια παγκόσμια μέρα πανηγυρισμών για τα κεκτημένα. Είναι, κάθε φορά, και μια νέα παγκόσμια ημέρα ευθύνης. Καλή τύχη στους Τούρκους αδελφούς μας.
